Monday, January 20, 2025

के अधिकार खोज्दै गर्दा हामीले आफ्नो कर्तब्य पनि पुरा गरेका छौं ?

 के अधिकार खोज्दै गर्दा हामीले आफ्नो कर्तब्य पनि पुरा गरेका छौं ?

संगीता उप्रेती श्रेष्ठ

अधिकार र कर्तब्य एउटा सिक्काका दुईवटा पाटा हुन । त्यसैले यी दुवैलाई एक अर्कोसँग अलग गरेर हेर्न मिल्दैन । तथापि आजकाल कर्तव्यभन्दा पनि अधिकारका कुराहरु धेरै चल्ने गर्दछन् । जुन व्यक्तिले समाजप्रतिको आफ्नो दायित्वलाई राम्रोसँग बुझेको हुन्छ र जुन व्यक्तिमा समाज सेवाको भावना रहेको हुन्छ त्यस्तो व्यक्तिले कर्तब्यको ख्याल गरेको हुन्छ भने आफ्नो निहित स्वार्थ मात्र बढी हेर्ने व्यक्तिले कर्तव्यलाई भनदा पनि अधिकारलाई बढी महत्व दिन्छ र त्यस्तो ब्यक्ति कर्तव्य निर्वाहमा लाग्नुभन्दा पनि अधिकारकै लागि बढी उफ्रने गर्दछ ।

निश्चय पनि जायज सवालमा आफ्नो हक, हित र अधिकारको आवाज उठाउनु नराम्रो कुरा होइन । राज्यको प्रचलित नियम, कानून र मर्यादाको सीमाभित्र रही प्रत्येक नागरिकले आ–आफ्नो अधिकारको खोजी गरिरहँदा हामीले आफ्नो कर्तब्य निर्वाह गरिरहेका छौ कि छैनौ त ? त्यसतर्फ पनि ध्यान दिनुपर्ने हो कि ? होइन अधिकारको नाममा केबल आफ्नो ब्यक्तिगत वा नाता सम्बन्ध पार्टीलाई मात्र अघि सारिरहने तर आफ्नो कर्तब्यलाई बेवास्ता गर्दै जाने हो भने यसले हाम्रो समाज र राष्ट्रलाई अघि बढाउँदैन बरु झनझन पछि धकेल्दछन । किनकी अधिकार कर्तब्यको सन्तुलनबाट नै समाज र राष्ट्र पनि सन्तु्लित रुपमा अघि बढ्न सक्तछ । हाम्रो नेपालमा एउटा अत्यन्त प्रचलित कहावत पछि छ सेवा गरे नै मेवा पाइन्छ । यहाँ सेवाले कर्तब्यको बोध गराउँछ भने मेवाले अधिकारको सेवा नगरी मेवा पाईदैन । अर्थात कर्तब्य नगरी अधिकार पाईँदैन । यसकारण नेपाली समाजमा कर्तब्यलाई पहिलो प्राथमिकता दिइएको छ । साँच्चै भन्ने हो भने दिनुमा जे आनन्द हुन्छ त्यो लिनुमा हुँदैन । हामीले बसोबास गर्दै आएको यस चराचर जगतमा पानी नदी, वृक्ष, सूर्य चन्द्र सबै दिनकै लागि सृष्टि भएका छन । नदीले जल दिएर, वृक्षले फलपूmल दिएर, सूर्यले ताप दिएर, चन्द्रमाले शितलता दिएर आफ्नो कर्तव्य पुरा गरेका छन । यसबाट पनि हामीलाई के शिक्षा मिल्छ भने हामीले अधिकार र कर्तव्यको कुरा गरिरहँदा सबैभन्दा पहिलो कर्तव्यलाई नै प्राथमिकता दिनु पर्दछ । आफ्नो कर्तब्य पुरा गरेपछि मात्र हामीले अधिकारको कुरा गर्न सुहाउँछ । आज विश्वमा जति पनि मुलुकहरु प्रगतिको पथमा अघि बढेका छन । तिनीहरुले पनि अधिकारभन्दा पहिला कर्तव्यलाई नै प्राथमिकता दिएको देखिन्छ । उनीहरुले पहिला म बनौं भन्ने भाव कहिल्यै राखेनन् । बरु मेरो देश बन्यो भने म अवश्य बन्छु भन्ने भावना राखेर आफ्नो कर्तव्य पथमा अघि बढे जसले गर्दा उनीहरु आज उन्नतिको शिखरमा पुग्न सफल भएका छन ।

हुन त कतिपय मानिसको भनाई के रहेको पाइन्छ भने कर्तव्य कसरी पुरा गर्न अथवा आफ्नो जिम्मेवारी निर्वाह गर्न अधिकार पनि चाहिने हुन् सक्छ तर प्रश्न के हो भने के कर्तब्य पुरा गर्नको लागि अधिकार माग गरिएको छ त ? यहाँ त आफ्नो कर्तब्य पूरा गर्नकै लागि भन्दा पनि अधिकारमै बढी  केन्द्रित रहने र कर्तब्यको कुरा आयो भने या त जिम्मेवारीबाट पनि नभए अरुलाई पन्छाउने प्रवृत्ति रहेको पाइन्छ ।

वास्तवमा हामीले अधिकारको सही प्रयोग पनि आफ्नो कर्तव्य वा जिम्मेवारी निर्वाह गरेर नै गर्न सक्छौं । किनकी अधिकार सँगसँगै कर्तव्य पनि गाँसिएर आएको हुन्छ । यदि हामीले आफ्नो कर्तब्य जिम्मेवारीपूर्वक निर्वाह गर्न सकेनौं भने हामीले पाएको अधिकारको हनन भयो कि भएन त्यो पनि हेर्नुपर्ने हुन्छ । अथवा हामीले समाजको हितकै लागि उपयोग गर्नु पर्दछ । त्यसो त हाम्रो देशको संविधान २०७२ को भाग ३ मा पनि मौलिक हक र कर्तब्यका सम्बन्धमा प्रष्ट रुपमा ब्याख्या गरिएको पाइन्छ । उक्त संविधानको भाग ३ अन्तर्गत धारा १६ देखि ४६ सम्म स्वतन्त्राको हक, समानताको हक, शिक्षा, स्वास्थ्य र रोजगार सम्बन्धी हक, सामाजिक न्यायको हक, सम्पत्तिको हक, धार्मिक स्वतन्त्रताको हक, गोपनीयताको हक, सूचनाको हक शोषण बिरुद्धको हक, भाषा तथा संस्कृति सम्बन्धी हक, स्वच्छ वातावरण सम्बन्धी हक महिलासम्बन्धी हक आदि रहेका छन भने सोही भागको धारा ४८ मा नागरिक कर्तब्यको बारेमा पनि स्पष्ट रुपमा उल्लेख गरिएको पाईन्छ । जस्तै राष्ट्रप्रति निष्ठावान हुँदै नेपालको राष्ट्रियता, सार्वभौमसत्ता र अखण्डताको रक्षा गर्नु, संबिधान र कानूनको परिपालना गर्नु राज्यले चाहेका बखत अनिवार्य सेवा गर्नु अनि सार्वजनिक सम्पत्तिको सुरक्षा र संरक्षण गर्नु भन्ने रहेको छ । त्यसैले राज्यले हाम्रो अधिकारको संरक्षण गर्दछ भने राज्य र आफ्नो देशप्रतिको जिम्मेवारी बफादार र उत्तरदायी रहँदै आफ्नो कर्तब्य पनि हामीले पुरा गर्नु पर्दछ । वास्तवमा जुन कुरा गर्नु पर्दछ । र गर्न सकिन्छ त्यही नै हाम्रो कर्तब्य हो दायित्व हो ।

