मंगल बहुमुखी क्याम्पसमा स्वागत तथा तीज विशेष कार्यक्रम सम्पन्न

 मंगल बहुमुखी क्याम्पसमा स्वागत तथा तीज विशेष कार्यक्रम सम्पन्न

मंगल बहुमुखी क्याम्पसमा अध्ययनरत विद्यार्थीहरुले २०७९ सालमा प्रथम वर्षमा भर्ना भई उच्च शिक्षा अध्ययनको लागि आउनु भएका विद्यार्थी भाइ बहिनीहरुलाई यहि २०८० भाद्र ३० गते प्रमुख अतिथि क्याम्पस व्यवस्थापन समितिका अध्यक्ष प्रा.डा.लक्ष्मी बहादुर महर्जनको प्रमुख आतिथ्यमा स्वागत तथा तीज विशेष कार्यक्रम सम्पन्न भयो । वि.एड. र वि. वि.एस दोश्रो, तेश्रो र चौथो वर्षका विद्यार्थीहरुले आयोजना गरेको उक्त कार्यक्रमको सभापतित्व विविएस चौथो वर्षका अनुप बोहराले गर्नु भएको थियो ।

स्वागतकै क्रममा प्रमुख अतिथिज्यूले मंगल क्याम्पसले भन्ने मात्र गर्दैन यथार्थमा उसले प्रत्यक्ष रुपमा गरेर देखाउँछ यस्को ज्वलन्त उदाहरणको रुपमा आजको कार्यक्रमलाई नै लिन सकिने बताउनु भयो । यस प्रकारको कार्यक्रमले विद्यार्थीहरुको चौतर्फी विकासमा टेवा पु¥याउने बताउनु भयो । मन्तव्यकै क्रममा मंगल क्याम्पसले भविष्यमै मंगल रिशर्च सेण्टर स्थापना गरेर विद्यार्थीहरुलाई अनुसन्धानमुखी शिक्षामा जोड दिन र सैद्धान्तिक भन्दा प्रयोगात्मक शिक्षामा जोड दिने बताउनु भयो । साथै रोजगारीसँग पढाइलाई जोड्दै जाने र त्यस्को लागि क्याम्पसमा ननक्रेडिट कोर्श मार्फत विद्यार्थीहरुलाई व्यवहारिक ज्ञान दिने बताउनु भयो ।

उक्त कार्यक्रममा उच्च शिक्षाका लागि आउनु भएका प्रथम वर्षका विद्यार्थीहरुलाई क्याम्पस प्रमुख प्रदिप महर्जनले स्वागत गर्दै यस प्रकारको कार्याक्रमले विद्यार्थी विद्यार्थी विच भाइचाराको विकास हुनुका साथै एक अर्कामा चिनापर्ची हुने र व्यक्तित्व विकास हुने कुरा बताउनु भयो । साथै क्याम्पसको विविध प्रगतिका बारे प्रकाश पार्नु भयो ।

स्वागतकै क्रममा प्रमुख अतिथिज्यूले प्रथम वर्षमा भर्ना हुनु भएका सम्पूर्ण विद्यार्थीहरुलाई खादा लगाई स्वागत गर्नु भएको थियो ।

नव आगन्तुक विद्यार्थी भाइबहिनीहरुलाई विविएस दोश्रो वर्षका लोकचन्द्र कुमार र विविएस चौथो वर्षका सन्तोषी दुवाडीले स्वागत मन्तव्यबाट स्वागत गर्नु भयो । कार्यक्रममा प्रमुख आकर्षणको रुपमा मंगल तीज क्वीन छनोटको रुपमा लिइएको थियो । प्रथम वर्षकी सुश्री सुविना श्रेष्ठले मंगल तीज क्वीनको ताज जित्न सफल भएकी थिइन । उहाँले आफु मिस मंगल घोषित हुन पाएको निकै खुशी लागेको र नसोचेको सफलता प्राप्त भएकोमा मंगल बहुमुखी क्याम्पस र आयोजक अग्रज दाइ दिदीहरुलाई धन्यवाद ज्ञापन गर्नु भयो । आपूm सुरुदेखि नै फेशनमा रुची राख्ने र यस प्रंकारको कार्यक्रम अभिरुची पूर्वक हेर्ने गरेको र आज आफै मिस मंगल घोषित हुन पाउँदा निकै गर्व लागेको कुरा बताउनु भयो । यस्ले गर्दा अगाडी दिनहरुमा आपूmलाई यस प्रकारको कार्यक्रममा सहभागी हुन हौसला मिलेको बताउनु भयो । मिस मंगल तीज क्वीन जित्न सफल सुश्री सुविना श्रेष्ठलाई इनर ह्वीलका अध्यक्ष श्रीमती रञ्जना शाक्य महर्जनज्यूले रिबन र ताज लगाउनु भएको थियो । उक्त कार्यक्रममा विविएस र विएडका विद्यार्थीहरुले कविता, मुक्तक, नृत्य, गित, नाटक प्रस्तुत गरी विद्यार्थीहरुलाई स्वागत एवं तीज कार्यक्रम गरेका थिए । कार्यक्रममा सहायक क्याम्पस प्रमुख रकी महर्जन लगायत सम्पूर्ण शिक्षकहरुको उपस्थिति रहेको थियो ।

Published Kirtipur Sandesh weekly Issue 613 Date : 2080/06/03

पाँगा सामुदायिक पुस्तकालयलाई पुस्तक हस्तान्तरण

 पाँगा सामुदायिक पुस्तकालयलाई पुस्तक हस्तान्तरण

समय समयमा पाँगामा सामुदायिक पुस्तकालयहरु खुल्ने र बन्द हुने क्रम चलिरहेको छ । पाँगामा शहिद स्मारक पुस्तकाल २००४ सालमा स्थापना, श्री ५ महेन्द्र्र पुस्तकालय २०१३ सालमा स्थापना भएको थियो । जुन पछि गएर बन्द भयो । वि.सं.२०२७ सालतिर फेरि एकचोटि पाँगामा पुस्तकालय खोल्ने होडवाजी नै भयो । 

पाँगा धुसि टोलमा सूर्यज्योति पुस्तकालय, दिउखेलमा बालकुमारी पुस्तकालय, पाघुमा प्रगतिशिल पुस्तकालय खुल्यो । केहि वर्ष चल्यो । अहिले ती पुस्तकालयहरुको नामो निशान रहेन ।

पाँगा धोकासी टोलस्थित नवज्योति आधारभूत स्कुलको माथिल्लो तल्लामा केही युवाहरु मिलेर पाँगा सामुदायिक पुस्तकालय खोलेको छ । उक्त पुस्तकालयलाई बज्र बुक्स एण्ड पब्लिकेसनका संस्थापक तथा पाँगा कीर्तिपुरका समाजसेवी विदुर डंगोलद्धारा आफ्ना बुबा नारायण दास महर्जन तथा आमा राम माया महर्जनका नाममा मिति २०८० भदौ ३० गते शनिबारका दिन पाँगा सामुदायिक पुस्तकालयलाई उपहार स्वरुप पुस्तक हस्तान्तरण गर्नु भयो । 

सो कार्यक्रममा नारायण दास महर्जनद्वारा पाँगा सामुदायिक पुस्तकालयका अध्यक्ष कृष्ण महर्जनलाई उपहार स्वरुप विभिन्न विधाका करिब २५० प्रति पुस्तक प्रदान गर्नुभयो । कार्यक्रममा पुस्तकालयका सदस्यहरु तथा स्थानीय समाजसेवीहरुको उपस्थिति रहेको थियो । नारायण दास महर्जनले समाजका सबै छोरा छोरी, नाति नतिनीहरुले पढ्ने वातावरण तयार गर्न पुस्तकालयको भुमिका निर्वाह गरेकोमा आभार व्यक्त गर्दै भविष्यमा थप प्रगतिको कामना गर्नुभयो । उहाँले विगतमा पाँगामा शिक्षा र स्वास्थ्यको अवस्थाको बारेमा बताउनुभएको थियो । 

समाजसेवी विदुर डंगोलले समाजमा पुस्तक पढ्ने बानीको विकास गर्नका लागि पुस्तकालयले थप कार्यक्रमहरु संचालन गर्नुपर्नेमा जोड  दिनुभयो । उहाँले पाँगा सामुदायिक पुस्तकालयलाई भविष्यमा पनि सहयोग गर्ने वचन दिनुभयो । साथै, पुस्तकालयले स्थानीय जात्रा, परम्परा र पुराना कथाहरुलाई पुस्तकमा प्रकाशन गर्नका लागि सबैले योगदान गर्नुपर्नेमा जोड दिनुभयो । पाँगा सामुदायिक पुस्तकालयका अध्यक्ष कृष्ण महर्जनले पुस्तक हस्तान्तरण गर्नुभएकोमा समाजसेवी विदुर डंगोल तथा उहाँको परिवारलाई हार्दिक धन्यवाद व्यक्त गर्नुभयो । साथै, प्राप्त पुस्तकहरुको सहि सदुपयोग गर्ने र पुस्तकालयले सरोकारवाला सबैसँगको सहकार्यमा थप कार्यक्रमहरु संचालन गर्ने जानकारी दिनुभयो ।

Published : Kirtipur Sandesh Weekly Issue 613 Date:2080/06/03

कीर्तिपुरका दुई सहकारी एकीकरणः कार्यक्षेत्र काठमाडौँ, ललितपुर र भक्तपुर जिल्ला भरि रहने

 कीर्तिपुरका दुई सहकारी एकीकरणः कार्यक्षेत्र काठमाडौँ, ललितपुर र भक्तपुर जिल्ला भरि रहने

 कीर्तिपुर नगरपालिकास्थित वडा नम्बर–९ मा रहेका २ वटा सहकारी संस्थाहरु एकीकरण भएका छन् । दर्शन बचत तथा ऋण सहकारी संस्था र निर्मल बुद्ध भूमि बचत तथा ऋण सहकारी संस्थालाई बागमती प्रदेश सरकार, संस्कृति पर्यटन तथा सहकारी मन्त्रालय सहकारी महाशाखाबाट मिति २०८० भदौ २५ गतेको निर्णयबाट एकीकरण गरिएको हो । 

दर्शन साकोसले मिति २०७९ पुष २३ को साधारण सभा र निर्मल बुद्ध भूमि साकोसले मिति २०७९ पुष २९ को साधारण सभाले एक–अर्कासँग एकीकरण गर्ने घोषणा गरेका थिए । एकीकरणपछि दर्शन साकोस कै नामबाट सम्पूर्ण कारोबार एकिकृत गरि संचालन गरिने र दुबै साकोसको मुख्य कार्यालय एउटै वडामा भएकोले निर्मल बुद्धभूमिको मुख्य कार्यालयको पनि सम्पूर्ण कारोबार दर्शन भवनबाट नै सञ्चालन हुने दर्शन साकोसका अध्यक्ष दिनेश दर्शनधारीले जानकारी दिनुभयो ।

सहकारी अभियानले नेपालमा सहकारीहरुलाई एकीकरण मार्फत् घटाउने उद्देश्यमा हाल सम्म ६ वटा सहकारी एकीकरण गरि आफूुहरुले पनि एकीकरण अभियानमा इँट्टा थपेको अध्यक्ष दर्शनधारीले बताउनुभयो । २०७८ सालमा दर्शन साकोसले काठमाडौँ–१७, खुसिबुको सोनित्य साकोस र काठमाडौँ–२९, घट्टेकुलोको आदिबासी महिला साकोस गरि २ वटा र २०७९ मा निर्मल बुद्धभूमि साकोसले पनि काठमाडौँ–२, लाजिम्पाटको  आरोग्य साकोस र काठमाडौँ–२२, महाबौद्धको हाम्रो भरोसा साकोस गरि २ वटा सहकारीहरु एकीकरण गरेका थिए । 

दुईटै सहकारीको एकीकरण पछि संचालक समिति र लेखा समितिमा केहि हेरफेर भएको छ । नयाँ संचालक समितिमा दर्शन साकोसका अध्यक्ष दिनेश दर्शनधारी सहित ६ जना दोहोरिएका छन् । सहमतिमा नै दर्शन साकोसका संचालक सदस्य दिपक नेपालीको ठाउँमा निर्मल बुद्धभूमिबाट १ जना अनिल अधिकारीले संचालक सदस्यको रुपमा स्थान पाएका छन् भने लेखा समितिमा निर्मल बुद्धभूमिबाट सनिता कटुवालको संयोजकत्वमा ३ जना चयन भएका छन्  । 

एकीकरण पछि यो सहकारीको कार्य क्षेत्र काठमाडौँ, ललितपुर र भक्तपुर जिल्ला भरि रहने र दुबै संस्थाहरुको शेयर रकम, लगानी, दायित्व, ऋण सबै एकिकृत गरिनुका साथै  नीतिहरु दुबैमा एकै किसिमको भएमा दर्शन साकोसको लागू गर्ने र कुनै एक संस्थामा नभएको नीतिहरु जुन संस्थाको छ सोहि संस्थाको नीतिलाई नै एकिकृत संस्थाको नीतिको रुपमा लागू गर्ने अध्यक्ष दर्शनधारीले जानकारी दिनुभयो । 

एकीकरण पश्चात् मुख्य कार्यालयको रुपमा कीर्तिपुर नगरपालिका–९ स्थित संस्थाको आफ्नै भवनमा रहने र साविक काठमाडौँ –२, काठमाडौँ –१७, काठमाडौँ –२२, काठमाडौँ –२९, कीर्तिपुर –४ र चन्द्रागिरी –९ मा सेवा केन्द्र सञ्चालनको स्वीकृति पाएको उनले जानकारी गराउनु भयो । 

चरम आर्थिक मन्दी अनि सहकारीहरुले आफ्नो सदस्यको निक्षेप र ब्याज फिर्ता गर्न नसकेको अवस्थामा एकीकरण गरेर के फाइदा छ भनेर सोधिएको प्रश्नमा अध्यक्ष दर्शनधारीले भन्नु भयो, ‘यो एकीकरण भर्खर मात्र भएको होइन हामीले यसको लागि पहल गरेको नै ४ वर्ष भयो । जुनबेला एक सहकारी एक सदस्य भन्ने नीति सरकारले ल्यायो, त्यही बेलाबाट नै हामीलाई एक किसिमको डर पैदा भएको थियो । यसका साथै निर्मल बुद्धभूमि साकोस र दर्शन साकोसका धेरै सदस्यहरु दोहोरिएका छन् । भविष्यमा कुनै बेला सरकारले कडा रुपमा नीति लागू गर्यो भने पक्कै हामी मध्ये एउटा सहकारीलाई ठुलो अप्ठ्यारो पर्न सक्छ भन्ने सोचेर एकीकरण प्रयास गरेका थियौं । अब हामी दुई वटा सहकारीका दोहोरिएका सदस्यहरुको कारणले कहिले पनि सहकारी अप्ठ्यारोमा नपर्नेमा ढुक्क छौं ।

