रातो मच्छिन्द्रनाथको प्रतिमूर्तिको जिम्मा र्कीतिपुर नगरपालिकाले लिने
बैठकमा सहभागी भएका दुई जनाले सोहि दिन जारी गरे विज्ञप्ति
माथिको फोटोमा देखाएझै यसरी पानेजु आएर जिवित याकःमिसालाई पूmल परसाद दिन आउने गथ्र्यो । अहिले त्यही ठाउँमा तल दिएको फोटोमा झै प्रतिमूर्ति बनाएर प्यंगःथांमा राखिएको छ । यसरी जिवित देवी याकःमिसाको मूर्ति बनाएर वर्षको एक दिन भेट्ने करुणामयलाई सँधै राख्न खोजेकोले ३२ पानेजुहरुले त्यो मूर्ति हटाउन अनुरोध गरेका हुन ।
कीर्तिपुर नगरपालिकाले कीर्तिपुर वडा नं २ प्यंगःथांमा प्रतिस्थापन गरिएको रातो मच्छिन्द्रनाथको प्रतिमूर्ति त्यहाँबाट हटाई सुरक्षित स्थानमा राख्ने निर्णय गरेको छ । यस निर्णयसंगै चार महिनादेखि शुरु प्रतिमूर्ति विवाद क्रमशः साम्य हुने परिस्थिति बनेको छ । नगरपालिकाका प्रमुख राजकुमार नकर्मी, कीर्तिपुर नगरपालिका वडा नं. १,२,३, ९, १० र ७ नं. वडाका वडाध्यक्षहरु, थांबहाः दाफा खलः, गःछेँ दाफा खलः, इच्छेँ दाफा खलः समल दाफा खलः र पत्रकारहरु सहित गत चैत्र २९ गते बुधबार बसेको बैठकले सो निर्णय गरेको हो । यस अघि चैत्र १४ गते मंगलबार ललितपुर महानगरपालिकामा बसेको बैठकमा महानगरपालिकाका मेयर चिरिबाबु महर्जनले सो मूर्ति त्यहाँबाट हटाएर ‘गुठी संस्थानको बन्द कोठामा राख्ने बताउनु भएको थियो । तर बुधबारको बैठकमा कीर्तिपुरबासीको धार्मिक आस्थालाई समेत मध्यनजर गरी नगरपालिकाले मूर्तिलाई कीर्तिपुरभित्रै व्यवस्थापन गर्ने निर्णय गरिएको थियो । मेयर राजकुमार नकर्मीले गत चैत्र २७ गते सोमबार बाघभैरव परिसरमा तःग्वःगु गँ उद्घाटन गर्न आयोजित समारोहमा रातो मच्छिन्द्रनाथ र कीर्तिपुरसंग जोडिएको परम्परा, सांस्कृतिक एकतालाई ध्यानमा राखेर सो मूर्ति त्यहाँबाट हटाउन सार्वजनिक रुपमै आग्रह गर्नुभयो । प्रतिमूर्तिका विषयमा पुरातत्व विभागको पछिल्लो निर्णय, श्री ह्यग्रीव भैरवनाथ ३२ पानेजु संघ, मूर्ति स्थापना गर्न पहल गर्ने कीर्तिपुर प्यंगःथाःको सुखी गंछें समाजको भावना र आकांक्षा र प्राप्त सुझाव समेतलाई ध्यानमा राखेर सो निर्णय गरिएको नगरपालिकाले जनाएको छ । मच्छिन्द्रनाथको पुजारीहरुको तर्फबाट पानेजु संघले सो स्थानबाट प्रतिमूर्ति नहटाएसम्म त्यहाँ गएर पानेजुहरुले फूल चढाउने परम्परालाई निरन्तरता नदिने अडान राख्दै आएको थियो । कीर्तिपुरको सो स्थानमा मच्छिन्द्रनाथको प्रतिमूर्ति स्थापना भएपछि शक्ति स्वरुपा कन्या कुमारीलाई प्रसाद ग्रहण गराउने परम्पराको औचित्यमाथि प्रश्न उठेको संघका अध्यक्ष यज्ञरत्न शाक्यको कथन रहेको छ । मूर्ति हटाउन पानेजुहरु निरन्तर पुरातत्व विभाग, गुठी संस्थान, नगरपालिका हुँदै राष्ट्रपति कार्यालयमा समक्ष धाएका थिए ।
कीर्तिपुर नगरपालिकामा भएको वैठकमा प्रतिमुर्ति प्यंगःथांबाट हटाएर आफ्नो जिम्मामा लिने घोषणा गरेका हुन ।