यसरी मानिसको हरेक सामाजिक आर्थिक र राजनीतिक गतिविधिहरुमा अधिकार र कर्तब्य अन्तर्निहित बनेर रहेको हुन्छ । अधिकारको मानिसको स्वतन्त्रताको रक्षा गर्दछ भने प्राप्त स्वतन्त्रताको सम्मानजनक रुपमा उपयोग गर्नु पनि ब्यक्तिको कर्तब्य हुन्छ । अबश्य पनि अधिकार भन्ने कुरा समाजको हितकै लागि उपयोग गरिने हुनाले यसलाई सामाजिक हित विपरित लान सकिंदैन । त्यसैले पहिलो ब्यक्तिगत सामुदायिक अथा संस्थागत तहमा आफ्नो कर्तब्य रजिम्मेवारी निर्वा गर्न पर्दछ । र आफ्नो अधिकार पनि खोज्नु पर्दछ । किनकी कर्तब्यविहिन अधिकारको प्रयोग गर्न खोज्नु अराजक र अहंकारी प्रवृद्धि ठहरिन्छ । आज घर परिवार अनि समाजमा जुन किसिमले अशान्ति र अन्तर्कलह देखिने गरेको छ, त्यसको मूल कारण पनि आफ्नो कर्तब्यभन्दा अधिकारतर्फ नै बढी केन्द्रित रहनाले हो भन्दा अतिशयोक्ति हुने छैन । जस्तो घर–परिवारमा छोराछोरीले आफ्नो बुबा आमाप्रति गर्नु पर्ने आदर सेवा, कर्तव्यचाहिं पुरा गरेका छन कि छैनन् त ? यसतर्फ पनि हामी सबैकोध्यान पुग्नुपर्ने आबश्यकता देखिन्नछ ।

त्यसैले हामीले अधिकारको कुरा गरिरहँदा एक पटक आफ्नो आत्मसमीक्षा पनि गर्ने गरौं । के मैले आफ्नो देशको लागि समाजको लागि कर्तब्य पनि पुरा गरेको छ त ? यदि कसैले कर्तब्यबाट च्युत भई केवल अधिकारको मात्र खोजी गरिरहन्छ भने त्यसले उसको निहित स्वार्थ र अहंकारी प्रवृत्तिलाई नै उजागर गरिरेको हुन्छ । एउटा जिम्मेवारी नागरिकको आफ्नो समाज र राष्ट्रप्रति कर्तब्य र अधिकार दुबै रहन्छ । निश्चित रुपमा उसले अधिकारको उपयोग गर्दछ भने आफ्नो कर्तब्य वा जिम्मेवारी पनि निर्वाह गर्नुपर्ने हुन्छ ।


Saturday, January 18, 2025

दल धैगु लं खः नेवाः धैगु छेंगू खः

 दल धैगु लं खः नेवाः धैगु छेंगू खः

श्रीकृष्ण महर्जन नेवाः 

यक्व राजनीतिक दलत दु । थःथःगु सिद्धान्त, थःथःगु नेता कार्यकर्तत दु । सिद्धान्त स्वल धाःसा बांमलाः मजू। सिद्धान्त नं बुलुहुँ बुलुहुँ  हिला नं वना च्वंगु दु । दर्जनौं दर्जन दलत मध्ये नं मूल रुपं प्रमुख दल कथं बागू दर्जन दलत न्ह्यःने दु । गुलिं गुलिं ला क्षेत्रीय दल थें नं जुया च्वंगु दु । नेवाः व कार्यकर्तात नं वहे जुया च्वंगु दु । म्हिगः गथे खः आः नं अथे हे अले छगू दलया नेता व मेगु दलया नेताया दथुइ स्वापू नं उलि हे बांलाः । गबलें नापं च्वनी अले गबलें ब्यागलं ब्यागलं च्वनेगु नं याना च्वंगु दु । विशेष याना सरकारया नेतृत्व यायेगु सवालय्, थःगु दलया स्वार्थया नितिं नापं च्वनेगु याना च्वंगु दु । न्ह्यागु हे सिद्धान्त ज्वना च्वंपिं जूसां नापं च्वनेगु याना च्वंगु दु ।

जब पक्ष विपक्षया रुपय् दलत च्वनी अबले धाःसा भाषण बिइगु स्वइबले सत्रु थेंहे जुइ । गबलें हे मिले जुइ मफइगु वातावरण ब्वलनी थें च्वन । जब इमिगु स्वार्थमिलेजुइभागबन्दाजुइ, हाकनंनापंच्वनी।मालधकाः पार्टी एकीकरण यायेगु, मोर्चा दयेकेगु निसें अनेक कथंया कुतः याइ । पार्टी  एकीकरण व मोर्चा दयेकेगु जक मखु हाकनं मिले मजुइ वं इपिं पार्टी नं तज्याइगु घट्नात जुया च्वंगु दु । पार्टीत ज्यासां संस्थापन पक्षहे बः लाइगु अवस्था नेपालय् आः तक खने दया च्वंगु दु । पार्टीत ज्यातधाःसा संस्थापन पक्षया पार्टीं तज्याना वंगु पार्टीयात लालित्तुमात्तु लिइगु, चिरमांया काय् थें तायेकेगु, अनेक कथंया द्धपंत बिइगु, धाये जिउनं मजिउनं धायेगु तकं याना च्वंगु दु ।

आःया अवस्थाय् छुं नं पार्टी दलया रुपय् न्ह्यः वया च्वंगु मदुथें नं च्वनीगु । फुक्क हे दलत गुट गुटया मोर्चा थें जक च्वनीगु । दल दुने नेतातय्सं थःथःगु दलय् दुने हे थःथःगु गुट दयेकेगु अले खास खास कार्यकर्तायात थःथःगु पक्षय् हे तया तयेगु । दलया नेतातय्गु गुटयात स्वल धाःसां दलत फुक्क हे दल मखु मोर्चाया रुपय् न्ह्यःने वनाच्वंगु दु । मोर्चा जुइ धुनेवं थःथःगु कार्यकर्तातय्त ब्यागलं ब्यागलं कथंया आन्तरिक तयारी यायेगु निसे ंमेगु गुटया नेताया विरुद्धय् तकं लगे जुइ । चान्स वयेवं मेगु गुटया नेताया पक्षय् दुपिं कार्यकर्तायात क्वःथलेगु निसें ल्यूने लाकेगु तकं यायेत लिफः स्वइमखु ।

चुनाव वइ अबले  गुटत सक्रिय जुइ । पार्टीया आन्तारिक चुनाव जुइमा वा देय्या आम निर्वाचन । चुनाव वयेवं  पार्टी  दुने या गुट गुट यात मिले  यायेत हे  नेतातय्त तसकं  थाकुइगु  जुया च्वंगु दु । आम निर्वाचनया नितिं  थःपिं  कमजोर जुइगु  अवस्था पार्टीदुनेगुट गुट सक्रिय मजुइगु । जब थःपिनिगु पार्टी बःलाःगु अवस्था वइ अबले पार्टी दुने गुट गुट सक्रिय जुइ । थःगु  पार्टीया उम्मेदवार यात तकं  बुकेत तयार जुइ । पार्टीया आन्तरिक चुनावय् स्वल धाःसा थःथःगु गुटया पिंहे चुनावय् त्याकेगु भूमिका म्हितेगु । पार्टीदुने जक मखु थ्व ल्वय्ला पार्टीया भातृ संगठनय् नं खने दु । गबलें गबलें ला भौतिक रुपं हे आक्रमण यायेगु ज्या याना च्वंगु खने दु । अय् पार्टी दुने हे गुट गुट जुइगुलिं छगू गुटय् मच्वन धाःसा उम्ह कार्यकर्तावा नेताया अर्थ तकं मदइगु ।