एकीकरण र अहिलेको तरलता समस्यामा कुनै सम्बन्ध नरहेको पनि उहाँले स्पष्ट पार्नु भयो । तरलता समस्या अब चाहेर पनि सहकारी र सहकारीका संचालक अनि सहकारी संघ महासंघहरुले मात्र समाधान गर्न नसक्ने र यसको लागि सरकारको तपÞर्mबाट नै सदस्यको बचत फिर्ताको लागि नयाँ नीति बनाएर सहयोग गरे केहि समयमा नै सहज हुने पनि अध्यक्ष दर्शनधारीको भनाई छ ।

सहकारीमा यो तरलताको समस्या कहिले सम्म होला भन्ने अर्को प्रश्नमा उहाँको भनाईमा १।२ वर्ष पनि जान सक्छ र केहि महिनामा पनि सुल्झिन सक्छ । तर, बैंकमा जहिलेबाट देखावटी नभई साँचो तरलता भई सहज रुपमा कम ब्याजदरमा ऋण प्रवाह गर्न थाल्नेछ त्यही दिनबाट सहकारीमा पनि तरलता सहज हुन्छ । त्यसैले अब सहकारी मात्र होइन बजार चलायमान गर्न लागि समेत बैंकको हातमा रहेको उनको भनाई छ ।

अहिले देखिएको सहकारी समस्या बारे आफ्नो छुट्टै ब्रान्ड बनाउन सफल कीर्तिपुरका युवा व्यवसायी दिनेश दर्शनधारीसँगको छोटो भलाकुसारी

अहिले देखिएको सहकारी समस्या बारे

आफ्नो छुट्टै ब्रान्ड बनाउन सफल कीर्तिपुरका युवा व्यवसायी दिनेश दर्शनधारीसँगको छोटो भलाकुसारी 

१.सर्वप्रथम तपाईंलाई बधाई दिन चाहन्छु, दर्शन सहकारी र निर्मल बुद्धभूमि सहकारी मर्ज भएकोमा, यो मर्ज पछि निर्मल बुद्धभूमि सहकारीको पुँजी, दायित्व सबै दर्शन सहकारीमा आएको हो ?

—धन्यवाद सर । सबैको साथ र सहयोगले नै हामी कीर्तिपुर कार्य क्षेत्र रहेका २ वटा सहकारीहरु एकीकरण हुन पाएकोमा हर्षित छौं । हामी दुईवटै सहकारीले पोहोर सालको साधारण सभाबाट एकीकरणको घोषणा गरेका थियौ  । सबै कुरा मिलाउन त्यति सजिलो थिएन तर पनि आठ महिना लगाएर भए पनि एकीकरणलाई मुर्त रुप दिन सफल भएकोमा दुबै सहकारीको सदस्यहरुलाई हाम्रो तपÞर्mबाट पनि बधाई छ । हुन त अहिले आर्थिक मन्दीले देश नै जर्जर भएको बेला यो मर्जरको के औचित्य भन्ने पनि होला । तर अब हामी दुबै सहकारीका दोहोरो सदस्य भएका सदस्यले कुन सहकारी चुनेर बस्ने भन्ने टेन्सन हटेको छ । सरकारले कुनै दिन सबै सहकारीहरुका कुनै एक सदस्य समान प्रकृतिको एउटै मात्र सहकारीमा बस्न पाउछ भनेर आह्वान ग¥यो भने यी दुई मध्ये कुन सहकारी छान्ने भन्ने दुबिधा हट्यो । हामी दुबै सहकारी समान हैसियतमा एकीकरण भएको हो । दर्शन र निर्मल बुद्ध भुमिका सदस्यहरु सबैको जे जस्तो हैसियत थियो त्यो निरन्तर कायम रहने छ । हजुरले भन्नु भए जस्तो पुँजी र दायित्व सरेर आएको होइन । जोडेर एउटै बनाएको हो । जस्तै दर्शन साकोसको पहिला शेयर पुँजी १८ करोड थियो अब निर्मल बुद्धभूमिको ५ करोड जोडेर २३ करोड शेयर भयो । हामी दुबै संस्थाले सहमतिमा नाम दर्शनलाई नै कायम राख्ने भएकोले अब दर्शन साकोसको नाममा २३ करोडको शेयर रहन गयो । यसै गरि सबै बचत, ऋण, सम्पत्ति र दायित्व पनि जोडेर हिसाब हुन्छ अबबाट निर्मल बुद्धभुमिका सदस्यहरुको शेयर अनि बचत र ऋण के हुन्छ भन्ने पनि धेरैको जिज्ञासा छ । यसमा म के भन्न चाहन्छु भने जसको दुबै सहकारीमा शेयर, बचत वा ऋण छ त्यो पनि जोडिएर एउटै बनाउछौ । जसको निर्मल बुद्धभुमिमा मात्र शेयर वा बचत छ अब त्यो दर्शनको नाममा परिबर्तन हुन्छ । आजको मितिबाट निर्मल बुद्धभुमिमा आउने सबै शेयर र बचत पनि दर्शन साकोसको नामबाट कार्डहरु पाउनु हुनेछ । दुबै सस्थाको मुख्य कार्यालय कीर्तिपुर–९मा नै भएकोले अब केहि दिन भित्र निर्मल बुद्धभुमिको सबै कारोबार पनि नगाउँस्थित दर्शन भवनबाट नै सुरु गर्छौ । नगाउँ दोबाटोमा रहेको कार्यालयलाई बन्द गर्ने छौं । निर्मल बुद्ध भुमिका सबै कर्मचारीलाई पनि अहिले जुन जुन पदमा कार्यरत छन् त्यही पदमा मुख्य कार्यालयमा नै स्थानन्तरण गर्छौ ।

२.अहिले देशभरी सहकारीहरुमा समस्या देखिन थालेको छ । तपाईंको  सहकारीको स्थिति के छ ?

—अहिलेको देश भरिको समस्या भनेको नै तरलताको समस्या हो । देशभर समस्या हुँदा दर्शन साकोस मात्र  कसरी अछुतो रहन सक्छ र ???? प्राय ९९% सहकारीको तरलता अहिले ५% भन्दा तल भएको कुरा अब त लुकाएर लुक्न  सक्दैन । अहिले त बजार भरि त्रासै त्रास छ । अहिले कुनै पनि सहकारीले पूर्ण रुपमा बचत र ऋणको कारोबार गर्न सकेको  छैन । एकातपÞर्m सदस्यहरुको मनोबल गिरेको अवस्थाले सहकारीमा बचत फिर्ताको भिड लागेको छ । अनि बचत फिर्ता पाउन नसक्दाको पिडा सदस्यहरुमा छदै छ । अर्कोतपÞर्m सहकारीमा संचालक एकातपÞर्m, कर्मचारी अर्कोतपÞर्m अनि सदस्यहरु अर्कोतपÞर्m गरि तिन  चिरा भएको छ ।  १०% देखि १५% तरलता बोकेर कारोबार गर्ने  सहकारीहरुले यस किसिम मन्दी कहिले नदेखेकाले राम्रै  सहकारीहरुका संचालकहरु पनि अब कुन बेला हामी पनि जेल जानु पर्ने हो भनेर मानसिक पिडा लिएर बसेका छन् । सहकारी र बैंकबाट ऋण लिएकाहरुले ऋण तिर्न नसकेर दिन दिनै लिलामीको ओइरो लागेको छ । बैंक र  सहकारीलाई लिलामीको सम्पति नबिकेर अर्को तनाब छ । व्यापार ब्यबसाय ठप्प प्राय छ । शटरहरु ५०% खाली भई सके । भएका पसलमा पनि सामान नबिकेर भाडा समेत तिर्न नसक्ने अवस्थामा पुगेका छन् । युवा जति यहाँ भबिस्य नदेखेर सबै विदेश गैसके । सरकार कानमा तेल हालेर बसेको जस्तो छ । यस्तो  बिकराल अवस्थामा हामीले मात्र होइन सबै सहकारीले नै आफ्नो स्वास्थ ठिक छ भन्न सक्दैन आजको दिनमा । सबै सहकारीमा सदस्यहरु आतिएर पैसा झिक्न मात्र गएको अवस्थामा हामी सहकारीले मात्र होइन कुनै बैंक वा राष्ट्र बैंकले पनि दिन सक्दैन ।

३. सबैले एकैचोटि निक्षेप झिक्दा समस्या आएको भन्नुभयो । ती निक्षेप रकम कहाँ लगानी गर्नु भयो ? त्यो लगानी कहिलेसम्म उठ्छ ?

—हाम्रो सहकारी शुद्ध बचत तथा ऋणको कारोबार गर्ने संस्था भएकोले लगानी कहाँ भयो भन्ने प्रश्नको जवाफ हाम्रो सदस्यहरुलाई नै ऋण लगानी भएको छ भन्नु पर्ने हुन्छ । तर तपाईले इन्गित गर्न खोज्नु भएको हाम्रो लगानी बजारमा हल्ला भए जस्तो रिस्क भएको क्षेत्र जस्तै जग्गा र शेयरमा लगानी छ कि भनेर सोध्न खोज्नु भएको होला । तपाईलाई मेरो बारे त धेरै कुरा थाहा नै छ । म शेयर बजार बिरोधि हुँ । मैले तपाईको पत्रिका मार्फत नै शेयर बजारमा लगानी गर्नु भनेको जुवा खेल्नु सरह हो भनेर लेख पनि लेखेको थिए । अहिले शेयर बजारले धेरै मान्छेलाई सडकमा ल्याएको नै केहि निश्चित घरानियालाई झन धनि बनाएको अवस्थामा सहकारीको त के कुरा हाम्रो व्यक्तिगत पनि एक रुपैया पनि लगानी शेयरमा छैन । मैले थाहा पाएसम्म ऋण लगानी पनि शेयर खेल्ने लाई गरेको छैन । अहिले जग्गा पनि खरिद बिक्रिको हिसाबले शुन्यमा  झरेको छ । धेरै जग्गा ब्यबसायी टाट पल्टेको र लिलामीको जग्गा समेत बिक्न छोडेको भन्ने सुन्नमा आएको छ । अहिले सरकारले कित्ता काट पुरानो अवस्थामा खोल्दा समेत मालपोत कार्यालय सुन्य प्राय छन् । मान्छेसँग खरिद गर्ने शक्ति नै छैन ।  कुनै बेला जग्गामा बूम भएको बेला हरेक मान्छे मात्र होइन हरेक बैंक अनि सहकारी समेत आफ्नो सबै पैसा जग्गामा लगानी गर्थे । तर हाम्रो सहकारी अपबादको रुपमा रह्यो । केहि जग्गा ब्यबसायी हाम्रो पनि सदस्य भएकोले वहाँहरु लाई केहि रकम नचाहेर पनि लगानी ग¥यौ । तर पूर्ण रुपमा धितो लिएर गरेका छौं । केहिले ब्याज समेत  नतिरेकोले पत्रिकामा नाम समेत निकाली सकेका छौं । अब पनि पैसा तिर्न आएन भने लिलामी गर्छौ भनेर जानकारी समेत गराई सकेका छौं । अब हाम्रो सहकारीको अन्य लगानीको बारे पनि भन्छु । हाम्रो कार्य क्षेत्र भित्र बस्ने सदस्यहरुको व्यापार ब्यबसाय बृद्धिको लागि पनि ऋण लगानी गरेका छौं । ठुला कजयधचययm देखि साना किराना पसलसम्मलाई धितो र बिना धितो दुबै खालको ऋण लगानी गरेका छौं । अहिले मन्दी भएर वहाँहरुले पनि समयमा साँवा ब्याज बुझाउन गाह्रो भईरहेको देखिन्छ । 

कोविड पछि सबैलाई एउटा कुराको महसुस भएको छ  कृषिलाई प्राथमिकता दिनु पर्छ । सरकारले समेत कृषि गर्ने ब्याज अनुदान समेतको व्यवस्था गरेको छ कृषि ऋण लिनेलाई । सरकारले चकलाबन्दी खेति र सामुहिक कृषिलाई बिषेस महत्व दिएको छ । हाम्रो सहकारीले पनि यस्तो कृषि गर्नेलाई कृषि योग्य जग्गा खरिददेखि लिएर कृषि ब्यबसाय गर्न समेतलाई धितो लिएर ऋण लगानी गरेका छौं । अहिलेको मन्दीमा कृषिमा पनि मन्दी आएको र अहिले लम्पी कपष्ल जस्तो रोगÞले उहाँहरुको कृषि ब्यबसायमा समेत असर पर्दा सहकारीको ऋणको ब्याजमा समेत असर परेको छ । जुनसुकै ऋण भएता पनि सदस्यले समयमा नतिरी संस्था समेत अप्ठ्यारो परेको अवस्थामा ऋणी सदस्यको धितो लिलाम गरेर भए पनि आफ्नो बचतकर्ता सदस्यको बचत फिर्ता गर्नु पर्ने हामीले पनि बुझेका छौं । तर अहिले आर्थिक मन्दीको अवस्था भएर हाम्रा ऋणी सदस्यलाई केहि समय केहि नभनी बसेका छौं । जुन दिनबाट बजार सहज हुन्छ बैंकहरुमा देखावटी होइन साचो ऋण प्रवाह हुन थाल्छ । जग्गाको खरिद बिक्रि पहिला जस्तै सहज हुन्छ त्यो दिनबाट हामी मात्र होइन सबै सहकारीले सहज रुपमा  कारोबार गर्न थाल्ने छन् । पहिला जस्तै जति पैसा पनि जम्मा गर्न र झिक्न सक्ने छन् ।

४.अहिले एउटा समाचार बाहिर आएको छ, सहकारीको समस्या समाधान गर्न बनेको कार्यदलले समस्याग्रस्ट सहकारीलाई सरकारले धितो जमानी लिएर सस्तो ब्याज दरमा ऋण उपलब्ध गराउने । के यो समाचार सत्य हो ?