हरेक वर्ष रातो मच्छिन्द्रनाथलाई भोटो जात्राको लागि थतिटोलबाट तानेर जावलाखेल पु¥याउने चार दिन अघि मच्छिन्द्रनाथका पुजारी (जल पानेजु) प्रसाद लिएर प्यंगःथांमा पुगेर शक्ति स्वरुपा कन्या (याकः मिसा) लाई प्रसाद ग्रहण गराउने परम्परा रहेको छ । रातो मच्छिन्द्रनाथ तन्त्रसाधानासंग जोडिएको देवता भएकोले प्रतिमूर्ति राख्ने गरेको इतिहास पाइएको छैन । प्रतिमूर्ति राखिएसंगै सो परम्पराले यस पटक निरन्तरता पाउलान् कि नपाउलान् भनेर अन्यौल छाएको थियो । विवादलाई नजिकबाट नियालिरहेकाहरुले मच्छिन्द्रनाथको प्रतिमूर्तिलाई त्यहाँबाट हटाई त्यसको कला र बनाउने प्रविधिलाई कदर गर्दै कीर्तिपुरको प्यंगःथां बाहेक कीर्तिपुरको कुनै अन्य स्थान वा संग्रहालय वा गुठी संस्थानको जिम्मा सुरक्षित तवरले राख्न सकिने मध्यममार्गी सुझाव दिएका थिए । नगरपालिकाले प्रतिमूर्ति स्थापनासंग प्रत्यक्ष सरोकारको सहमतिमा सो निर्णय गर्नुलाई बुद्धिमानी कदमको रुपमा सांस्कृतिक अभियन्ताहरुले त्यसको प्रशंसा गरेका छन् । ललितपुर महानगरपालिकाले प्रतिमूर्ति हटाउने निर्णय गर्दा ‘पेलेर एकपक्षीय निर्णय गर्न खोजेको’ भन्दै सुखी गंछें समाजका पदाधिकारीहरु महानगरपालिकाको बैठकबाट बाहिरिएका थिए । नगरपालिकाको निर्णयलाई सकारात्मक रुपमा लिएको जनाउँदै समाजका सचिव नारायण महर्जनले त्यहाँबाट हटाएर अर्को ठाउँमा राख्ने विषयमा अझ छलफल गर्दै अघि बढ्नुपर्नेमा जोड दिनुभयो । ‘समाजका प्रतिनिधिहरुलाई पुनः वार्तामा बोलाएर प्रतिमूर्ति निर्णय गर्नले त्यसमा सबैको स्वामित्व हुने नै भयो । अर्कोतर्फ कीर्तिपुर र ललितपुरको सांस्कृतिक सद्भाव र धार्मिक एकतालाई अझ बल पु¥याएको छ । प्रतिमूर्ति हटाउन लगातार पैरवी गर्दै आएका कानून व्यवसायी प्रकाश अवालेले भन्नुभयो । नगरपालिकाको निर्णयलाई छिटोभन्दा छिटो कार्यान्वयन गरी यही बैशाख ११ गतेदेखि शुरु हुने रथयात्रालाई थप रौनक दिनुपर्ने सांस्कृतिक अभियन्ता पृथविन्दु महर्जनको जोड रहेको छ ।
कीर्तिपुर नगरपालिकामा बसेको बैठक पछि नै बैठकमा सहभागी भएका दुई जनाले सोहि दिनमा विज्ञप्ति जारी गरेका छन् । चैत्र ३० गते जारी गरेको विज्ञप्तिमा गःछेँ दाफा खलःका अध्यक्ष अष्टमान महर्जन र दाफा खलःका सदस्य विजय महर्जनले जारी गरेको विज्ञप्तिमा यस्तो कुरा उल्लेख छ ‘कीर्तिपुर प्यंगःथांमा स्थापित करुणामय र याकःमिसाको प्रतिमूर्तिका सन्दर्भमा कीर्तिपुर नगरपालिकाले दफा खलःका प्रतिनिधिहरुको बैठक २०७९ चैत्र २९ गते बुधवार बोलाएको सर्ववितिदैछ । प्यंगःथांमा स्थापित ती मूर्तिहरुको सवालमा सरोकारवाला सुखी गःछेँ समाज र ३२ पानेजु संघवीच वार्ताको माध्यमबाट समाधान गर्नुपर्छ भनी हामीले राखेका कुरा र करुणामयको प्रतिमूर्तिलाई कीर्तिपुरमा स्थापना गर्ने भनी सर्व सहमति भएको कुरालाई निर्णयमा उल्लेख नगरेकोप्रति हाम्रो आपत्ति छ । यस विषयमा सम्वन्धित पक्षहरुवीच बार्ता र सम्वादको माध्यमबाट समस्या समाधान गर्न अनुरोध गर्दछौं ।’
No comments:
Post a Comment