दलय् दुने सक्रिय जुइगु धइगु बास्तवय् देय् व जनताया नितिं ज्या यायेगु खः । तर दलय् दुने च्वना ज्या यायेगु धइगु थः सुरक्षित जुइगु नितिं, पार्टीपाखें ग्वहालि कायेगु, भागबन्दाय् थः लाकेगु, थः ल्यूनेनं शक्ति दु धकाः क्यनेगु अले मेपिंसिबें कमजोर मजुइगु नितिं थें तायेका च्वंगु दु । दलय् च्वनेगु धइगु न्ह्यागु इलय् नं न्ह्यागु हे यायेत नं तयार जुइमा धकाः थुइकेगु याना च्वंगु दु । त्यःगुं मत्यःगुं ज्या यायेमाः यायेत तयार जुइम्ह अले दलं हे उम्ह मनूयात संरक्षण याइगु धकाः तायेका च्वंगु दु । थःगु ब्यक्तिगत स्वार्थया नितिं हे अप्वः याना दलय् दुने वना सक्रिय जुया च्वंगु दु धकाः सर्वसाधारण मनूतसें काइगु स्वाभाविक हे खः ।

दलय् दुने इमान्दारम्ह मनू च्वये वनी मखु धकाः धायेगुयाः । ई बिया इमान्दार जुया देय् व जनतायानितिं ज्या याइम्ह कार्यकर्ता न्ह्याबलें अन हे लाना च्वनी । अज्वःपिं कार्यकर्ता गबलें च्वये वन ेफइ मखु । अथे जुया च्वनेगुया अर्थ नं मदु धकाः तकं स्वयं पार्टीया कार्यकर्तातसें धायेगु याना च्वंगु दु । दलय् दुने ला फय्गं खँल्हाये फुम्ह, नेतातय्गु ल्यूल्यू वने फुम्ह, च्वय्या तहलय् थःम्ह मनू दुम्ह, धेबा नं पाये फुम्ह, माल धाःसा पार्टीं धाइगु न्ह्यागुहे ज्या यायेत तयार जुइम्ह, थःगु छ ेँत्वःता वनेत तकं तयार जुइम्ह मनू हे पार्टी दुने न्ह्यःने लाइ धइगु सवालय् नं थौं सुनं कन्फ्युज मदये धुंकूगु अवस्था दु । थुकिया अर्थ दलया नेता कार्यकर्ता जुइगु व कन्हय् वना थाहां वनेगु खःसा कित ध्यबा दुम्ह जुइ माः । कि थः मनू पार्टीया उच्च थासय् दुम्ह जुइमाल अर्थात छगू गुटया च्वय्या तहया नेतात प्यंकहे स्वापू दयेफुम्ह जुइमाल । मखुसा छु तहया कार्यकर्ता खः वहे तहलय् लाना च्वनी । मेमेपिं धमाधम च्वय् च्वय् वना च्वनी । अन्तिमय् वना निराश जुइगु बाहेक छुंहे जुइमखु । अथे जूसां नं दलय् दुने च्वना ज्या यायेगु इच्छा दुपिं उगु हे कथं सक्रिय जुइमाः । दलय् दुनेया वइगु थीथी कथंया हाथ्यात वइगु यात तकं थुइका सक्रिय जुइमाः ।

दलया नेतात व कार्यकर्तात थौकन्हय् छेँय् छेँय् दु । मानौ कि पार्टी कमिटी हे छेँय् छेँय् दु । उलि जक मखु दाजु छगू पार्टी, किजा छग ूपार्टी, कला छगू पार्टी, अबु छगू पार्टीया कार्यकर्ता तकं जुया च्वंगु दु । पार्टी नं हिला हिला च्वनी । गबलें छगू पार्टीइ जुइसा मेगु इलय् मेगु हे पार्टीइ जुया च्वनी । पार्टी हिलेगु धइगु लं हिला फिइगु कथं जुया च्वंगु खनेदु । खः पार्टी धैगु लं हे खः । थःत छु याः व लं फिइगु धाइ थें हे खः । थौं यःगु लं कन्हय् मयेयेफु । कन्हय् यःगु लं थौं मयेयेफु । उकिं हिला हिला फिइगु स्वाभाविक नं खः । तर नेवाःतय्गु सन्दर्भय् धायेगु खःसा नेवाः धइगु छेंगू खः । छेंगू छिगू छगू हे जुया च्वनी । जन्मु जुसांनिसें सीगु इलय् तकनं छगू हे छ्यंगू जुइ । जन्मजूसा ंनेवाः सीसां नेवाः । उलि जक मखु न्ह्यागु देशय् वं सां नेवाः । अनया नागरिक जूसां नं नेवाः । आखिर नेवाः धइगु म्हसीका  खः । नेवाः मखु आः जिमेम्ह हे जुल धकाः धाये फइगु अवस्था मदु ।

नेवाः जुया नेवाः समाजया नितिं छुं यायेगु खःसा न्हापां थः नेवाः धकाः थुइके माल । नेवाः धकाः थुइके धुंकाः जक छिगू पार्टी, छिगू नागरिकता लगायतया खँ वइ । उकिं नेवाः जुया नेवाः या नितिं ज्या यायेगु खःसा नेवाःतय्त माःगु छु खः धकाः नं थुइकेमाः । नेवाः धाये धुनेवं नेवाःतय्गु मूल विषय भाषा, संस्कृति, भूमिया खँ वइ । नेवाःतय्गु भाषा, भूमि व संस्कृति ल्यंकेगु खःसा राजनीतिक दलय् दुने दुसां पिने दुसां नं थःथःगु कथंया भूमिका म्हितेमाः । दलय् दुपिन्सं दलय् दुने च्वना अले दलं पिनेच्वंपिन्सं राज्ययात ध्यानाकर्षण यायेगु ज्या यायेमाः । दलं पिनेच्वना दबाव मुलक ज्या यायेगु यायेमाः । दलय् दुने च्वंपिन्सं नं नेवाःतय्गु अभियान, आन्दोलननापं नेवाःतय्गु माग कथं हे थः दलय् दुने उगु थासय् थ्यंगु खः, जन प्रतिनिधि जुल धाःसा नेवाःतय्गु कारणं हे थः अन थ्यंगु खः धकाः महसूस यानाहेज्या यायेमाः । उकिया नितिं नेपाःया संविधानं बियातःगु अधिकार, अन्तर्राष्ट्रिय कानून बियातःगु अधिकारयात तकं थुइके माःगु दु । थौंया इलय् नेवाःतय्गु वहे  अधिकारया बारे थुइकेगु अभियान नं न्ह्याकेमाःगु आवश्यकता दु ।


Friday, January 17, 2025

बाघभैरव सहकारीको २५ औं वार्षिक साधारण सभा

बाघभैरव सहकारीको २५ औं वार्षिक साधारण सभा


बाघभैरव सहकारी सुरक्षित सहकारी हो— प्रमुख अतिथि बागमती प्रदेश सांसद एवं पूर्व सहकारी मन्त्री पुकार महर्जन


कीर्तिपुर नयाँबजारस्थित आफ्नै भवनमा संचालित बाघभैरब बचत तथा ऋण सहकारी संस्थाले गत पौष २६ गते बाघभैरब बैंक्वेटको सभाहलमा २५ औं वार्षिक साधारण सभा सम्पन्न गरिएको छ ।


संस्थाका अध्यक्ष नवीन नकर्मीको सभापतित्वमा प्रमुख अतिथि बागमती प्रदेश सांसद एवं पूर्व मन्त्री पुकार महर्जनले पानसमा दीप प्रज्ज्वलन गरी उद्घाटन गर्नु भयो । संस्थाका संस्थापक अध्यक्ष एवं कीर्तिपुर नगरपालिकाका मेयर स्व.राजकुमार नकर्मी र शेयर सदस्य रोशन महर्जनलाई एक मिनेट मौन धारण गरी श्रद्धाञ्जली अर्पण गरिएको थियो । 