—समाचार सत्य हो  कार्यदलले यो बुँदालाई प्राथमिकतामा राखेर आफ्नो प्रतिबेदन बुझाएको हो । सरकारले के गर्छ हेर्न बाकि छ । अहिले सबैभन्दा ठुलो बदमासी नै बैंकहरुले गरेका छन् । बैंक कसका हातमा छन् भनेर मैले भनि रहनु पर्दैन होला । बजारमा भएका हल्ला अनि दुर्गा प्रसाई, डाक्टर सुरेन्द्र के सी जस्ता मान्छेहरुले बोलेका कुराFacebook वा Tiktok मा हेर्दा थाहा भई हाल्छ । अहिले सहकारीहरुलाई झन अप्ठ्यारोमा पार्न बैंकहरुले अर्को सुत्र प्रयोग गर्दैछन् । त्यो झन खतरनाक छ । यदि तपाईले भने जस्तो सरकारले आफै कन्ट्रोलमा लिएन भने बैंकमा पैसा जति पनि छ भनेर हल्ला गर्ने अनि त्यो पैसा सिमित घरनियाले मात्र चलाउने । सहकारी मात्र होइन अन्य ब्यापारी पनि हेरेको हेरै हुने अवस्था आउन सक्छ । आजको दिनमा तपाई हामीले यदि बैंकमा ऋण लिन जाने हो भने तपाइको एक करोडको सम्पतिलाई मुस्किलले २० लाख पनि Valuation गर्दैन । त्यस्मा पनि कोरोना पछिको आर्थिक मन्दीमा कम्पनी जसरि पनि नाफाको चाहिन्छ । कर तिरेको हुनु पर्छ । यो भनेको तिमी नेपालमा नबस यहाँको सम्पति बेच र विदेश जाउ भन्न खोजेको हो । त्यही ठाउँमा ठुला घराना हुने हो भने खोला नाला वा डाडा काँडा जहाँका जग्गाले पनि ठुलो ऋण पाउछ । त्यसैले सरकारले कि त सरकारी बैंक होइन भने सहकारी बैंक मार्फत यस्तो ऋण दिएमा बजार सहज हुन्छ अनि सहकारीहरु पनि स्वचालित रुपमा चल्न थाल्ने छन् ।

५.तपाईंको शेयर सदस्य र बचतकर्ताहरुलाई के सल्लाह दिन चाहनु हुन्छ ? अथवा कहिलेसम्म सहजता होला ?

—अहिले असहज परिस्थिति सहकारीहरुको आफ्नो कारण भन्दा पनि देश मै उत्पन्न भएको आर्थिक मन्दीको कारण आएको हो । अहिले त सबै सदस्यले धैर्य गरेर बस्ने बेला हो जस्तो लाग्छ मलाई । अहिले केहि सहकारीहरुले विदेश पनि पैसा लग्यो भन्ने सुने । यदि त्यो सत्य हो भने त्यस्ता सहकारीलाई कारबाही गर्नु पर्छ । त्यस्तै पैसा खाएर केहि सहकारीका संचालक भाग्यो भन्ने कुरा पनि आयो र त्यस्तालाई पनि कारबाही हुनु पर्छ । अहिले बल्ल सहकारीहरुमा सदस्यले हाम्रो लगानी कहाँ छ भनेर सोध्न थालेको छ । यस्तो कार्य हरेक सहकारीमा सदस्यले सधै सोध्नु पर्छ भने संचालकले पनि समय समयमा जानकारी दिनु पर्छ ।

हामीले हाम्रो सदस्य मध्येबाट छानेर कहाँ कहाँ ऋण लगानी गरेका छौं र यो सुरक्षित छ कि छैन भनेर हरेक वर्ष ऋण लगानी भएका परियोजनाहरुमा अनुगमन भ्रमण लाने गरेका छौं । त्यहाँ जान नपाएका सदस्यहरुलाई पनि त्यहाँको भिडियो खिचेर साधारण सभामा देखाउने गरेका छौं । त्यसैले हाम्रो सदस्यहरु आतिनु पर्ने अवस्था छैन । हामी सबै संचालकहरु प्राय लोकल नै छौं । हाम्रो घर खेत सबै यही छन् । अनि भागेर जाने ठाउँ पनि छैन । त्यसैले हामी लोकल मान्छेहरुबाट संचालित भएकोले पनि कोहि पनि डराउनु पर्दैन । हामीले हाम्रो सम्पति कहाँ कहाँ छ भनेर पनि देखाई सकेका छौं । दर्शन र निर्मल बुद्धभुमिका शेयर सदस्यहरुलाई मात्र होइन सम्पूर्ण अरु सहकारीका सदस्यहरुलाई समेत के आग्रह गर्छु भने एक दुई वटा अपबाद बाहेक कुनै पनि सहकारीका संचालकहरुले पैसा खाएर भाग्ने नियत राख्दैन । अहिलेको बिषम परिस्थितिमा सहकारीलाई बचाउने कि डुबाउने सम्पूर्ण हात तपाई सहकारीका सदस्यको हातमा छ । यदि सहकारीको लगानी सुरक्षित ठाउँमा छ भने केहि समय धैर्य गरेर बसी दिनुस् । संचालकहरुलाई नै कहिँ बाट पैसा ल्याउने बाताबरण बनाई दिनुस् । आफुले पनि सके दैनिक नसके मासिक भए पनि केहि रकम फेरी पनि जम्मा गरि संचालकहरुलाई अलिक हिम्मत दिनुस् । संचालकहरुले संस्थाको ऋण उठाउन प्रयास गरेका छन् कि छैनन चेक गर्नुस । यो कार्यमा आफुले पनि सहयोग गर्नुस ।  यदि सहकारीबाट लगानी गरेका ऋणहरुमा आफुले सुरक्षित महसुस गर्नु भयो भने यो कुरा संस्थाका अरु सदस्यलाई पनि भन्नुस । यदि यसरी आफु सदस्य भएको सहकारीलाई बचाउनु भयो भने अवस्य पनि एक दिन त्यो संस्थाले भोलि पनि हिजोका राम्रा दिनमा गरेका गुण जस्तै फेरी गुण गर्नेछ । होइन भने सहकारी त डुब्छ नै । तपाईको पैसा पनि डुब्न सक्छ । कुनै पनि सहकारीका संचालकले नगरेको गल्तिको सजाय दिनु भयो भने भगवानले हामी सबैलाई हेरीरहेको हुन्छ । त्यस्को असर आफुतिर पनि आउन सक्छ । सहकारीका संचालकलाई थुनेर पैसा आउने भए अहिलेसम्म जेलमा कोचेर भए पनि पैसा निकाल्नु पर्ने हो । सरकारले पनि यो कुरा राम्रोसँग बुझेको छ कि जेल हालेर भन्दा मौका दिएर पैसा उठ्न सक्छ । सो तपाई सबै सहकारीका सदस्यहरुले यो कुरा राम्रो सँग मनन गर्नु भयो भने तपाईको पैसा ढिलो चाँडो अवस्य उठ्छ । मेरो फेरी पनि सबै सदस्यलाई आग्रह नै अहिले धैर्य गर्ने र संस्था बचाउन तिर लाग्ने नै उत्तम उपाय हो ।

६.बचतकर्ताको बचतको सुरक्षा हुन्छ कि हुन्न ? कसरी सुरक्षित गर्नुहुन्छ ?

—बचत कर्ताको बचतको सुरक्षा हुन्छ कि हुन्न भन्ने प्रश्नमा हामीले ऋण लगानी सुरक्षित ठाउँमा गरेका छौं कि छैनौ भनेर हेर्नु पर्ने हुन्छ । हुन त अघि नै प्रस्टसँग भनि सके अर्को यदि हामीले लगानी गरेका ऋणहरु यदि उठेन भने त्यस्को जिम्मेवारी कसले लिने भन्ने पनि प्रश्न उठ्न सक्छ । मैले सहकारीको अध्यक्षको हैसियतले के भन्छु भने यदि ऋणबाट पैसा अशुली भएन भने हामी संचालकहरुको सम्पत्ति बेचेर भए पनि तिर्न प्रतिबद्ध छौं । हामीले लगानी गरेका केहि सदस्यहरुले पनि अहिले ऋण तिर्न सक्दैनौ तर यदि जग्गा चाहिन्छ भने दिन तयार छौं भनेका छन् । त्यसैले यदि कसैलाई अब आफ्नो बचतको सट्टामा जग्गा लिन चाहनु हुन्छ भने हामीले पनि त्यस्को तयारी गर्न लागेका छौं । हामीले निकट भबिष्यमा नै सहकारीको स्वेतपत्र जारि गरि सहकारीको बास्तबिक स्थिति सम्पूर्ण सदस्यलाई जानकारी दिने प्रयास गर्दै छौं । त्यस्तै त्यही स्वेत पत्र मार्फत नै हामीले बचत फिर्ता कसरी दिने प्लान छ अनि ब्याजहरु कसरी दिने प्लान छ ती सबै कुराको बिस्तृत विवरण स्वेत पत्र मार्फत दिने प्लान छ । यदि स्वेत पत्र जारि हुनुभन्दा पहिला नै जग्गा पास गरेर लिन चाहेमा त्यो पनि दिने तयारी गरेका छौं । हामी संचालकहरुको मुख्य लगानी रहेको कृषि बन परियोजना बेचेर भए पनि हामीले सदस्यहरुको बचत फिर्ता दिन हामी तयार छौं । तर अहिलेको मन्दीमा अन्य Platting को सानो तिनो २/३ आनाको जग्गानै बिक्रि नभएको बेला ठुलो परियोजना त झन बिक्रि हुने कुरा नै भएन ।

गोरु काटिएको विवाद र सन्देश ?

 गोरु काटिएको विवाद र सन्देश ?

 

—अधिवक्ता नरेश श्रेष्ठ

धरानमा गोरु काटी मासु खाएको विषय सामाजिक सँञ्जाल मार्फत सार्वजनिक भएपछि एकाएक गोरु काटी मासु खानु ठिक कि वेठिक भन्ने विषयले राष्टव्यापी चर्चा मात्र भएन कि भौतिक रुपमै विरोध समर्थनमा प्रर्दशनसमेत भयो । गोरु काटी मासु खाने विवाद तत्काल सकिने छाँटकाँट छैन । धरान उपमहानगरपालिका क्षेत्रमा केही दिनअघि गोरु काटेको तथा हिन्दू मन्दिरअगाडि चर्च बनाएको विषयमा विवाद भएपछि निषेधाज्ञा समेत जारी भयो ।  गोरुको मासु खानेहरुले ‘’हामीले जानी वुझी नै खाएको र हाम्रो गोरुको मासु खान नहुने गरी प्रतिवन्ध लगाएको कानूनी व्यवस्था विरुद्धको विद्रोह हो’’ भनी घोषणा गरेकोले प्रस्तुत विवाद जसरी आयो उसै गरी सकिहाल्ने भन्ने देखिदैन । 

         धरानमा गोरु काटेको अभियोगमा पक्राउ परेका विन्द्रा कुमार राई र राजन परियार थुनामुक्त भएको खुसीयालीमा सो भोज लगाइएको हो । उक्त भोजमा सयैंजनाको सहभागीता रहेको पाइएको छ र भोजमा सहभागीहरुलाई गोरुको मासु खानु नेपालको कानून अनुसार दण्डनीय भन्ने विषय राम्रोसँग जानकारी छ । आयोजकका अनुसार गोरु खाने सँस्कृति सँस्कार भएका जातिले खाँदा यदि कानून लगाएर दण्डित गरिन्छ भने यसको विरुद्धमा गरिएको एक प्रकारको विद्रोह हो र यसको अन्तिम लक्ष्य नेपालको मुलुकी अपराध संहिता, २०७४ कोपशु सम्बन्धी कसूरको दफा२८९मा लेखिएको कानून व्यवस्था खारेज नगरुञ्जेल वा जाती सँस्कृति अनुसार गोरुको मासु खानेहरुको साँस्कृतिक अधिकार कानून रुपमा विशेष कानून वनाई संरक्षित नगरुञ्जेल चालु रहनेछ । उनीहरुका अनुसार ७७ वटै जिल्लामा गोरुको मासु खाने अभियान चल्नेछ । यसर्थ, धरानमा गोरुको मासु खाने अभियान गोरुको मासु खाने जातीको साँस्कृतिक अधिकार माथि लगाएको प्रतिवन्ध अन्त्य गर्न प्रचलित कानूनको संशोधन वा नयाँ कानूनको निर्माण को लागि गरिएको विद्रोह हो । यसमा लागी परेकाहरु जानीवुझी लागेका हुन र यस्तो कार्य गरे वापत जेल जान पनि उनीहरु तयार छन ।

 गोरु काटी मासु खाएको सम्वन्धमा कानूनमा के छ ?

मुलुकी अपराध संहिता, २०७४, पशु सम्बन्धी कसूर

२८९. गाई, गोरु मार्न वा कुट्न नहुनेस् 

(१) कसैले गाई वा गोरु मार्ने वा कुनै चोट पुरÞ्याउने नियतले कुनै काम गर्नु वा गराउनु हुँदैन ।

(२) उपदफा (१) बमोजिमको कामबाट कुनै गाई वा गोरु मर्न गएमा त्यस्तो कसूर गर्ने व्यक्तिलाई तीन वर्ष सम्म कैद हुनेछ ।

(३) कसैले गाई वा गोरुलाई कुटी अङ्गभङ्ग पारेमा निजलाई छ महिनासम्म कैद र अन्य चोट पु(याएमा पचास हजार रुपैयाँसम्म जरिबाना हुनेछ ।

(४) उपदफा (१) मा जुनसुकै कुरा लेखिएको भए तापनि कसैले कुनै गाई वा गोरुले आफ्नो वा अरुको जिउ वा ज्यानमा पुरÞ्याउन लागेको क्षति बचाउन आवश्यक परेको कुनै काम गर्दा त्यस्तो गाई वा गोरु मर्न गएमा वा त्यस्तो गाई वा गोरुलाई कुनै चोट पुग्न गएको रहेछ भने यस दफा बमोजिम कसूर गरेको मानिने छैन ।

उपरोक्त कानूनी व्यवस्थाले गाई र गोरुको मासु खान, हत्या, कुटपिट गर्न कानूनले निषेध गरेको छ, यसको वर्खिलाप गर्नेलाई गाई वा गोरु मरे ३ वर्षसम्मको कैद र घाँउ चोट पर्न गए ६ महिनासम्मको कैदको कानूनी व्यवस्था गरेको छ । यसमा नेपालका कुनै जाति समुदायले परापूर्वकालदेखि सस्कृति सँस्कारले खाई आएको हकमा प्रस्तुत कानूनी व्यवस्था लागू हुने छैन भनी लेखिएन । यसकारण प्रथाजन्य एवं साँस्कृतिक रुपमा परापूर्वकालदेखी खाइ आएको जाति समुदायको साँस्कृतिक अधिकार उपरोक्त कानूनले हनन गरेको देखियो र यसै कानूनको विरुद्धको विद्रोहको रुपमा गोरुको मासु खाने विवाद सार्वजनिक भएको देखिएको छ ।

 सविधानतः नेपाल एक वहुजातीय, वहुभाषिक, वहुसाँस्कृतिक र वहुधार्मिक देश हो । उपरोक्त कानूनी ब्यबस्था नेपालको बहुजातीय, वहुधार्मिकर बहुसाँस्कृतिक धरातलीय यथार्थतामा आधारित छैन । संविधानको धारा ४ को आधारमा नेपाल स्वतन्त्र, अविभाज्य, सार्वभौमसत्तासम्पन्न, धर्मनिरपेक्ष, समावेशी, लोकतन्त्रात्मक, समाजवाद उन्मुख, संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रात्मक राज्य हो । साथै सनातनदेखी चली आएको धर्म सँस्कृतिको संरक्षण, प्रयोग र परिपालना गर्ने अधिकार सवै जात जातीलाई छ । सविधानको धारा ३२ ले कुनै नेपाली नागरिक र कुनै जाती समुदायलाई आफनो सँस्कृतिको सरक्षण र सम्वर्धन अधिकार छ । अर्थात आफनो समुदायको सँस्कृतिको प्रयोग,अवलम्बन, अभ्यास गर्ने र सँस्कृति जन्य खाद्यणको उपभोग गर्ने अधिकार छ । यस कारण गोरूको मासु खान साँस्कृतिक रूपमा हुने र खाँदै आएकोले बिरोध र बिद्रोह गर्न सक्ने देखिन्छ । सविधानका उपरोक्त सम्वैधानिक प्रावधानका आधारमा माथि उल्लेखित मुलुकी अपराध संहिताको दफा २८९ ले व्यवस्था गरेको गाई गोरु खान हुँदैन भन्ने कानूनी व्यवस्था साँस्कृतिक रुपमा खान हुने जाति समुदायको हकमा संविधानसँग वाझिएको छ र सविधानको भावना मर्म र प्रावधान विपरित छ ।

के विद्रोह सफल होला ?

विद्रोही पक्षको गाइको मासु खान पाउनुपर्छ भन्ने माग होइन । मात्र गोरुको मासु हामीले परापुर्वकालदेखी साँस्कृतिक रुपमा पुजा आजमा चढाउँदै र खाँदै आएकोले हाम्रो सँस्कृतिको अंभिन्न अंगको रुपमा गोरुको मासु खाने चलन कहिकतैवाट अवरोध हुनुहुदैन र हामीले निर्वाद खान पाउनुपर्छ भन्ने मूल भनाई रहेको छ ।उनीहरुको भनाई संविधान अनुकूल नै छ ।  दोश्रो कुरा गाई हिन्दू धर्म अनुसार गौमाता मानिएतापनि गोरुलाई गौपिता मानिएको छैन । गाई राष्ट्रिय जनावर हो गोरु होईन । जातीय रुपले खानहुनेलाई खान दिने र खान नहुनेले नखाने गरी अगाडी जानुपर्ने रयसलाई अतिवाहुनवाद र अतिहिन्दूवादको आँखावाट हेर्न नहुने आम वुझाई रहेको पाइन्छ । विगतमा गाई र गोरुको सिनो मात्रै खाँदा पनि एकात्मक हिन्दू वाहुनवादी नश्लका शासकले जेल नेलको सजाय दिने गरेको प्रशस्त उदाहरणहरु छन । भिडवाट लडेर मरेको गोरुको मासु खाँएको वयान दिंदा पनि मारेर खाए भन्ने सुन्ने शासकहरुले अनाहकमा लामो समयसम्म जेल वस्नु पर्ने अवस्था सिर्जना भएको हामीले सुन्दै आएका छौ । अवको संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र नेपालमा जातीय भेदभावको अन्त्य, सवै जात जातीका साँस्कृतिक जीवनको संरक्षण र सम्वर्धन गर्ने समान अवसर पाउनु पर्छ । अव पनि यस्तो विभेद रही रहे विरोध विद्रोह अनिवार्य नै छ । विद्रोह कसैको चाहना हुँदैन तापनि दमन शोषण भैरहे यसको अन्त्यको लागि विद्रोह अन्तिम विकल्प हो । अहिलेको गोरु खाएको प्रकरणमा कुनै व्यक्ति विशेषको चाहना र माग होइन, यसमा नेपालको ठूलो समुदायको साथ समर्थन छ । यसलाई दवाउन खोजियो भने विरोध र विद्रोहको दायरा अझ वढने निश्चित छ । अव एक दुई जनालाई गोरुको मासु खाएको आरोपमा मुद्दा चलाउँदैमा जेल हाल्दैमा अभियान समाप्तहुनेदेखिदैन । गोरुको मासु खानपाउने गरी कानूनी सुनिश्तिताको लागि भएको विद्रोह सम्वैधानिक, सौद्धान्तिक र जनसमर्थन आधारविद्रोह सफल हुने निश्चित छ ।

सन्देश ?

कानूनी शासनमा कानून अनुसार सवै चल्ने र कानून भन्दा कोही माथि नहुने भन्ने मान्यता रहने भएकोले सवै विवादहरु अन्तत्वागत्वा प्रचलित कानूनमा ठोकिन पुग्छ र विवादको समाधान कानून कै आधारमा खोजिन्छ । तर कानून शासन भित्रको कानून अन्यायपूर्णर विवेकहीन भए कानून भन्दैमा सर्वोस्व नै सुम्पि हाल्ने, अक्षरशः कानूनको पालना गरी हाल्न कम्तिमा अहिलेको परिवर्तित नेपाली जनचेतनाले मान्दैन । अहिले कानून भित्रको अन्यायर अव्यवहारिक पक्षलाई देख्न, वोल्न र विरोध गर्न सक्ने अवस्था छ । यसै क्रममा मुलुकी अपराध संहिता, २०७४ को दफा २८९ भित्रको अन्याय र नेपालको जातीय, साँस्कृतिक यथार्थताको प्रतिकूल कानूनी व्यवस्था खारेजी गर्ने वा संशोधन गर्ने वा नयाँ कानून वनाउने समय आएको छ । सामान्यतः कानून मूख्यतः तीन कारणले समय अनुकूल संशोधन, खारेजी वा नयाँ कानुन निमार्ण हुने गर्छ।

१) सरकारको स्वभाविक आवश्यकताको आधारमा ।

२) अदालतको आदेश वमोजिम ।

३) जन दवाव वा विद्रोहको कारण ।

मुलुकी अपराध संहिताको दफा २८९ मा निहित अन्यायपूर्ण कानूनी व्यवस्थाविरुद्ध यदि गोरुको मासु खाई विद्रोह नगरेको भए यसको चर्चा परिचर्चा, ध्यायनार्षण, विरोध समर्थन सार्वजनिक रुपमा कहिले हुने थिएन । सरकारको आँखा यसमा कहिले पर्ने थिएन। अहिले विवादै सही तर यसले आम सरोकार र सम्वन्धको विषय वनाएको छ । सरकारले दमन गरे गोरु काटिएको विवादले थप उचाई पाउने र  यो पेचिलो वन्ने निश्चित छ । सरकारलाई थाहाँ हुनुपर्छ– समुदायले उठाएको जायज माग समयमै सम्वोधन हुन सकेन र वेवास्ता गरी रहे सरकारको लागि प्रतिपादक हुने छ । प्रचलित कानूनले जाति समुदायको साँस्कृतिक मानव अधिकार सम्वोधन गर्दै भने यस्ता अन्यायपूर्ण कानूनको अन्त्यको लागि यस्तै साँस्कृतिक विद्रोह आवश्यक छ भन्ने सन्देश प्रस्तुत गोरु काटी मासु खाएको विवाद दिएको छ ।खास गरी आदिवासीका मुद्दा अहिलेको संविधानरकानूनले सम्वोधन गरी रहेको छैन कतै समग्र आदिवासी समुदायले पनि साँस्कृतिक विद्रोह गर्नुपर्ने पो हो कि ?   ––––––======––––––

पहिचान ,अस्तित्व र समानताको लड़ाई “ताली”

 पहिचान ,अस्तित्व र समानताको लड़ाई “ताली”

–सचिन्द्र श्रेष्ठ

     तँ के बन्न चाहन्छस् भनेर कक्षामा मेडमले गणेशलाई सोध्दा ‘म आमा बन्न चाहन्छु’ भनेर जवाफ दिने गणेश नन्दन (कृतिका देव)को आफूलाई म अरुभन्दा केहि फरक छु भनेर पहिचान चिनाउनुको संघर्षनै यस ‘ताली’ वेभ सिरीजको कथा हो । 

“पुरूष कहिल्यै आमा बन्न सक्दैन” भनेर कक्षा कोठामा मेडमको जवाफ पाए पछि कक्षा कोठा बाहिर उभिन भने पछि उपÞर्m श्री गौरी सावंतको बायोपिक कथा शुरू हुन्छ ।

   १५ अगस्त २०२३ मा ओटीटी मार्फत रिलीज गरिएको ‘ताली’मा गौरीको लड़ाईले सबैमा प्रेरणा, उत्साह, पहिचान एब अस्तित्वको कहानी दर्शाउन खोजेको छ । गणेशले बिगतको इतिहास सँगै उसले गरेका भोगाई र लडाईले सुप्रीम कोर्टले तेस्रो लिंगीको मान्यता दिलाउन सफल साथै सन् २०१९ मा महाराष्ट्र इलेक्शन कमीटीको ब्रांड एम्बैसेडर बन्न सकेको सकसनै गणेश हुदै गौरीको बायोपिक कहानी ‘ताली’ हो ।

     गौरी सावंत यौनिक लैंगिक समुदायमा परिचित नाम वा सामाजिक कार्यकर्ता, अभियन्ताका रुपमा परिचित छिन । सन् १९७९ जुलाई २ मा भारत महाराष्ट्रको पुणेमा गणेश नन्दनका नामले जन्म भएको हो । सन् २००० मा ‘सखी चार चौघी’ नामक संस्था मार्फत अल्पसंख्यक समुदायको सहायता तथा हितका लागी काम सुरु गरेकी थिइन् र सन् २००६ मा उनले यौन पेशामा काम गर्ने महिलाबाट जन्म लिएकी एक बालिकालाई ‘गायत्री’ नाम दिई पालेकी छिन । अहिले पनि धेरै यौन ब्यबसायमा लागेर जन्म भएका बच्चाको लालनपोषणमा लागेकी छिन ।

   बास्तबिकतामा गौरीलाई उनको समुदायले भगवानको नै दर्जा दिएको छ । परिवार, समुदायले गर्ने छिःछिः लाञ्छना, हेपाई, भेदभावको आन्दोलनले गणेशलाई गौरी बनाएको हो । जसका कारण अहिले यो समुदाय खुलेआम हिडन, बोल्न र आफ्नो पहिचान देखाउन सहज बनाएको छ र आम मानिसलाई उनीहरुले हेर्ने दृष्टीकोण नै अलग छ र सम्मान पुर्बक जिबन यापन गर्न सकेका छन ।

    जन्मदा पुरुष र बयस्क हुदै गए पछि बिस्तारै हाउ भाऊमा परिवर्तन, स्वर सुरिलो हुदै जानु, महिलाका श्रृंगारका सामान लगाऊन मन पर्नु, चुरा पोते, टिका लगाउनु, केटीको कपडा लगायत सामान प्रयोग गर्दै जानुले नै आफु बाहिर केटा देखिए पनि भित्री मन केटी जस्तो फरक सोच आउनु गणेशको दिनचर्या नै बन्न थाल्छ तर घरको रोकावटमा आमाको सहयोग हुने तर अन्यको सहयोग नपाउदा हुने दुःख, संघर्षनै यस सिरीजमा तेस्रो लिंगीको भूमिका निर्बाह गर्ने सुस्मिता सेनको चरित्र वा अभिनय गज्जब देखिन्छ ।

      माया, प्रेम, रोमान्स जस्ता चरित्रमा अभिनय गर्दै गरेकी सुस्मिता सेन अघिल्लो पटकको ‘आर्या’ सीरीज पछिको यो ‘ताली’ मा गरेको अभिनय ताली बजाउन लायकनै छ । महाराष्ट्रको मराठी परिवारमा हुर्केको गणेश १६ बर्षको कलिलो उमेरमा घरबाट मुम्बई भागेर हिडे पछि गौरी बन्न कस्तो समस्या, बाधा अड़चन आउन सक्ने उक्त सीरीजमा देखाइएको छ । घरबाट गएपछि आफ्नो सन्तान म¥यो भनेर पुलिस बुवाले अन्त्यष्टीसम्म गरेको दृश्य भाबबिह्वल बनाउछ ।

      न कहिले मागेर भीख माग्दै हिड्ने न त कहिले छक्का हिजडालाई काम नपाए पछि यौन पेशामा लाग्न प्रेरित गर्नेमा आफु अरुभन्दा कुरूप (सुन्दर देखिदा सबैले गलत नजरले हेर्नु) हुनुको फाइदा पनि भएको देख्न सकिन्छ । आफ्नै समुदायले गर्ने शत्रुता ब्यबहारलाई कसरी साथ सहयोग गरी आफु सँगै खिच्न सफल देखिएकी छिन र कहानी सँगै एच आई भी एड्स  रोगका बारेमा सचेतना कार्यक्रम गरेको देखिन्छ ।

      आफु जस्तै साथी सँगतमा किशोर देखि मुंबईमा बसेर बयस्क बन्दछ साथसाथै आफ्नो पहिचान थाहा नदिन लुकाएर राख्न थाल्दछ र आफु जस्तै तेस्रो लिंगी साथीहरुको खोजी समस्या सुधार्न लागी पर्दछ । ट्रांसजेंडर कम्युनिटी सँग आबद्ध रहे पश्चात त्यही समयमा एउटा अपरेशनबाट लिङ्ग परिवर्तन गर्ने मनसाय लिए पश्चात गणेशबाट गौरी (सुष्मिता सेन) बन्न थाल्दछ ।