ऋण उपसमितिका संयोजक अमरकाजी श्रेष्ठले स्वागत मन्तव्य राख्ने क्रममा संस्थाको आर्थिक स्थितिबारे प्रष्ट रुपमा ब्याख्या गर्नुभयो ।

संस्थाका अध्यक्ष नवीन नकर्मीले वार्षिक प्रतिवेदन प्रस्तुत गर्ने क्रममा २०५७ सालमा रु. १० लाख शेयर पूँजीबाट सुरु गरेको संस्थाको अहिले आएर रु ७,८५,५२,१००/ पुगेको बताउनु भयो ।

उहाँले शेयर पूँजी आ.व.२०७९/०८०मा रु.७,३६,५५,७००/ रहेकोमा आ.व.२०८०/०८१ मा रु.७,८५,५२,१००/ पुगेको छ जुन गत वर्षभन्दा ६.६५%प्रतिशतले वृदि भएको छ ।

त्यस्तै निक्षेप संकलन आ.व.२०७९/०८० मा रु.१,१८,९९,२७,६३९/रहेकोमा आ.व. २०८०/०८१ मा रु.१,०७,६४,६६,६२४/ रहेको छ । जुन गत वर्षमा भन्दा ९.५४% घटेको छ । निक्षेप संकलनमा कम आएझै कर्जा लगानीमा पनि घटेको छ । आ.व.२०७९/०८० मा रु.१,२६,५१,४२,६८१/ रहेकोमा आ.व.२०८०/०८१ मा रु.१,१२,८९,३२,४२८/ रहेको छ । जुन गत वर्षभन्दा १०.७७%ले घटेको छ । त्यस्तै सञ्चालन आम्दानी आ.व.२०७९/०८० मा रु.१,८२,७९,८२२/ रहेकोमा आ.व. २०८०/०८१ मा रु.२,०६,९३,७४०/ रहेको छ जुन गत वर्षभन्दा १३.२१%ले बढी देखिन्छ । हाल शेयर सदस्यहरुको तर्फबाट नियमित बचत योजना अन्तर्गत मासिक रुपमा करिब रु.३ लाख रुपैयाँ संकलन भैरहेको जानकारी दिनुभयो । अहिले देशमा आएको आर्थिक मन्दि र सहकारीप्रति जनमानसमा फैलिएको डर त्रासले कारोबारमा केही कमी आएको हो । तापनि यस सहकारीलाई त्यति असर नगरेको जानकारी दिनुभयो ।


प्रमुख अतिथि बागमती प्रदेश सांसद एवं पूर्व पर्यटन, संस्कृति तथा सहकारी मन्त्री पुकार महर्जनले संस्थाको बार्षिक प्रतिवेदन हेरीसकेपछि बाघभैरव सहकारीका निक्षेपकर्ताहरुले आर्थिक मन्दि भएतापनि पीर लिन नपर्ने बताउनु भयो । किनकी यस सहकारीको तरलता काफी छ । विभिन्न बैंकहरुमा जम्मा पूँजी गत वर्ष रु.६०,९२१,९८६/ रहेकोमा यस आ.व.मा १४४,८७०,२१८/ जम्मा भएको छ । जुन गत वर्षभन्दा दोब्बर रहेको छ । यस सहकारीलाई शेयर सदस्य र बचतकर्ताहरुले पनि साथ सहयोग दिइरहेको देखिन्छ भन्नुभयो ।


कीर्तिपुर नगरप्रमुख कृष्णमान डंगोलले कीर्तिपुर नगरपालिका अन्तर्गत रहेका सहकारीहरुलाई सहयोग गर्न नगरपालिका हरदम तयार रहेको बताउनु भयो । 


सहकारी शाखा प्रमुख सुजिन्द्र महर्जनले अहिले बजारमा आर्थिक मन्दि भएतापनि यस सहकारीलाई खासै प्रभाव पारेको देखिएको छैन । यसो हुनुमा यस सहकारीले सहकारी नियमलाई पुरा पालना गरेका कारण हो । अहिले कीर्तिपुरमा शिव शिखर, कृषि विकास बहुउदेश्यीय सहकारी र दर्शन सहकारी कीर्तिपुर नगरपालिका अन्तर्गत नरहेको जानकारी दिनु हुँदै कीर्तिपुरमा संचालित सहकारीहरुमा खासै समस्या नरहेको बताउनु भयो । कीर्तिपुर नगरपालिकाले अनुगमन तिब्र पारिरहेको जानकारी दिनुहुँदै सहकारी संचालक र शेयर सदस्यहरुको आपसी तालमेलका कारण यो सहकारी नम्बर एक हुन सफल भएको बताउनु भयो ।



उक्त कार्यक्रममा प्रमुख अतिथि सांसद पुकार महर्जनले बाघभैरव सहकारीको २५ औं वर्षको लोगो लोकार्पण गर्नु भएको थियो ।

कार्यक्रम सस्थाका कोषाध्यक्ष मिलनमान महर्जनले संचालन गर्नु भएको थियो ।

 

हामी कस्ता छौं —२

हामी कस्ता छौं —२


नजरराम महर्जन

अंक १८७ कीर्तिपुर सन्देश ने.सं.११३५ चिल्लागा त्रयोदशी बुधवाः २०७१ चैत्र ४ गते बुधबार

अहिले देश संक्रमणकालबाट गुज्रिरहेको छ । संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र संविधान बनाउने क्रममा छ । दोस्रो जन आन्दोलनको बलमा देशमा राजतन्त्र हटाई गणतन्त्र घोषणा गरियो । २५० वर्षभन्दा पहिलेदेखि शासन गर्दै आएका शाह राजाको सत्ता जनताको हातमा आयो । पहिलो पटक जनताको छोरा राष्ट्रपति भयो ।

यही संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र संस्थागत गर्न नयाँ संविधान चाहियो । संविधान भनेको देशको मूल कानून हो । त्यही संविधानको धारा अनुसार काम गर्न अरु कानून बन्छ । पहिलो संविधानसभा चुनाव हुनु अघि अन्तरिम संविधान निर्माण गरिएको थियो । जसमा देश संघीयतामा जाने कुरा उल्लेख गरिएको थियो । कसरी संघीयतामा जाने भन्दा पहिचान र सामथ्र्यको आधारमा प्रदेश बनाउने क्रममा ती आधारहरुलाई बिर्सेर आफ्नो अनुकुल संविधान बनाउन खोजियो । जसले गर्दा चार वर्षमा पनि संविधान बनाउन नसकेर संविधान सभा नै भंग भयो । दोस्रो संविधान सभाको निर्वाचन भयो । जसमा पहिलो संविधान सभाको समिकरणभन्दा बेग्लै मत विभाजन भयो । पहिचान पक्षधर भन्दा पहिचान विरोधीहरुको संविधानसभामा बहुमत भयो । हिजो पहिचान पक्षधरहरुको दुई तिहाई बहुमत हुँदा प्रक्रियामा जान नहुने भनेर अडान लिने पहिचान विरोधीहरु अहिले आफ्नो बहुमत हुने बितिक्कै प्रक्रियामा गएर भए पनि संविधान जारी गर्ने भन्न थालेका छन । पहिचानलाई जातीय राज्य भनेर जनतामा भ्रम सिर्जना गर्न खोजिरहेका छन ।

नेपालमा नेवार, तामाङ, राई, लिम्बु, शेर्पा, मगर, गुरुङ जातका सघन बसोबास बेग्लाबेग्लै भूगोलमा छन । २५० वर्षदेखि वर्तमानसम्म यीनीहरुको भाषा, संस्कृति र पहिचान मास्ने काम भयो । राज्य संरचनामा यीनीहरुलाई अलग्ग गरियो । आदिवासी, जनजाति, दलित र मधेसीको भाषा, संस्कृति अनि अबसरमाथि राज्यले गरेका दमनको सूची लामो छन । त्यसैको क्षतिपूर्ति स्वरुप एक प्रतिशतभन्दा बढी जनसंख्या भएका जातिलाई तिनको सघन बसोबास भएका क्षेत्रमा तिनकै पहिचान झल्कनेगरी राज्य नामाकरण गर्ने प्रस्ताव ल्याइएको हो । एक प्रतिशतभन्दा कम अल्पसंख्यक, लोपोन्मुख, सीमान्तकृत समुदायलाई पहिलो संविधान सभाले विशेष संरचनामा राखेको छ । यसमा स्थानीस्तरमा रहनेगरी स्वायत्त क्षेत्र, संरक्षित क्षेत्र र विशेष क्षेत्र भनेर छुट्याइएको छ । प्रदेशभित्र कुनै एक जाति, समुदाय, भाषाको बाहुल्य भएको क्षेत्रलाई स्वायत्त क्षेत्र मानिएको छ ।

आज सत्ताधारी पार्टीहरु यस अनुसार प्रदेश विभाजनलाई जातीय राज्य भनेर जनतामा भ्रम सिर्जना गर्दैछन् । धेरैजसो जनताले यस कुरामा विश्वास गरिरहेका छन् । सत्यतथ्य के हो थाहा नै नपाईकन अर्काको लहैलहैमा दौड्ने हामी नेपालीको बानी नै हो । त्यसैले एउटा उखानै बनाइएको छ, “कागले कान लग्यो” भन्ने बित्तिक्कै आफ्नो कान नछामिकन कागको पछि दौड्नु विवेकशील मानिसले गर्दैन । किनकी कागले मानिसको कान लैजानै सक्दैन । मानिसको कान कागले लैजानको लागि त मानिसै उठाएर लानुपर्छ । कानमात्र चुँडालेर लान सक्दैन । चुँडाल्न खोजेमा मानिसले थाहा पाइहाल्छ । तैपनि अहिले हाम्रो नेपालमा यस्तै भइरहेको छ । उत्पिडनमा परेका जातजातीको हक अधिकार सुनिश्चित गर्न प्रद्रेश निर्माण गर्न खोज्दा जातीय राज्य भनेर नेताहरुले जनतालाई दिग्भ्रमि तगर्न खोजिरहेका छन । यसलाई देशका प्रमुख संचारमाध्यमहरुले पनि साथ दिइरहेका छन । एउटा भूmठो कुरालाई सयचोटि साँचो भन्यो भने साँचै हो कि भनेर सोच्न बाध्य तुल्याउँछ । अहिले हाम्रो नेपालमा यस्तै भइरहेको छ ।

एउटा उदाहरण लिउँ नेवाः राज्य के जातीय राज्य हो ? अवश्य पनि होइन । नेवाः राज्य भनेको एउटा पहिचान हो । नेवाः भनेको एउटा जाति मात्र होइन । नेवाः जातभित्र पनि विभिन्न जातजाती रहेका छनु । कामाडौं उपत्यकामा नेवार राजाहरुले राज्य गरेको सबैलाई थाहा छ । पृथ्वीनारायण शाहले उपत्यका विजय गरेपश्चात यहाँका बासिन्दाहरुलाई कतिको अधिकार दियो भन्ने कुरा त ऐनाजस्तै छर्लंग छ । राज्यको हरेक अवसरबाट बन्चित गरियो । कतिजनालाई मारियो, कतिजनालाई देश निकाला गरियो । कतिजना पलायन हुन बाध्य पारे । देशमा राणा शासन पछि प्रजातन्त्र आयो भने पनि शाह वंशकै हालीमुहाली रह्यो । पंचायत व्यवस्थाको नाममा देशको सम्पत्तिमाथि मुट्टिभरका मानिसहरुले रजाई गरे । अधिकार लिए । जनताको आन्दोलनबाट पंचायत व्यवस्था ढल्यो । बहुदलीय व्यवस्था आयो केवल व्यवस्थाको नाम फेरियो, व्यक्ति फेरियो । शासन गर्ने तरिका उही रह्यो । हिजो शाहवंशको रजाई थियो भने अहिले बाहुन जातीको हालीमुहाली भयो । १२ प्रतिशत जनसंख्या भएका बाहुन जातीले देशको शासन प्रशासन सबैक्षेत्रमा ८२ प्रतिशत ठाउँ ओगटि राखेको छ ।

एक राष्ट्र एक भाषा नीति ल्याएर खस भाषा बाहेक अरु भाषाभाषीहरुलाई निम्त्यान्न पार्न खोजे । खस भाषालाई नेपाली भाषा नामाकरण गरी त्यस भाषाको विकासको लागि करोडौं करोड खर्च गरिरहेका छन । अरु भाषाको लागि बजेट नै राख्दैन । यही कारणले नेपालका आदिवासी जनजातिहरुले आफ्नो भाषा, संस्कृतिको विकासको लागि संघीयतामा जाँदा आफ्नो पहिचान मात्र खोजेका हुन् । सदियौंदेखि खोसिएका आफ्नो हक अधिकार प्राप्त गर्न आवाज उठाएका हुन् । प्रदेशको नामाकरण खोजेका हुन् ।

नेवाः राज्यलाई नेवाः जातीको जातीय राज्य भनेर नेवाः राज्य भयो भने अरु जातिले मान्छ र ? अरुजाति कहाँ जान्छ भनेर हल्ला फिजलाईरहेका छन् । नेवाः राज्य भनेको जातीय राज्य त्यसबेला मात्र हुन्छ जुनबेला नेवाः राज्यमा नेवाः बाहेक अरु बस्न पाईंदैन । त्यहाँको शासन प्रशासनमा नेवाः बाहेक अरु कोही बस्न नपाउने भए मात्र त्यसलाई जातीय राज्य भन्न सकिन्छ । अहिले पहिचान पक्षधरले मागेको राज्यमा त्यसो हुँदैन । नेवाः राज्यमा अहिले हामी जसरी बसिरहेका छैं त्यस्तै बस्ने हो कसैले कसैलाई राज्यबाट बाहिर निकाल्दैन । पाइरहेको नोकरी वा कामबाट हटाइने छैन । हो बरु यतिसम्म हुन्छ कि नेवाः राज्यमा नेवारहरुको जनसंख्याको आधारमा शासन प्रशासनमा समान हक अधिकार पाउने छ । त्यो भनेको नेवारले मात्र पाउने होइन । अरु जातीले पनि आफ्नो जनसंख्याको आधारमा अधिकार पाउने छ । अहिलेजस्तो एक जातीले माात्र हालीमुहाली गर्न पाउने छैन । एक भाषाले मात्र प्रसय पाउँदैन । नेवाः राज्यको प्रशासनमा कामकाजको भाषा नेपालीभाषाको साथै नेपालभाषाको पनि प्रयोग गर्न पाउने छ । त्यस्तै ताम्सालिङमा तामाङ भाषाको, लिम्बुवानमा लिम्बु भाषाको प्रयोग गर्न पाउने छ । यसरी हरेक भाषाले विकास गर्ने मौका पाउने छ । सबैले आफ्नो मातृभाषामा लेख्न पढ्न पाउने छ । के यो नराम्रो काम हो ?