       गौरीले ट्रांसजेंडर समुदायका लागि लडेको कानूनी लड़ाई, समुदायको अधिकार हासिल गर्न गरेको संघर्ष देखाई रहदा बेला बेला ‘फ्लैश बेक’मा कहानी मोडीएको हुन्छ, बिगत र बर्तमानलाई सँगसँगै देखाउदा कता कता कहानी धेरै सुस्त गतिमा बगेको भान हुन्छ । जसका कारण दर्शकलाई कहानी अगाडि बढाउन सके हुन्थ्यो भन्ने पनि हुन्छ । आफ्नो भारतीय नागरिकता, चुनाबमा भोट दिने स्वतन्त्रता, पासपोर्ट, चुनाब लड़ने अधिकारमा सफलता मिल्ने, समुदायका मुद्दा देखाउदा शरीरका रौ नै ठाडो हुने र इमोशनल दृश्य उम्दा लाग्छ ।

       सीरीजमा कही पटकथामा केहि कमी महसूस हुन्छ तेस्रो लिंगीका बारेमा देखाए पनि बास्तबिक उनिहरुको पीडा कस्तो खालको हुन्छ त्यहाँसम्मको गहिराई नपुग्या हो की या देखाउन नसकेको भन्ने पनि लाग्दछ । सतही रुपमा प्रस्तुत भए जस्तो लाग्छ र केहि सुस्त गतिको प्रस्तुतिले सिरीज लामो भन्दा चलचित्र बनाऊदा उपयुक्त ठहर ठानिन्छ ।

    निर्देशकिय क्षमतालाई मान्नै पर्दछ । नेशनल अवार्ड प्राप्त रबी जाधवका पछिल्ला मराठी चलचित्र न्यूड, बाल गन्धर्व, नटरंग जस्ता चलचित्रभन्दा यस सामाजिक बिषय बस्तुलाई गहिरो अध्ययन अनुसन्धान गरी बायोपिक रुपमा ‘सोसियल इश्यु’ मार्फत कलाकारलाई न्याय दिलाउन सफल छन । अंकुर भाटिया, ऐश्वर्य नरकार, सुभ्रत जोशी लगायतका कलाकारको अभिनय गज्जबनै छ । निर्देशकले वेभ सीरीज ‘ताली’लाई ट्रांसजेंडर समुदायको समस्या र उत्थानलाई केही गहराईसम्म पेश गर्ने क्षमता गरेका छन साथै यौनिक समुदायका जीबनमा हुने उतार चढ़ाव, मन मष्तिस्कले सोच्ने मनोसामाजिक चिन्तन र उनीहरूका सवालमा वकालत गर्न यस सिरीजले सहज तुल्याएको छ ।

        मुख्य पात्र गणेशको कृतिका देव र गौरीको सुष्मिता सेनको अभिनयमा बोल्ने लवज, बोलचाल, लुक्स, गौरीको जस्तो मराठी र अंग्रेजी प्रस्तुति शैलीमा उनको बोल्ड आवाजलाई मोडुलेशन गरी पुरुषको जस्तो आवाजले दर्शकलाई मज्जाले बाध्न सकेको छ । हल्का मोटो शरीर र अनुहारमा केहि छुस्स दारी देखाउने बनाएर प्रस्तुति गर्नु सुस्मितालाई ठुलो चुनौती थियो । डायलग डेलीभरी भरपूर रुपमा देख्न सकिन्छ जसलाई क्षतिज पतबर्धनले लेखेका छन ।

        पहिले पहिले नाच्ने गाउने ताली बजाउदै रेल र गल्लीहरुमा हिड्ने, हेला र होचोको दृष्टीले हेर्ने हिजड़ा, छक्काको पद दिने अहिले उनीहरु ताली बजाऊँने होइन अरुलाई ताली बजाऊँन बाध्य पार्ने खालको काम र आत्मसम्मान बृद्धि गर्न मद्दत पु¥याउन सक्ने यस ६ श्रृंखलामा ३ घण्टासम्मको सीरीजले गौरीको सम्पुर्ण जीबनी देखाउनका लागि यसको सिनेमेटोग्राफी राम्रो छ तर सम्पादन केहि कम लाग्छ । गीत संगित ठिकै छ । सबै घटनालाई हूबहू देखाउन नसके पनि समुदायको आवाज र पहिचान देखाऊन सीरीज केहि हद सम्म सफल छ ।

हामीले सङ्घीय शासन प्रणालीसहितको नेपाली विशेषताको समाजवाद चाहेका छौँः का.वा.अध्यक्ष श्रेष्ठ

 हामीले सङ्घीय शासन प्रणालीसहितको नेपाली विशेषताको समाजवाद चाहेका छौँः

का.वा.अध्यक्ष श्रेष्ठ

ललितपुर । जनता समाजवादी पार्टी, नेपालका कार्यबाहक अध्यक्ष राजेन्द्र प्रसाद श्रेष्ठले सङ्घीय शासन प्रणालीसहितको समाजवाद नै नेपाली विशेषताको समाजवाद भएको बताउँदै नेपालजस्तो बहुजातीय बहुभाषिक मुलुकको राष्ट्रिय एकताको आधार सङ्घीयता र श्रमजीवी वर्गको मुक्तिको आधार समाजवाद भएको बताए । उनले उक्त कुरा जनता समाजवादी पार्टीको बागमती प्रदेश समितिको पुनर्गठन कार्यक्रममा मन्तव्यको क्रममा बताएको हो ।

श्रेष्ठले सङ्घीयतासहितको समाजवादको अवधारणाले जनता समाजवादीलाई अरु पार्टीभन्दा भिन्न बनाएको कुरामा जोड दिंदै भने, ‘हामीले राज्यमा मात्र होइन पार्टीमा पनि सङ्घीयताको अभ्यास गर्नु पर्छ । हामीले सङ्घीय संरचना राज्यसत्तासँग माग गछौँ, तर आफ्नो पार्टीमा लागू गर्दैनौँ र भन्छौ जिल्ला समितिहरू केन्द्रले नै चलाउनु पर्छ । सङ्घीय सरकारलाई प्रदेशलाई बाइपास नगर्न खवरदारी गछौँ, तर पार्टीभित्र समिति प्रणाली र चेन अफ कमान्डलाई बेवास्ता गछौँ । यो दोहरो मापदण्ड हो ।’

उनले थपे ‘सङ्घीय ढाँचाको पार्टीले प्रदेश र पहिचानमा आधारित प्रादेशिक संरचनाहरूलाई बाइपास गरेर केन्द्रले जिल्लालाई हेर्नु हुँदैन । सिद्धान्तमा जतिसुकै राम्रो कुरा गरे पनि जनताले जाँच्ने व्यवहारबाट नै हो । सिद्धान्त एकातिर र व्यवहार अर्कोतिर भयो भने नामको नयाँ राजनीतिक शक्ति त बन्ला तर देश चलाउने विकल्प बन्न सक्दैन ।’

का.वा. अध्यक्ष श्रेष्ठले सङ्घीय ढाँचाको पार्टीमा एकात्मक ढाँचाको पार्टीमा जस्तो सबै शक्ति केन्द्रमा मात्र रहनु हुन्न भनेर नै पार्टीले लोकतान्त्रिक अकेन्द्रिकरणको सङ्गठनात्मक सिद्धान्त अपनाएको बताए । उनले भने, ‘लोकतान्त्रिक अकेन्द्रिकरणको सिद्धान्त भनेको अधिकारको विकेन्द्रिकरण होइन, न त यो अधिकार प्रत्यायोजन वा निक्षेपन मात्र हो । यो पार्टी शक्ति केन्द्र, प्रदेश तथा राष्ट्रिय समितिहरूमा विधानसम्मत बाँडफाँट हो, सबै शक्ति एउटै केन्द्रमा नरहनु हो ।’

हाल पार्टीद्वारा सञ्चालित तीनमहिने सङ्गठन विस्तार तथा सुदृढीकरण अभियानमा विगतमा जस्तो केन्द्रिकृत रूपमा उत्प्रेरक वा अभियन्ताहरू खटनपटन नगरी प्रदेश इन्चार्जको संयोजनमा केन्द्रिय समिति र केन्द्रिय निकायका सदस्यहरू तथा प्रदेश, राष्ट्रिय समिति र जिल्ला समितिको समेत सहभागितामा केन्द्रिय समिति र केन्द्रिय निकायका सदस्यहरूलाई पालिका पालिकामा सङ्गठन विस्तार र सुदृढीकरणका लागि खटनपटन गर्ने निर्णय भएको उनले बताए ।

उनले तीन महिनाभित्र प्रदेश, राष्ट्रिय समिति र स्थानीय तहका सबै समितिहरूलाई व्यवस्थित गर्नुपर्ने बताउँदै भने, ‘विधान र परिपत्रबमोजिम काम गरे तीन महिनाभित्र देशैभरी पार्टी र जनवर्गीय सङ्गठनहरू चुस्त दुरुस्त हुने छ ।’

कार्यक्रमा बागमती प्रदेश इन्चार्ज सुशिला श्रेष्ठले पार्टी सङ्गठनलाई टोल टोलसम्म विस्तार गरेमात्र पार्टीको उद्देश्य पुरा गर्न सकिने बताउँदै त्यसका लागि नयाँ विधानबमोजिम प्रदेश समिति र राष्ट्रिय समितिहरूलाई पुनर्गठन गर्नुपर्ने बताए । कार्यक्रममा बागमती प्रदेशका पूर्व इन्चार्ज कृष्णबहादुर घःजु, सहइन्चार्जहरू लालबहादुर तामाङ, सुनी लामा र पञ्चलाल महर्जनले पनि पार्टी विस्तार तथा सुदृढीकरण अभियानको महत्वबारे कार्यकर्ताहरूलाई प्रकाश पारेका थिए भने समितिका उपाध्यक्ष विकाश ब्लोन तामाङले स्वागत गरेका थिए ।

जय गोलेले अध्यक्षता र मुख्य सचिव इश्वर राउतले सञ्चालन गरेको पुनर्गठन बैठकले पुनः गोलेको अध्यक्षतामा ४१ सदस्यीय जसपा, बागमती प्रदेश समिति बनाएको छ ।

मंगल बहुमुखी क्याम्पसको १० वर्षे गुरु योजना निर्माण सम्बन्धी कार्यशाला गोष्ठी सम्पन्न

 मंगल बहुमुखी क्याम्पसको १० वर्षे गुरु योजना निर्माण सम्बन्धी कार्यशाला गोष्ठी सम्पन्न

कीर्तिपुर नगरपालिका वडा नं.१० स्थित मंगल बहुमुखी क्याम्पसको भविष्य निश्चित गर्दै विकासको गतिमा अगाडी डो¥याउन र एक प्रतिष्थित क्याम्पसको रुपमा स्थापित गर्दै गुणस्तरीय शिक्षा प्रदान गर्ने क्याम्पसको बनाउन यस सग सरोकार राख्ने शिक्षक विद्यार्थी, व्यवस्थापन समिति, नगरपालिका शिक्षा समिति प्रतिनिधि, आजीवन सदस्य र कर्मचारीको उपस्थितिमा एक वृहत एवं ऐतिहासिक कार्यशाला गोष्ठीको सम्पन्न भयो । उक्त कार्यशालाको उद्घाटन प्रमुख अतिथि क्याम्पसका सल्लाहकार र आजीवन सदस्य एवं कीर्तिपुर नगरपालिकाका कार्यवाहक नगर प्रमुख शुभलक्ष्मी शाक्यले पानसमा द्विप प्रज्वलन गरी उद्घाटन गर्नु भएको थियो । क्याम्पस व्यवस्थापन समितिका अध्यक्ष प्रा.डा.लक्ष्मी बहादुर महर्जनको अध्यक्षतामा सञ्चालित कार्यशाला गोष्ठको सफलताको शुभ कामना दिने क्रममा आपूm पनि यस क्याम्पसको सल्लाहकार र आजीवन सदस्य भएको नाताले आपूm पनि गुरुयोजना सफल बनाउन निरन्तर संगसंगै लाग्ने बताउनु भयो । कीर्तिपुर नगरपालिकालाई शैक्षिक पर्यटकीय क्षेत्रको रुपमा विकास गर्न यहाँका सामुदायिक क्याम्पसले महत्वपूर्ण भूमिका खेल्न सक्ने बताउनु भयो । त्यस्तै बजेट घटेर आएको कारण गत वर्ष भने अनुसार यो वर्ष क्याम्पसहरुलाई विनियोजन गर्न नसकेको कुरा बताउनु भयो । साथै सबैको साथ र सहयोग प्राप्त भएमा अब बन्न गईरहेको १० वर्षे गुरु योजना सफल पूर्वक सम्पन्न होस भन्ने शुभकामना व्यक्त गर्नुभयो ।

अध्यक्षज्यूले उपस्थित सबैलाई संस्थागत गर्ने क्रममा भन्नुभयो कि यस मंगल क्याम्पसलाई एक प्रतिस्थित क्याम्पसको रुपमा स्थापित गर्न मंगल अनुसन्धान केन्द्र स्थापना गर्दै यस क्षेत्रका विद्यालय शिक्षकहरुलाई अनुसन्धान आकर्षित गर्दै कीर्तिपुर नगरपालिकासंग सहकार्य गर्दै जाने बताउनु भयो । आजको कार्यशाला गोष्ठीको एक सुत्रिय उद्देश्य भनेको नै क्याम्पसको १० वर्षे गुरु योजना बनाउनु हो भन्नुभयो ।

गोष्ठी सुरु हुनु पूर्व सहभागीहरुलाई क्याम्पस प्रमुख प्रदिप महर्जनले क्याम्पसको वर्तमान स्थितिबारे पावर प्वाईंट प्रेजेन्टेशन गरेर जानकारी दिनु भयो । त्यसपछि कार्यशाला गोष्ठीका सहजकर्ता द्वय प्राडा.श्यामकृष्ण महर्जन र आकर्षण प्रधानले उपस्थित सबै सहभागिीहरुलाई सवल पक्ष, दुर्वल (कमजोर) पक्ष, अवशर पक्ष र चूनौती पक्ष गरी चार समूहमा विभाजन गरेर त्यस सम्बन्धी सुझावहरु संकलन गरिएको थियो । सहकार्य गर्न ४५ मिनेटको समय प्रदान गरिएको थियो भने सवल पक्षका टोली नेता प्रा.डा. शिवशरण महर्जनले प्राप्त सुझावहरु प्रस्तुत गर्नु भयो ।