अर्को नेवाः राज्यमा नेवार अल्पमतमा परेको छ भन्छन् । कसरी अल्पमतमा परेको छ भन्छन् । कसरी अल्पमतमा परेको छ ? काठमाडौं उपत्यकामा नेवारहरुको जनसंख्या ४० प्रतिशत छ । अरु सबैजातिको मिलाएर ६० प्रतिशत छ । उनीहरुले नै भन्ने गर्छन् नेपालमा १२५ जातजाती छन । १२५ जातमा नेवारको मात्र ४० प्रतिशत छ । अनि कसरी नेवारहरु अल्पमतमा परेको छ भन्ने ? यसैमा हामीले विश्वास गरिरहेका छौं । हामीले कहिले सचेतना आउने हो ? सदियौंदेखि दबाएर राखिएका हामी आदिवासी जनजातिलाई यस्तै भ्रममा पारेर अझ सदियौंसम्म हामीमाथि एक जातले रजाई गरिरहेका छन, रजाई गर्न खोजिरहेका छन् ।

आज देशमा संविधान बन्न नसकेको कारण पहिचान खोज्ने र पहिचान नदिने बीचको टक्करले हो भन्ने कुरा छर्लंग भइसकेको छ । आदिवासी जनजाति, मधेसी, दलित, महिला सबै आन्दोलित छन् । बहिस्करणमा पारिएका उत्पिडित वर्गलाई अधिकार नदिइकन ल्याइएको संविधान जलाउने चेतावनी दिइसकेका छन् । जब जब देशमा शासन गर्ने शासक वर्ग तानाशाहीतिर उन्मुख हुन्छ तब तब देशमा गृहयुद्धको कारण खोज्दा आफ्नो अस्तित्व जोगाउनको लागि विपक्षीले गर या मर भन्ने स्थितिमा जानु पर्ने हुन्छ । नेपालमा पनि यो स्थिति आउन नदिन सत्ता पक्षले विचार पु¥याउनु पर्छ ।

क्रमश....


Thursday, January 16, 2025

नजरराम महर्जनको “थुनुवाको डायरी पढ्दा

 नजरराम महर्जनको “थुनुवाको डायरी पढ्दा


मन्दिरा महर्जन

टौडह, कीर्तिपुर–६


सर्वप्रथम यस “थुनुवाको डायरी” नामक सत्य घटना प्रकाशित गर्नु हुने लेखक पाँगा हाल कीर्तिपुर बसोबास गरिरहनु भएका उपन्यासकार एवं बरिष्ठ पत्रकार नजरराम महर्जनलाई मेरो व्यक्तिगत तर्फबाट हृदयदेखिनै नमस्कार, नमन, ज्वजलपा व्यक्त गर्दछु ।

यस डायरीको लेखक एक साधारण व्यक्ति नभएर उहाँ राष्ट्रको गहना र हाम्रो कीर्तिपुरको चिनारीको रुपमा हुनुहुन्छ । उहाँको धेरै नै पुस्तकहरु, लेख, उपन्यास आदि प्रकाशित भइसकेका छन । जुन उहाँले आफ्नो अमूल्य शब्दहरु कोरी साहित्यिक जगतमा धेरै नै योगदान पु¥याउँदै आइरहनु भएको छ । साहित्यिक क्षेत्रमा मात्र होइन उहाँ धेरै नै प्रसिद्धि कमाउनु भएको एक बरिष्ठ पत्रकारको रुपमा हाम्रा अग्रज व्यक्तिको रुपमा रहनु भएको हामीले स्वीकार्नु पर्छ । जुन म आफ्नो हृदयदेखिनै उहाँलाई सम्मान प्रकट गर्दछु ।

हुन त यस “थुनुवाको डायरी’को लेखक बुद्धिजिवी र नाम कमाउनु भएको अनि संघर्षशिल जीवन बिताउनु भएको जेष्ठ नागरिक पनि हुनुहुन्छ । त्यसैले हामीले उहाँको जीवनबाट पनि केही अनुसरणिय पाठ सिक्नु आवश्यक छ । अनि आफ्नो जीवनमा लागू गर्नु पर्ने देखिन्छ । उहाँलाई हाम्रो देशको होनहार अनि योग्य पत्रकारको रुपमा सम्मान दिनु पर्ने व्यक्तित्वको रुपमा लिन सकिन्छ । यो राज्यले नदिएतापनि कीर्तिपुर नगरले भए पनि सम्मान दिनु पर्दछ ।

अब सान्दर्भिक विषयतिर ध्यान पु¥याउने हो भने यो “थुनुवाको डायरी” सन्दर्भमा मैले सिंगो किताव नै अध्ययन गर्ने मौका पाएँ । जस्मा उहाँले आफ्नो जेल जीवनको बारेमा यथार्थ चित्रण गरि देखाउनु भएको छ । जेल जीवनको चर्चा परिचर्चा गर्ने क्रममा आफ्नो सम्पूर्ण जीवनमा भोग्नु भएको राम्रा नराम्रा घटनाहरु पनि सार्वजनिक गर्ने हिम्मत गर्नु भएको छ । जस्को लागि फेरि एक पटक म उहाँको संघर्षशिल जीवनलाई सम्मान गर्दछु ।

हामीले आफ्नो जीवन व्यतित गर्ने क्रमसंगै धेरै उकाली–ओराली, दुःख–सुख, घाम–पानी, दिन–रात जस्ता परिस्थिति पनि सहजतापुर्वक स्वीकार गर्नु नै पर्ने छ । यो मानविय बाध्यता हो । जून चाहेर वा नचाहेर पनि स्वीकार गर्नु पर्दछ । जस्तोसुकै नाम दाम इज्जत कमाएतापनि समयको अगाडी हामी झुक्नु नै पर्दा रहेछ । लेखकले लेख्नु भएको छ कि नखाएको विष पनि लाग्दो रहेछ । जीवनमा दुःख सुख केहि नभनीकन समाज सेवामा निरन्तर लागेर गरीब निसहाय सडक बालबालिकाहरुलाई आफ्नो सन्तान सरह पालन पोषण गरि शिक्षा दिक्षा दिएर अगाडी बढिरहेको व्यक्तिलाई त यस्तो घिन लाग्दो आरोप लगाएर जेल जीवन बिताउन बाध्य बनाउने यी महिलाहरुप्रति म आफै महिला भएतापनि महिला भन्न लाज लागेको छ । शिर उठाउन पनि हिनताबोध भइरहेको छ ।

हुन त लेखक यी हाम्रो देश सतीले सरापेको देश भनिन्छ सत्य र राम्रो काम गर्नेको भलो हुँदैन भन्छन । तपाईंको जीवनमा पनि त्यो उखान लागू भयो तर भन्छन्नि भगवानको घर ढिलो हुन्छ अँध्यारो हुँदैन जेजस्तो भए पनि अन्त्यमा सत्य र साँचोको नै जय भयो । तर पनि लेखक यो साठी वर्षको उमेरमा पनि जुन आरोप खेप्नु भयो । जुन जेल जीवनमा अनेकौं दुःख कष्टमय सहनु भयो । यो अत्यन्तै सहन नसक्ने दिनहरुलाई पनि हजूरले सहजै निर्वाह गर्नुभयो । लाखौं लाख नमन छ हजूरप्रति । यस डायरी अध्ययन गर्दै जाँदा हजूरले भोग्नु भएको शारीरिक कष्ट भन्दा पनि मानसिक कष्ट अत्यन्तै हृदयविदारक छ । प्रत्येक दिनको लेखाईमा मेरा यी दुई नयनबाट आँशुको धारा बगिरहेको छ । म लेखकलाई यी आँसुले भएतापनि सम्मान गर्दछु । आफ्नो जीवनको बिर्सन नसक्ने पललाई पनि एक मिनेट पनि खेर जान दिनु भएन । ओम शान्तिमा गएर भगवानको अमूल्य वचन सुनेर, हजूर जस्तै बिना गल्तिको सजायँ भोग्नु भएको व्यक्तिको साथमा बसेर उनीहरुबाट पनि केहि न केहि सिक्ने र सवैजनालाई आफ्नै दाजु भाई, परिवार, परिवार साथी जस्तै व्यवहार गरि भद्र जेलमा पनि सबैको हाई–हाई हुने व्यक्ति सायद यो संसारमा नगन्य मात्रले भेटाउँछ होला । एक सूगर रोगी भएर पनि यस्ता विना प्रमाणको आरोप खेपेर यति धेरै करिब नौ महिनाको जेल जीवन बिताउनु भयो साधारण कुरा थिएन तैपनि उहाँले सहर्षरुपमा बिताउनु भयो ती संघर्षमय क्षणहरुलाई पनि कति धैर्यतापूर्वक सहनु भयो ।

हुन त अब उहाँलाई म बुबा भनेर पनि सम्बोधन गर्दछु बुबा होस त हाम्रो यस थुनुवाको डायरीको लेखक जस्तो । जस्ले जस्तोसुकै परिस्थितीलाई पनि सहजरुपमा लिने । सबैजनालाई उतिकै माया ममता दिने, दुःख सुखको समयलाई पनि एकै रुपमा लिने, सबैलाई समान व्यवहार गर्ने, सत्रु र मित्रलाई पनि कहिल्यै फरक व्यवहार नगर्ने ब्यक्तिलाई कुन शब्दले उहाँलाई सम्मान गरुँ खै ? हजूरको जेल जीवनको बारेमा यति धेरै अनूभव र भोगाइको क्रम यी मेरा प्रतिकृयामा अताउदैन जति लेखे पनि सकिंदैन । लेखक हजूरले विना गल्तिको आरोप खेपेर जेल (बन्दि) जीवन बिताउनु भए पनि कीर्तिपुर बासीले जति पनि राम्रा नराम्रा टिकाटिप्पणी गरेता पनि आखिर नखाएको विष कहाँ लाग्छ र ? तपाईंले आफ्नो पक्षमा सफाई पाएर जीतेर नै आउनु भएको छ । तपाईंले न्याय निसाफ नै पाउनु भएको छ । असत्य र अशिक्षित व्यक्तिहरु विपक्षीको पक्षमा भएता पनि भगवान त हजूरको नै पक्षमा थियो । तपाईं एक सत्यवादी, समाजवादी, निस्वार्थ व्यक्ति हुनुभएकोले न्याय निसाफ हजूरको पक्षमा नै भयो नि । यस्को लागि हाम्रो कानून न्यायिक अदालतहरुमा अझसम्म पनि न्याय मरेको छैन भन्ने प्रमाणित भयो ।

लेखकले जेल जीवनको क्रममा एक वास्तविक घटना पनि उल्लेख गर्नु भएको छ । समाजको सेवा निस्वार्थ रुपमा आफ्नो तन मन धन सबै लगाएर गर्दा पनि बिना गल्तिको सजायँ भोग्न बाध्य बनाउँदो रहेछ । जसमा एक विदेशी नागरिक जोन ज्याकको वास्तविकतालाई पनि वर्णन गर्नु भएको छ । हुन म कीर्तिपुर पाँगाको एक बुहारी हुँ यहाँको छोरी चेली होइन म काठमाडौं वडा नं.१५ की हुँ । त्यसैले लेखकले जेल जीवन बिताउनु हुँदा उहाँसँग परिचित भएकी थिइनँ तर जोन ज्याकजीसँग राम्रै परिचित थिएँ । मेरो माइती घर र उहाँको सेल्टर होम (संस्था) धेरै नजिक छ । जस्को कारण उहाँको सामाजिक सेवा मलाई धेरै नै अवगत छ । उहाँ पनि धेरै नै मिजासिलो, इमान्दार नेपाली भाषा बोल्न सक्ने व्यक्ति हुनुहुन्थ्यो । उहाँले आपूmले पालन पोषण र शिक्षा दिक्षा दिइरहेको बच्चाहरुलाई मात्र होइन बाहिर छरछिमेकीका बच्चाहरुलाई पनि जसलाई खेलकूदमा चाहना भएकाहरुलाई सहयोग गर्नु हुन्थ्यो । मेरो माइला भाइलाई पनि उहाँको संस्थामा ताइक्वान्दो गेममा अवसर दिनु भएको थियो । यस गेममा भाइलाई निलो बेल्ट पेटीसम्म तालिम दिएको थियो । खेलहरु सिक्दा सबैजनालाई खाना खाजा र सबैको व्यवस्था गरिदिनु भएको थियो । संस्थाको बाहेक बाहिर छर छिमेकीमा २०, २५ जना बच्चाहरुलाई समेत सहयोग गरिरहनु भएको थियो । यसैक्रममा मेरो पनि उक्त संस्थामा आवत जावत भइरहन्थ्यो । त्यसैले उहाँ पनि समाजले, हामीले सम्मान गर्नु पर्ने विदेशी नागरिक हुनुहुन्थ्यो । उहाँले कहिल्यै कुनै पनि अनैतिक कृयाकलाप गर्नु भएको छैन भन्ने विषयमा म जिवीत प्रमाण अथवा प्रत्यक्षीदर्शी हुँ र उहाँले गर्नु भएको निस्वार्थ सेवामा यी पापीहरुको आँखा लागेर संस्था हडप्न दुई तिन नेपाली मिलेर षडयन्त्र गरेर फसाइएको हो । हाम्रो देश साँचो र सत्य अनि अरुको भलो गर्ने व्यक्तिको खुट्टा तान्ने प्रविधी भएको मानिसले भरेको ठाउँ हो र राम्रो काम गर्ने व्यक्तिलाई अगाडि बढ्न दिंदैन । त्यसैले हाम्रो लेखकको डायरी र जोन ज्याकजीको केस १००% नै मेल खान्छ । दुबैजनालाई यी पापी समाजले नै फसाएको रहेछ । नखाएको विष, विना प्रमाणको आरोप लगाइएको थियो । जे होस लेखक अन्त्यमा सत्यको जय भएको हजूरले र जोन ज्याकले न्यायको सफाई पाउनु भएको छ  त्यस्मा नै गर्व छ । ढिलै भए पनि सत्यको दियो निभ्न दिनु भएन । एउटा राष्ट्रको गहनालाई अगाडी बढ्नको लागि प्रेरणा दिनु भयो जेल जीवनमा जतिसुकै मानसिक यातना सहनु परे पनि समाजले जतिसुकै राम्रा नराम्रा टिक टिप्पणी गरेतापनि आफ्नो परिवार हजुरको श्रीमतीको माया ममता विस्वास र छोरा निरजको मायाममता कोसिस अनि साथ सहयोग अनि बुहारीको सद्भावनाले हजूरलाई साहस र हिम्मतलाई अगाडी बढ्न दिनु भएको । यहि कीर्तिपुर र देशभरि छरिरहेका साथी भाइहरु –जस्को सबैजनाको नाम उल्लेख गर्न सकिन) को सान्त्वनालाई सहराहनीय छ जस्को कारण लेखकले आफ्नो जेल जीवनलाई सहर्ष स्वीकारी सफाई पाएर विजय प्राप्त गर्नु भएको छ । उहाँहरु सबैमा पनि मेरो हृदयदेखि नै नमस्कार अनि आभार व्यक्त गर्दछु । उहाँहरुको साथ सहयोगले पनि आफ्नो जेल जीवनको डायरी पनि सार्वजनिक गर्नें हिम्मत (साहस) गर्नु भएको छ । यसको लागि म लेखकलाई लाखौं लाख कोटी कोटी नमन गर्दछु । तसर्थ हामीले पनि उहाँको डायरी अध्ययन गरी निस्वार्थ सेवा गर्न कहिल्यै पनि पछाडि हट्नु हुँदैन भन्ने शिक्षा लिनु पर्दछ । मैले पनि उहाँको व्यक्तिगत जीवनबाट होइन कि उहाँले गर्नु भएको सामाजिक जीवनबाट प्रेरणा लिएर अगाडि बढ्ने प्रण गर्दछु । आपूmले जतिसक्दो कुनै न कुनै माध्यमबाट यो समाज अनि देशको सेवा गर्न उहाँलाई अग्रज व्यक्तिको रुपमा लिनेछु । अन्त्यमा लेखकलाई थुनुवाको डायरी अध्ययन गर्ने मोका प्रदान गर्नु भएकोमा भित्र हृदयदेखिनै धन्यवाद ज्ञापन गर्दछु ।