त्यस्तै कमजोर पक्षका टोली नेता गंगा लक्ष्मी भण्डारी, अवशरका टोटी नेता ई. दुर्कमान महर्जन र चूनौती पक्षका रवि महर्जनले आ–आफ्नो समूहबाट प्राप्त कुराहरु प्रस्तुत गर्नु भएको थियो ।

कार्यक्रमको अन्त्यमा सभा अध्यक्ष प्रा.डा. लक्ष्मीबहादुर महर्जनले उपस्थित महानुभावहरुको अमूल्य सुझाव र सक्रिय सहभागिताको लागि धन्यवाद ज्ञापन गर्नु भएको थियो ।

कीर्तिपुर नगरपालिकाको माध्यमिक शिक्षा परीक्षाको विश्लेषण शैक्षिक सत्र २०७९

 कीर्तिपुर नगरपालिकाको माध्यमिक शिक्षा परीक्षाको विश्लेषण शैक्षिक सत्र २०७९

 

कमला पोख्रेल

कीर्तिपुर न.पा. शिक्षा अधिकृत 

काठमाडौं जिल्ला देशकै राजधानी हो । काठमाडौं बाहिर रहेका मानिसहरुको लागि शिक्षा, स्वास्थ्य, रोजगारी र अन्य सुविधाको लागि मुख्य गन्तव्य पनि हो । काठमाडौं जिल्लाभित्र रहेको कीर्तिपुर नगरपालिका पुरानो नगरपालिका हुनुका साथै नेवार जातीको वर्चस्व रहेको नगरपालिकाको रुपमा मानिन्छ । शैक्षिक हिसाबले प्रख्यात ठाउँ पनि हो । नेपालकै इतिहास बोकेको मुख्य विश्वविद्यालय त्रिभुवन विश्वविद्यालय रहेको स्थान कीर्तिपुर हो । विशेषगरी उच्च शिक्षा हासिल गर्नका लागि बाह्य जिल्ला र जिल्लाभित्रबाट पनि त्रिभुवन विश्वविद्यालयमा नै आउने चाहना सबैको रहन्छ । यही शिलशिलामा कीर्तिपुरमा नै पढ्न बस्ने व्यापार गर्ने जागिर गर्ने आदि कामको शिलशिलामा अस्थायी रुपमा तथा स्थायी रुपमा बसोबास गर्ने बाह्य जिल्लाका मानिसहरुको संख्या पनि ठूलो रहेको छ । करिव ५०हजार मानिसहरु यस नगरमा बस्ने गरेको अनुमान छ । कीर्तिपुर क्षेत्रफलको रुपमा सानो भएता पनि जनसंख्यिकी हिसाबले ठूलो छ । खेतीपाती गर्ने क्षेत्रफल समेत रहेकोले सुदुरपश्चिमबाट काम, रोजगारी र पेशा व्यवसाय गर्ने हिसाबले सुदुरपश्चिमका मानिसहरुको वर्चस्वरहेको छ ।

विद्यार्थी भर्ना प्रवृत्ति

स्थानीय व्यक्तिहरु जो आर्थिक रुपमा सम्पन्न छन् ती व्यक्तिहरुको लागि कीर्तिपुरभित्र रहेका सामुदायिक र निजी विद्यालय भन्दा कीर्तिपुर नगरपालिका भन्दा बाह्यका विद्यालय वा बल्खु पारीका विद्यालयहरुमा पढाउनका लागि छनौट तथा रोजाइमा परेको पाइन्छ । आर्थिक रुपमा मध्यम रहेका स्थानीय र बाह्यबाट आएका अस्थायी वा स्थायी बसोबासीको रोजाइमा संस्थागत विद्यालयहरु र सामुदायिक विद्यालयमा जनसेवा मा वि र मंगल मा वि परेको पाइन्छ । त्यस्तै जो खेतीपाती, गाई फारम, इट्टाभट्टा, मजदुरी, साना साना व्यवसाय गर्ने र दाजु, दिदी, अंकल अन्टी वा आफन्त कीर्तिपुरमा बसेर उच्च शिक्षा हासिल गरिरहेका छन् तीनिहरुका भाइबहिनीहरु सामुदायिक विद्यालयहरुमा भर्ना गराएको पाइन्छ । सामुदायिक विद्यालयहरु मध्येमा पनि नमुना विद्यालयको रुपमा स्थापना भएका विद्यालयहरु जनसेवा मा वि र मंगल मा वि भर्नाको लागि बढी प्राथमिकतामा परेको पाइन्छ ।

सामुदायिक विद्यालयहरु

यस नगरपालिका भित्र १२ वटा सामुदायिक विद्यालयहरु रहेका छन् जसमध्ये १० वटा माध्यमिक विद्यालयहरु हुन् र २ वटा आधारभूत तह संचालित विद्यालयहरु हुन् । ३ वटा विद्यालयमा कक्षा १२ सम्म पढाइ हुन्छ भने ७ वटामा कक्षा १० सम्म पढाइ हुन्छ । जनसेवा मा वि र मंगल मा वि यस नगरपालिकाको नमुना विद्यालयमा छनौट भएका विद्यालयहरु हुन् । जनसेवामा साधरण र प्राविधिक धार गरी २ धारको पढाइ हुने गरेको छ ।

सार्वजनिक शैक्षिक गुठीबाट संचालित विद्यालयहरु ः

सार्वजनिक शैक्षिक गुठी अन्तर्गत ६ वटा विद्यालयहरु रहेका छन् । नेपाल एपीएफ स्कुल रलेवोरेटरी मा वि मा कक्षा १२ सम्म पढाइ हुन्छ भने अन्य ४ वटा हिलटाउन मावि, राराहिल मावि, पांगा माविमा कक्षा १० सम्म पढाइ हुन्छ भने सल्यान थान मा विमा कक्षा ६ सम्म पढाइ हुन्छ ।

संस्थागत विद्यालयहरु

यस नगर भित्र ३९ वटा संस्थागत विद्यालयहरु रहेका छन् । १२ वटा विद्यालयमा माध्यमिक तह सम्मको पढाइ हुन्छ । यि विद्यालयहरु मध्ये पुष्पसदन माविमा कक्षा १२ सम्मको पढाइ हुन्छ । कक्षा १–५ सम्म पढाइ हुने विद्यालयहरु १७ वटा रहेका छन् । कक्षा १ सम्मको अनुमती पाएका विद्यालय २ वटा र मन्टेश्वरीका रुपमा चलेका १० वटा पूर्व प्राथमिक विद्यालयहरु रहेका छन् ।

सामुदायिक विद्यालयतर्फ

काठमाडौं जिल्ला भित्रका सामुदायिक विद्यालयहरु मध्ये उत्कृष्टतामा मंगल मा वि सातौ स्थानमा परेको छ । विषयगत औषतमा हेर्दा अंग्रेजी विषयको ३.४७ औषत जिपिए ल्याइ जिल्लाको ४ औ स्थानमा रहेको छ । त्यस्तै नेपाली विषयमा ३.२४ औषत जिपिए ल्याइ जिल्लाको ८औ स्थानमा रहेको छ । गणित विषयमा २.७८ औषत अंक हासिल गरी १० औ स्थानमा रहेको छ । विज्ञान विषयमा ३.४७ जिपिए ल्याइ जिल्लाको दोश्रो स्थानमा रहेको छ । त्यस्तै सामाजिकमा २.६५ र अनिवार्य स्वास्थ्य जनसंख्या वातावरणमा ३.४८ जि पि ए ल्याइ क्रमशः जिल्लाको ४१ औ र ४ औ स्थानमा पर्न सफल भएको छ । यस विद्यालये सामाजिक र गणित विषयको पठनपाठनमा ध्यान दिनुपर्ने देखिएको छ ।

यस नगरपालिकाको मंगल माध्यमिक विद्यालय उत्कृष्ट नतिजा हासिल गर्ने विद्यालयमा परेको छ । औषत ३.१९ जि पि ए ल्याइ ३.६१–४ जि पि ए भित्र १४ जना विद्यार्थीहरु पर्न सफल भएका छन् । यस विद्यालयले ८२ जना विद्यार्थी एसइइ परीक्षामा सम्मिलित गराएको थियो । क्रमश जनसेवा र आदिनाथ माध्यमिक विद्यालयले औषत २.८८ र २.४६ जि पि ए ल्याएका छन् । सामुदायिक तर्फ कम जि पि ए ल्याउनेमा बालकुमारी र गोरखनाथ मा वि रहेका छन् । क्रमशः २.०३ र २.०२ औषत जि पि ए ल्याएका छन् ।

सार्वजनिक गुठिका विद्यालयहरु

सार्वजनिनक गुठीका विद्यालयहरुमध्ये नेपाल एपि एफ स्कुलले एक जना ४ जि पि ए सहित औषत जि पि ए ३.६२  ल्याएको र ३.६१–४ जि पि ए भित्र ४४ जना विद्यार्थी पर्न सफल भइ अग्रस्थानमा रहेकोछ । लेबोरेटोरी र राराहिल मा विले क्रमशः ३.४४ र ३.४० जि पि ए ल्याएका छन् । राराहिलबाट पनि एक जना विद्यार्थी ४ जि पि ए ल्याउन सफल भएकी छन्  ।

निजी विद्यालयहरु

निजी विद्यालय तर्फ क्रियटिभ एकेडेमी र पुस्पसदन मा विले ३.४९ औषत जि पि ए ल्याइ अग्रस्थानमा रहेका छन् । ग्रिन भिलेज र उज्जवल शिशु निकेतन क्रमशः ३.४७ र ३.४० औषत जि पि ए ल्याइ विद्यार्थीहरु सतप्रतिशत उतर्णि गराउन सफल भएका छन् । सबैभन्दा कम जि पि ए ल्याउनेमा ग्रिनभिलेज मा वि र कीर्ति सेकेण्डरी विद्यालय रहेका छन् ।

 सबै विद्यालयहरुको तुलना गर्दा यस नगरपालिकाभित्र रहेको एपिएफ स्कुल औषत जिपिए ३.६ ल्याइ उत्कृष्ट विद्यालयमा पर्न सफल भएको छ । त्यस्तै क्रिएटिभ एकेडेमी र पुष्पसदन मा विले ३.४९ जि पि ए ल्याइ द्वितीय स्थानमा पर्न सफल भएका छन् । सामुदायिक विद्यालय तर्फ उत्कृष्ट रहेको मंगल मा वि पन्ध्रौ स्थानमा परेको छ । नगरकै सबैभन्दा कम जि पि ए प्राप्त गर्ने विद्यालयमा बालकुमारी र गोरखनाथ परेका छन् ।

२०७९ मा सबैभन्दा धेरै विद्यार्थी परीक्षामा सामेल गराउने विद्यालयहरु लेबरोटरी मा वि, पुष्पसदन, जनसेवा र मंगल रहेका छन् । त्यस्तै सबैभन्दा न्यून विद्यार्थी सामेल गराउने विद्यालयहरु बैष्णवी, बाघभैरव र गोरखनाथ रहेकाछन् । सामुदायिक विद्यालय तर्फको औषत जिपिए २.३८ रहेको छ । औषत जि पि ए भन्दा माथिका विद्यालयहरु मंगल मा वि, जनसेवा मा वि, आदिनाथ मा वि र कीर्तिपुर मा वि रहेका छन् । सार्वजनिक गुठीका विद्यालयहरुको औषत जि पि ए ३.३९ रहेको छ । संस्थागत विद्यालयहरुको औषत जि पि ए ३.२३ रहेको छ । औषत जि पि ए भन्दा माथि १० वटा विद्यालयहरु रहेका छन् नगरकै औषत जि पि ए २.९७ रहेको छ । औषत जि पि ए भन्दा माथि १९ वटा विद्यालयहरु रहेका छन् । सामुदायिक विद्यालयहरु २ वटा सार्वजनिक गुठिका सबै विद्यालयहरु र १२ वटा निजि विद्यालयहरुले नगरको औषत भन्दा माथि ल्याएका छन् । त्यस्तै नगर औषतभन्दा तल रहेका सामुदायिक विद्यालयहरु ९ वटा र एउटा संस्थागत विद्यालय रहेको छ ।

 4 GPA सहितको उत्तीर्ण गराउने विद्यालयहरु

काठमाडौ जिल्ला भित्र रहेका विद्यालयहरु मध्ये शैक्षिक सत्र २०७८ मा ४.०० जि पि ए सहित माध्यमिक शिक्षा परीक्षा उत्तीर्ण गर्ने परीक्षार्थी १० थिए भने २०७९ मा यो संख्या ३२ रहेको छ । २०७८ मा कीर्तिपुर नगरपालिका भित्र रहेका कुनै पनि विद्यालयले ४.०० सहित आफ्ना विद्यार्थी उत्तीर्ण गराउन सकेनन् । यस वर्षको परीक्षामा नेपाल एपि एफ र राराहिल मा विका एक एक जना सहित २ जनाले ४ जि पि ए सहित माध्यमिक शिक्षा परीक्षा उतीर्ण गरेका छन् ।

संस्थागत विद्यालयहरुको तुलनामा सामुदायिक विद्यालयहरुको नतिजा कमजोर हुनुका कारणहरु

१. विद्यार्थी

सामुदायिक विद्यालयमा स्थानीयबासीका बालबालिकाहरु भर्नादर न्यून रहेको छ । बालकुमारी मा वि, आदिनाथ मा वि, बैष्णवी मा वि, बाघभैरव मा वि र टौदह मा वि, गोरखनाथ मा वि, विश्वराष्ट्र माविमा अस्थायी बसोबास गर्ने, रोजगारीको शिलशिलामा यहा रहदाँसम्म विद्यार्थी भर्ना गर्ने, आर्थिक, सामाजिक र पारिवारिक समस्या भएका बालबालिकाहरुको भर्नादर उच्च रहेको छ । गोरखनाथ मा वि मा कापी कलम, खाजा, पानी, विद्यालय पोशाक जोहो गर्न कठिन भएका, अरुको घरमा काम गर्न बसेका बालबालिकाहरु मात्र भर्ना भएको अवस्था छ । विगतमा कोभिडका कारणले पढाइमा असर पुगेकाले पनि औषत नतिजा राम्रो थिएन । यस वर्ष सबै विद्यालयहरुको उतिर्ण प्रतिशत राम्रो भएता पनि उच्च अंक सहितको नतिजा दर भने बढ्न सकेन तर विद्यालयहरुले गरेको मेहनतले चाहिँ भविष्यलाई केहि आशाबादी बनाएको छ ।

सामुदायिक विद्यालयहरु मध्ये मंगल माध्यमिक विद्यालय र जनसेवा माध्यमिक विद्यालय संघीय सरकारको नमुना विद्यालय विकास कार्यक्रम भित्र परेको र शैक्षिक, व्यवस्थापकीय, भौतिक तथा प्राविधिक पक्ष केही राम्रो भएका कारण यी विद्यालयहरुमा विद्यार्थीको संख्याको चाप रहेको छ । तुलनतात्मक रुपमा हेर्दा जनसेवामा भन्दा मंगल मा विमा स्थानीय अभिभावकका बालबालिकाहरु बढी रहेको छ । मंगल माविमा भर्ना भएका जम्मा विद्यार्थीको करिब १५ प्रतिशत स्थानीयका बालबालिकाहरु रहेका छन् । यस विद्यालयमा व्यवस्थापन समितिका सदस्यका छोराछोरी, शिक्षकका छोराछोरी, भूतपूर्व विद्यार्थीका छोराछोरी समेत भर्ना भएका छन् । साथै कक्षा ६ र ८ देखि यस विद्यालयमा पढाउनका लागि अभिभावकहरुको विशेष रोजाइमा समेत परेको देखिन्छ । स्थानीय अभिभावक, विद्यालय व्यवस्थापन समिति, शिक्षकहरुको चासो बढी भएका कारण पनि अन्य विद्यालय भन्दा यस विद्यालयको नतिजा राम्रो रहेको छ ।

कीर्तिपुर माध्यमिक विद्यालय यस नगरपालिकाको नमुना विद्यालय विकास गर्ने योजनामा परेको विद्यालय हो । यस विद्यालयको भवन निर्माणाधिन अवस्थामा रहेको छ । कक्षाकोठाको अभावका कारण लाइब्रेरी, ल्याब व्यवस्थापन साथै विद्यार्थी भर्ना बढाउन कठिन भएको छ । यस विद्यालयमा सबै तहमा शिक्षक दरवन्दी र योग्य शिक्षकहरु रहेता पनि स्थानीय अभिभावकका छोराछोरीहरु भर्ना दर भने बढेको छैन । विद्यालय परिवार, व्यवस्थापन समिति विद्यालय सुधारमा लागि परेको छ । त्यस्तै विद्यालयको आन्तरिक सुधारका लागि नगरपालिकाले वार्षिक रु १० लाख रुपैया आ व २०७९÷८०बाट सहयोग गर्दै  आएको छ । भौतिक रुपमा सम्पन्न भएपश्चात यस विद्यालय पनि सबैको रोजाइको केन्द्रमा पर्ने सम्भावना बढेर गएको छ ।

२. शिक्षक

संस्थागत विद्यालयहरुको तुलनामा तालिम प्राप्त शिक्षक सेवा आयोगबाट छनौट भइ स्थायी रुपमा सेवा तथा शिक्षण गर्दै आउनुभएका शिक्षकहरु सामुदायिक विद्यालयहरुमा हुनुहुन्छ । विद्यालय प्रशासनले शिक्षकसँग भएको क्षमतालाई उपयोग गर्ने गरी जिम्मेवार बनाउन नसक्नु, शिक्षकहरु नियमित विद्यालय आउने तर शिक्षण विधि तथा क्रियाकलापमा नयाँपन नल्याउनु, पाठ्यक्रम अध्ययन नगर्नु, शिक्षण योजना नवनाउनु, शैक्षिक उपलब्धि कमजोर भएका बालबालिकाहरुलाई उपचारात्मक शिक्षण नगराउनु आरोपहरु शिक्षकहरुलाई लाग्दै आएको छ । विद्यालयमा विषयगत शिक्षक दरवन्दी अभाव रहेको छ । आधारभूत तहदेखि माध्यमिक तहसम्म शिक्षक दरवन्दी मिलान नभएका कारणबाट पनि आधारभूत तहका शिक्षकहरु माध्यमिक तहसम्म पठनपाठन गर्न बाध्य रहेका छन् । न्यूनतम दरबन्दीको अभावले केही विद्यालयहरुका शिक्षक अत्याधिक खटिनुपर्ने अवस्था समेत रहेको छ ।

३. अभिभावक

आफ्ना बालबालिकाहरुको पठनपाठन अवस्थाको बारेमा चासो नराख्नु, आवश्यक शैक्षिक सामग्री, खाजा, पानी, सरसफाइमा ध्यान नदिनु, नियमित विद्यालय नपठाउनु, गृहकार्य गरे नगरेको नहेर्नु जस्ता कारणबाट विद्यार्थीहरुको सिकाइ उपलब्धिमा असर पारेको छ ।

४. विद्यालयको भौतिक तथा शैक्षिक सुविधाको अवस्था

सबै विद्यालयहरु भौतिक सुविधा सम्पन्न हुँदै गएका छन् तर विद्यालय भित्र शिक्षणसँग जोडिएको पुस्तकालय, विज्ञान प्रयोगशाला, कम्प्युटर ल्याब, बुककर्नरलाई व्यवस्थित गर्न सकिएको छैन । जनसेवा मा वि, मंगल मा वि, कीर्तिपुर मा विमा ल्याबहरुछन् तर विद्यार्थीहरुले नियमित रुपमा प्रयोग तथा अभ्यास गर्ने वातावरणमा सुधार गर्नुपर्ने देखिन्छ । विद्यालयहरुलाई नियमित रुपमा अतिरिक्त क्रियाकलाप गराउने, साधन स्रोत सामग्रीहरुको समेत अभाव रहेको छ । खेल शिक्षक, नृत्य सिकाउने शिक्षक, संगित शिक्षक, लाइब्रेरियनलाई विद्यालयहरुले क्रमश व्यवस्थापन गराउदै लैजान पर्ने आवश्यकता देखिएको छ । ।

५. अनुगमन तथा निरीक्षण

विद्यालयको अनुगमन तथा निरीक्षण कार्यलाई नियमित र निरन्तर रुपमा सञ्चालन गर्न सकिएको छैन । अनुगमनलाई नियमित र प्रभावकारी बनाउन आवश्यक जनशक्तिको पनि कमी देखिन्छ । दक्ष जनशक्ति र विज्ञहरुको अभावका कारण शिक्षकहरुको कक्षा अवलोकन, उपचारात्मक निरीक्षण,शिक्षकको आवश्यकताको आधारमा पेशागत क्षमता अभिवृद्धि कार्यक्रम तथा तालिम यथेस्ट रुपमा संचालन गर्न सकिएको छैन ।

६. वार्षिक बजेट तथा कार्यक्रम

संघीय सरकारदेखि स्थानीय सरकारसम्मले विद्यालय शिक्षासम्बन्धी ऐन, नीति तथा कार्यक्रम र बजेट विद्यालयको आवश्यकताको आधारमा बनाइदै जानुपर्ने देखिन्छ । विद्यालयलाई उपलब्ध गराउने प्रशासनिक खर्च, अतिरिक्त क्रियाकलाप सञ्चालन खर्च रेमेडियल कक्षा सञ्चालन सुत्केरी महिलाका कारण पुगेको शैक्षिक क्षति न्यूनिकरण खर्च, बुक कर्नर र लाइब्रेरी प्रयोगलाई अनिवार्य बनाउदै जानुपर्ने, नियमित अनुगमन, उपचारात्मक कक्षा शिक्षण, तालिम कार्यक्रमको आवश्यकता देखिएको छ ।

शैक्षिक सुधारका लागि गर्नुपर्ने प्रयासहरु

—पाठ्यक्रमले निर्दृष्ट गरेको समय÷क्रेडिट आवरका आधारमा पठनपाठन कार्य अनिवार्य गराउने ।

—विद्यालयहरुलाई वार्षिक कार्यक्रम पेश गर्न लगाइ विद्यालयमा सञ्चालन गरिएका कार्यक्रमहरुको चौमासिक रुपमा रिपोर्ट माग गर्ने । 

—सामुदायिक विद्यालयहरुमा समुदायको अपनत्व बढाउने कार्यक्रम तथा अभिभावक शिक्षा सञ्चालन गर्ने ।

—शिक्षण कार्यमा विद्यार्थी अभ्यास गराउने, प्रयोगात्मक तथा परियोजना कार्यहरुलाई फोकस गरी पठनपाठन गरेनगरेको नियमित अनुगमन गरी विद्यालय तथा शिक्षकहरुलाई सुझाव दिने ।

—नगरस्तरीय अतिरिक्त कार्यक्रमहरु सञ्चालन गर्न प्रोत्साहन गर्ने ।

—विद्यालयहरुमा विषयगत ल्याब कम्प्युटर ल्याब लाइब्रेरीहरु सुधार गरी डिजिटल कक्षा सञ्चालनका लागि प्रोत्साहन गर्ने ।

—उत्कृष्ट विद्यार्थी तथा शिक्षकहरुलाई सम्मान तथा प्रोत्साहन गर्ने ।

—शिक्षक दरवन्दी मिलान गर्ने ।

—सुत्केरी महिलाका कारण विद्यालयमा पर्न गएको शैक्षिक क्षति न्यूनिकरण गर्नका लागि विद्यालयलाई रकम सहयोग गर्ने ।

—कमजोर शैक्षिक उपलब्धि भएका विद्यार्थीहरुलाई रेमेडियल कक्षा सञ्चालन गर्ने ।

राराहिल मेमोरियल स्कुलको एसइइ–२०७९का विद्यार्थीहरुलाई बधाई तथा अभिनन्दन

 राराहिल मेमोरियल स्कुलको एसइइ–२०७९का विद्यार्थीहरुलाई बधाई तथा अभिनन्दन

वि.सं.२०४६ सालको आन्दोलनमा कीर्तिपुरमा सहादत प्राप्त गर्नु भएका राजमान, राजेन्द्र, हिराकाजी र लनबहादुर शहिदहरुको नामहरुको पहिलो अक्षरबाट राराहिल नामले २०४९ सालमा स्थापना भएको राराहिल मेमोरियल स्कुलले एसइइ–२०७९ मा सफल विद्यार्थीहरुलाई बधाई तथा अभिनन्दन गरियो ।

बाघ भैरब बैंक्वेट नगाउँको हलमा विद्यालय व्यवस्थापन समितिका अध्यक्ष नारायण महर्जनको सभापतित्वमा भएको उक्त कार्यक्रमको प्रमुख अतिथि कीर्तिपुर न.पा.का कार्यवाहक नगर प्रमुख तथा उपमेयर शुभलक्ष्मी शाक्य सुनिताले पानसमा दीप प्रज्वलन गरी कार्यक्रमको उद्घाटन गनुभयो । अन्य अतिथिहरुमा कीर्तिपुर न.पा. शिक्षा अधिकृत कमला पोख्रेल, की.न.पा. वडा नं.५ का वडा अध्यक्ष राजेन्द्र महर्जन, राराहिल शैक्षिक गुठिका गुठियारहरु, शहिदका परिवार लगायत अतिथिमा हुनुहुन्थ्यो ।

प्रिन्सिपल जगतबहादुर महर्जनले स्वागत मन्तव्य दिनुका साथै स्कुलको विभिन्न गतिविधिहरु बारे जानकारी दिनुभयो । राराहिल स्कुलका विद्यार्थी अभिज्ञा बेलबासेले जिपिए ४ ल्याएर स्कुलको मान बढाई दिएकोमा धन्यवाद दिनु हुँदै बेलबासे परिवारसँग राराहिल स्कुलको गहिरो सम्बन्ध रहेको बताउनु भयो । २०७५ सालमा अभिज्ञा बेलबासेको दिदी अपेक्षा बेलबासेले पनि जिपिए ४ नै ल्याएको बताउनु भयो ।

स्कुल व्यवस्थापन समितिका अध्यक्ष नारायण महर्जनले बेलबासे परिवारका श्रीमान श्रीमती दुवैजना शिक्षित सरकारी नोकरीमा हुन्छ त्यसकै फल छोरीहरुमा पनि पढने जाँगर बढेका हुन । आमाबुबाको प्रेरणा र स्कुलको सिकाईका कारण आज राराहिल स्कुलको नाम राख्न सकेकोमा धन्यवाद दिनुभयो ।

जिपिए ४ ल्याउन सफल विद्यार्थी अभिज्ञा बेलबासेले मन्तव्यको क्रममा स्कुलमा भर्ना हुँदा आफ्नो नाम पनि लेख्न जानेको थिएन । यस विद्यालयमा पढ्दै जाँदा गुरुहरुको प्रेरणाले विभिन्न अतिरिक्त क्रियाकलापमा भाग लिंदै आपूmलाई सक्षम बनाउँदै लगें । विद्यालयलाई एउटा ठूलो परिवारको रुपमा रह्यौं । विद्यार्थीको पढाई अब्बल हुनको विद्यालयमा पढ्ने वातावरण, गुरुबा गुरुमाहरुको माया स्नेह, भौतिक पूर्वाधार पनि राम्रो हुनुपर्छ । जुन सबै कुरा यस विद्यालयमा उपलब्ध छ । यस विद्यालयमा पढेदेखि यहाँ छोडेर अन्त जाउँजस्तो कहिल्यै भएन । आउने दिनमा पनि विद्यालयको नाम राख्न सकोस भनी अहिलेका ब्याचलाई शुभकामना दिनुभयो ।

 जिपिए ४ ल्याउने विद्यालय टपर अभिज्ञा बेलबासेलाई भूतपूर्व विद्यार्थी हाल जापानमा रहेका सुरोज महर्जनको तर्फबाट रु.१०,०००÷ नगद, विद्यालयका सातौं ब्याचका छात्रा स्व.पलिस्था मानन्धरको सम्झनामा वहाँको मातापिताको तर्फबाट कदर पत्र सहित रु.१०,०००÷ र विद्यालयको तर्फबाट प्रिन्सिपल जगत बहादुर महर्जनले रु.१०,०००÷ प्रदान गर्नुभयो ।

प्रमुख अतिथि का.वा.नगर प्रमुख शुभलक्ष्मी शाक्य सुनिताले एसइइ पास विद्यार्थीहरुलाई बाहिर जानेमात्र विचार गर्नु हुँदैन । देश विकासको लागि आपूmहरुले पनि केही योगदान गर्नुपर्छ भन्ने भावना हुनुपर्ने बताउनु भयो । कीर्तिपुर नगरपालिकाले गत वर्षदेखिनै कीर्तिपुरका ३ वटा क्याम्पसहरु मंगल, शहीद र जनाधार क्याम्पसमा पढ्ने विद्यार्थीहरुलाई स्नातक तह पढ्न निशुल्क पढाइरहेको, यस वर्षदेखि एसइइ पास भएर पनि कलेज फिस तिर्न नसकेर पढाई छाड्नु पर्ने अवस्था आएमा त्यस्ता विद्यार्थीहरुलाई कीर्तिपुर नगरपालिकाले निशुल्क पढाइ दिने बचन दिनुभयो ।

उज्वल स्कुलको बिदाई तथा अभिनन्दन कार्यक्रम

 उज्वल स्कुलको बिदाई तथा अभिनन्दन कार्यक्रम

कीर्तिपुर नगरपालिका वडा नं.५ शहिदपथस्थित उज्वल शिशु निकेतन एकेडेमीले एसइइ–२०७९मा उत्तीर्ण आफ्ना विद्यार्थीहरुलाई एक कार्यक्रम गरी विदाई तथा अभिनन्दन गरियो ।

विद्यालय व्यवस्थापन समितिका अध्यक्ष प्रा.डा.शिवशंकर महर्जनको सभापतित्वमा भएको उक्त कार्यक्रमको प्रमुख अतिथि की.न.पा.का कार्यवाहक नगरप्रमुख तथा उपप्रमुख शुभलक्ष्मी शाक्य हुनुहुन्थ्यो । अन्य अतिथिहरुमा कीर्तिपुर शिक्षा शाखा प्रमुख टंकलाल गैरे, शिक्षा आयोगका सदस्य नन्द कुमारी महर्जन, कीर्तिपुर न.पा. वडा नं.५ का वडाध्यक्ष राजेन्द्र कुमार महर्जन, वडा नं.८ का वडाध्यक्ष सानुमैंया महर्जन, रामकृष्ण दुवाल, प्रा.डा.धर्मराज डंगोल सहित विभिन्न स्कुलका प्रधानाध्यापकहरु हुनुहुन्थ्यो ।

प्रिन्सिपल दिलमान महर्जनले स्वागत मन्तव्यको साथै विद्यालयको प्रगति विवरण सुनाउनु भयो ।

उक्त विद्यालयका एसएलसी पहिलो ब्याचका विद्यार्थी उपेश महर्जन जो हालसालै गोरखापत्रको सल्लाहकार सम्पादकमा नियुक्त हुनु भएको थियोले आफ्नो स्कुल जीवनबारे बताउनु हुँदै, विषय छनौटमा आफ्नो इच्छानुसार छान्नु पर्छ । उच्च शिक्षाको लागि विदेशै जानुपर्ने भन्ने होइन । स्वदेशमै बसेर पनि केह ीगर्न सकिन्छ भन्ने उदाहरण आफु भएको बताउनु भयो ।

कार्यक्रमको बीच बीचमा विद्यार्थीहरुबाट सांस्कृतिक कार्यक्रम प्रस्तुत गरिएको थियो । विद्यालयमा सबभन्दा बढी अंक ल्याउने एक जना छात्र र एक जना छात्रालाई दिइने पुरस्कार छात्रमा राजेश बस्नेत ३.९५ जिपिए, सुमिना श्रेष्ठ ३.९० जिपिएलाई प्रमुख अतिथिले प्रमाण पत्र र नगद रु.१०,००१÷ सभापतिले प्रदान गर्नुभयो ।

प्रमुख अतिथि का.वा.मेयर शुभलक्ष्मी शाक्य सुनिताले पहिले एसएलसी भनिन्थ्यो अहिले एसइइ भनेको उही हो । यसलाई आइरन गेट पार गर्ने भनिन्थ्यो । अहिले त्यस्तो लाग्दैन । अब अगाडि के विषय भन्ने बारेमा सोच्नु पर्छ, आमाबुबाको दबाव, साथीभाईको लहलहैमा विषय चुन्ने होइन । आपूmलाई जुन राम्रो लाग्छ त्यही पढ्ने हो । डाक्टर इन्जिनियरनै बन्नु पर्छ भन्ने होइन । पढेर काम नपाएर विदेश जानेहरुको ताँती लागिरहेको छ । त्यस्को सट्टा शीप सिकेर आफ्नै देशमा केही गर्नु राम्रो हुन्छ । कीर्तिपुर नगरपालिकाले सिटिइभिटिबाट सम्बन्धन प्राप्त गरी प्राविधिक कलेज खोल्न लागेको बताउनु भयो ।

गत साउन १९ गते पाँगा पार्टी भेन्यूमा भएको उक्त कार्यक्रमको समापन गर्दै सभापति प्रा.डा.शिव शरण महर्जनले उपस्थित सबैजनालाई धन्यवाद दिंदै कार्यक्रम समापन गरियो ।

रबि महर्जनको नेतृत्वमा मङ्गल बहुमुखी क्याम्पस भूतपूर्व विद्यार्थी समूह गठन

 रबि महर्जनको नेतृत्वमा मङ्गल बहुमुखी क्याम्पस भूतपूर्व विद्यार्थी समूह गठन

मङ्गल बहुमुखी क्याम्पसबाट अध्ययन पूरा गरेर जानुभएका भूतपूर्व विद्यार्थीहरुको प्रथम भेलाबाट गत साउन २० गते शनिवारका दिन पहिलो ब्याचका रवि महर्जनको नेतृत्वमा मङ्गल बहुमुखी क्याम्पस भूतपूर्व विद्यार्थी संघ गठन भएको छ । कृष्ण क्याटरिङको सभा हलमा क्याम्पस व्यवस्थापन समितिका अध्यक्ष प्रा.डा. लक्ष्मी बहादुर महर्जनको सभापतित्वमा सञ्चालित प्रथम भेलाबाट ९ सदस्यीय कार्य समिति गठन भएको थियो ।

कार्यक्रममा उपस्थित भूतपूर्व विद्यार्थी एवं व्यवस्थापन समितिका पदाधिकारी र सदस्यहरुलाई क्याम्पस प्रमुख प्रदिप महर्जनले स्वागत गर्नु भएको थियो । स्वागत मन्तव्यको क्रममा क्याम्पसको वर्तमान स्थिति, भावी योजना र भूतपूर्व विद्यार्थी संघको महत्व र आवश्यकता बारे प्रकास पार्नु भयो ।

सोहि अवसरमा सहायक क्याम्पस प्रमुख रकि महर्जनले क्याम्पसको गतिविधि  Quality Acreditation Assurance र भूतपूर्व विद्यार्थी संघको महत्व र कार्यपद्धतिका बारेमा स्लाइडहरु प्रस्तुत गर्नु भएको थियो ।

उक्त भेलामा छलफल गरी भूतपूर्व विद्यार्थी संघ गठनका लागि आएका नामहरु क्याम्पस प्रमुख प्रदिप महर्जनले सभा समक्ष पढेर प्रस्तुत गर्नुभयो । उक्त प्रस्तावित व्यक्तिहरु अध्यक्ष पदमा रवि महर्जन, उपाध्यक्ष पदमा श्रृजना बज्राचार्य,सचिव मुना महर्जन, कोषाध्यक्ष दिपक खत्री सदस्यहरुमा राजेश्वर महर्जन, जिना महर्जन, सावित्रा कुंवर, रोजेश महर्जन र रोहिक महर्जनलाई तालिबजाएर सर्वसम्मतीले निर्वाचित गरेका थिए ।

निर्वाचन पश्चात नव निर्वाचित संघका अध्यक्ष रवि महर्जनले आपूmलाई निर्वाचित गरेकोमा सम्पूर्ण उपस्थित महानुभावहरुलाई धन्यवाद ज्ञापन गर्नुका साथै भूतपूर्व विद्यार्थी संघको माध्यमबाट आपूmहरुले सिकेको ज्ञानसीपलाई भूतपूर्व विद्यार्थीहरु माझ आदान प्रदान गर्नुका साथै क्याम्पसको हित हुने र विकास कार्यमा सहकार्य गर्दै जाने समाज र शैक्षिक कृयाकलापहरु गर्ने बताउनु भयो ।

कार्यक्रमको अन्त्यमा क्याम्पस व्यवस्थापन समितिका अध्यक्ष प्रा.डा. लक्ष्मी बहादुर मर्हनले शैक्षिक सुधारको लागि अनुसन्धान नितान्त आवश्यक र त्यसको लागि  Mangal Research Centre  स्थापना गर्ने कार्य भैरहेको बताउनु भयो । मंगल क्याम्पस भू.पू विद्यार्थी संघमा निर्वाचित सम्पूर्ण पदाधिकारीहरुलाई पदाधिकारी एवं सदस्यहरुलाई बधाई ज्ञापन गर्नु हुँदै यो संघ भनेको एउटा शाखा जस्तै भएकोले क्याम्पस हितको लागि यसले महत्वपूर्ण योगदान गर्न सक्ने बताउनु भयो । अन्त्यमा उपस्थित सम्पूर्णलाई धन्यवाद ज्ञापन गर्नु भयो । 

उक्त कार्यक्रममा उपाध्यक्ष प्रा.डा. श्यामकृष्ण महर्जन, सदस्य आकर्षण प्रधान र संयोजक डा.सिद्धिबहादुर महर्जनको पनि उपस्थिति रहेको थियो ।

Kirtipur sandesh issue 607 Aug 9

रोटरी क्लब अफ कीर्तिपुरको चौथो पदस्थापन तथा चार्टर दिवस सम्पन्न

रोटरी क्लब अफ कीर्तिपुरको चौथो पदस्थापन तथा चार्टर दिवस सम्पन्न

रोटरी क्लब अफ कीर्तिपुरले चौथो पदस्थापन तथा चार्टर दिवस कीर्तिपुर हिलसाइड होटल एण्ड रिसोर्टमा भव्यताका साथ सम्पन्न गरेको छ ।

श्रावण ४ गते विहिवार भएको कार्यक्रमको अध्यक्षता क्लबको प्रेसिडेन्ट रोटरियन दामोदर रेग्मीले गर्नुभएको थियो । प्रमुख अतिथि रोटरी डिस्ट्रिक्ट ३२९२ को वर्तमान डिस्ट्रिक्ट गभर्नर रोटरियन राजेन्द्र प्रसाद धोजु र विशिष्ट अतिथिमा राष्ट्रिय आविष्कार केन्द्रका डा. महावीर पुन हुनुहुन्थ्यो ।

स्वागत मन्तव्य क्लबका संस्थापक अध्यक्ष राज्य लक्ष्मी वैदारले तथा शुभकामना मन्तव्य प्रमुख अतिथि धोजु र विशिष्ट अतिथि पुनले राख्नु भयो । यसैगरी अन्य विशेष अतिथिमा डिस्ट्रिक्ट ३२९२ का पूर्व डिस्ट्रिक्ट गभर्नर जितेन्द्र बहादुर राजभण्डारी, संतोष रिजाल, राजिव पोखरेल, संजय गिरि, बासुदेव गोल्यान, तिर्थमान शाक्य, केशव कुंवर, डिजिएन राजेन्द्र शेरचन, डिजिइ विनोद कोइराला, जिएस आर कौशलेन्द्र कुमार दास,एजि शारदा आचार्य पोखरेल, डिस्ट्रिक्ट सचिव डा.दिनेश राज बज्राचार्य र दुर्गादेवी सुवेदी, कीर्तिपुरका डिएसपि राजु लामा, नगरपालिका प्रतिनिधि अनुज प्रधान आदिको उपस्थिति रह्यो ।

यसैगरी अन्य अतिथिहरुमा डिस्ट्रिक्ट विभिन्न चेयर, आफिसियल, रोटरी, इनरह्वीलर क्लबका अध्यक्षहरु, सचिवहरु, पूर्वअध्यक्षहरु रोटराक्ट क्लब अफ कीर्तिपुरका सदस्यहरु सिद्धार्थ बैंक कीर्तिपुरका प्रतिनिधि, इन्टराक्ट क्लब अफ कीर्तिपुर मा.वि.का विद्यार्थीहरु, सञ्चार माध्यम आदि गरी १४२ जनाको उपस्थिति रह्यो । कार्यक्रममा रोटरी कीर्तिपुरका पूर्व अध्यक्ष पुण्य राज अधिकारीले गत वर्षको कार्यक्रम भिडियो मार्फत प्रस्तुत गर्नु भएको थियो । आफ्नो कार्यकालका साथीहरुलाई मायाको चिनो प्रदान गनुभयो । 

यसैगरि वर्तमान अध्यक्ष दामोदर रेग्मीले प्रमुख अतिथि, विशिष्ट अतिथि, विभिन्न संघ संस्थाका प्रतिनिधिहरुलाई मायाको चिनो प्रदान गर्नुभयो । साथै सबै उपस्थितलाई पूmलको गमलाले स्वागत गरिएको थियो साथै डायरी प्रदान गएिको थियो । 

कार्यक्रममा क्लबको सोभिनियरको तेस्रो संस्करण विमोचन गरिएको थियो र सबैलाई १÷१ प्रति प्रदान गरियो । कार्यक्रम संचालन क्लबका मेन्टर सानु अमात्य, सहजिकरण जिएसआर कौशलेन्द्र कुमार दास र सचिव श्याम प्र. साहले गर्नु भएको थियो ।

यस क्लबले रोटरी इन्टरनेशनल र डिस्ट्रिक्टको मुल्य मान्यता अनुसार विभिन्न सामाजिक क्षेत्रमा सेवा प्रदान र कार्यक्रम सञ्चालन गर्दै आएको छ । तीन वर्षको छोटो अवधिमा क्लबले कीर्तिपुर तथा डिस्ट्रिक्टमा कुशल छवि स्थापना गरेको छ । नयाँ ११ सदस्य सहित हाल यस क्लबमा ३८ जना सदस्यस्हरु रहेका छन ।

कार्यक्रममा रोटरी कीर्तिपुरले राष्ट्रिय आविष्कार केन्द्रका संस्थापक डा.महावीर पुनलाई रु.५९,९६६÷ तथा रोटराक्ट क्लब अफ कीर्तिपुरलाई रु.२९,९८३÷ सहयोग प्रदान गरिएको थियो ।