नाम नभएको सम्बन्ध

 नाम नभएको सम्बन्ध


संगीता उप्रेती

कस्तो राम्रो पो लखिरहेछौं त तिमी, लेख कहिल्यै नछोड है । मैले लेखेको एउटा लेख पढेर तिमीले यही भनेका थियौं । त्यसो त प्रायः लेख्दिन तर कहिलेकाहीं आफ्नो मनमा कल्पिएका केही कुराहरु शब्दमा उतार्ने प्रयास गर्छु तर सानोमा भने मेरो धेरै वटा डायरी भरेको याद छ । मेरो डायरीको स(सानो कलेक्सन नै थियो तर एकदिन आमाले मेरो डायरी पढ्नु भयो र के लेखेको भनेर च्याति दिनुभयो । धेरै रोएको थिएँ म त्यो दिन, मेरो थुप्रै सपना च्यातिएका थिए । डायरीको अस्तित्व मात्रै होइन, मेरो लेख्ने रहर रुचि पनि सकियो त्यो दिनबाट । अचेल कहिलेकाहीं लेख्ने गर्छु म तर पुरा गर्दिन । लेखेर आधामै च्यातेर फालिदिन्छु । कि त मोबाइलमा टाइप गरेका शब्द मेटिदिन्छु ।

आजभोलि लेखे नै भने नि मनको शान्ति होस भनेर लेख्छु आफ्नो मनलाई रितै पार्न लेख्छु । सायद यी थुप्रै कुरा तिमीलाई थाहा नहोला, उसो त तिमीलाई धेरै कुरा थाहा छैन । तिमी जहिल्यै हतारमा हुने भएकोले मैले मेरो मनको कुरा भित्रै राख्थें तर तिमीलाई सुनाउने आँट गर्न सकिन, तिमीलाई हस् भनिरहँदा मलाई विगतमा मेरो लेख प्रकाशित भएपछि म्यासेजर्मै आएको प्रतिक्रियाहरुको याद आयो । एउटा लेखबाटै मलाई थुप्रै जनाले म्यासेज गरेर म्याम म हजुरको फ्यान हुँ भन्नु भएको थियो । मैले कमाएका ति मान्छेहरु मलाई अहिलेसम्म पनि प्यारो लाग्दछन । तर मैले उनीहरुको त्यो प्रतिक्रियाको कदर गरिन कि समय मिलेन त्यसपछिको दिनमा मैले कहिल्यै लेखिनँ । आज फेरि तिमीले राम्रो लेख्दिरहेछौं भनेपछि मन हौसिया केही लेख्नको लागि तर के लेखौं ?

तिमीले लेखिराख है भनेको शब्द मेरो मनभित्र नै गडेको छ । त्यसैले मलाई तिम्रो बारेमा नै केही लेखेर तिमीलाई नै पढाउन मन लाग्यो । म कथाको खोजिमा थिएँ तर बारम्बार मलाई तिम्रो त्यो राम्रो लेख्दिरहेछौं भन्ने शब्द मात्रै याद आयो । तिमीलाई नै बारम्बार सम्झिएँ, यस्तो लाग्यो तिमीले दिएको उर्जा तिम्रै बारेमा लेखौं अनि तिमीलाई नै उपहार दिउँ  यो बस लेखिरहँदा मलाई कता(कता डर लागिरहेको छ । तिम्रो बारेमा लेख्दा तिमीले आफुलाई जोड्न सकेनौ भने  मेरो उपहारको महत्व नहुन सक्छ । त्यसैले डर नै डरमा तिम्रो लागि उपहार स्वरुप शब्दहरु लेख्न गईरहेको छु ।

तिमीलाई सम्बोधन गर्न मसँग सम्बोधनको शब्द नै छैन रहेछ भनेर बल्ल थाहा पाएँ । अझै यो लेखनको दौरानमा अरु के के कुरा थाहा पाउँछु, मलाई नै पतो छैन । यति धेरै सोचिरहेको मान्छेको सम्बन्ध के हो त्यो पनि मलाई थाहा छैन ।

तर सम्बन्ध नै नभए पनि तिमी मेरो उत्साह हो, उर्जा हो, उत्सव हो । तिम्रो र हाम्रो मिठो सम्बन्धको नाम नै छैन पतो नपाई वसन्तको हरियाली झै मनमा छाएको विशेष मान्छेसँगको सम्बन्ध के हौ भन्ने बारे कहिंकहिं अन्जान नै बन्नुपर्दो रहेछ । 

यसरी अन्जान सम्बन्ध निभाउन पनि छुट्टै आनन्द आउँदो रहेछ । हामीसँग हाम्रो सम्बन्धको नाम के हो भन्ने प्रश्नको उत्तर समेत छैन तर कुनै सदस्यभन्दा हामी एक अर्कोमा कम पनि छैनौं ।

सम्बन्ध खास बनाउन न नामको जरुरत पर्दोरहेछ न त अनुहारको बिना नाम नभेटी अनि नदेखी केही भावना साटिएकै भरमा केही केही मान्छे एकदमै नजिकका अनि प्यारो लाग्ने रहेछन । यी सबै कुरा थाहा पाउन मैले तिमीलाई नै भेट्नु प¥यो । त्यही प्यारो मध्येको प्यारो हो मैरो लागि तिमी । यसो त मान्छे एक्लै ने यो धर्तीमा जन्मन्छ र एक्लै नै यो धर्ती छोड्ने गर्दछ । तर ऊ नजन्मिदै उसको धेरै सम्बन्धहरु जन्मिएका हुन्छन् । ऊ मर्दा पनि उसले अनेकन सम्बन्ध मारेर गएको हुन्छ । समाजमा भोग्नु पर्ने अनेकौं अप्ठ्यारो परिस्थितिमा ऊ जेलिन्छ तर एक्लै निस्किन्छ । समाजका धेरै नाता अनि सम्बन्ध जसमा ऊ जेलिएको हुन्छ । ऊ नमरुन्जेल त्यो नाता अनि सम्बन्धबाट निस्किन सक्दैन । जन्मजात आमा बाबाको सम्बन्धमा जेलिन पुगेको मान्छ । त्यसपछि आफन्त इष्टमित्रको सम्बन्धको दरिलो घेरा गाँसिन पुग्छ ।

जिन्दगी व्यतित गर्ने क्रममा यी बाहेकका थुप्रै सम्बन्ध गाँसिन्छन । त्यही सम्बन्ध मध्ये कुनै सम्बन्ध अल्पकालिन हुन्छ त कुनै दिर्घकालीन धेरै भेटिएका मान्छे मध्ये सम्बन्धमा कायम हुने मान्छे कम नै हुन्छन । सबै सम्बन्ध आफु खुशी जोडिएको हुँ भन्ने पनि हुँदैन । जिन्दगीमा भाग्यले भेटिएको मान्छे समेट्न अनि जिन्दगी अलिक सहज बनाउनलाई बन्ने सम्बन्धहरु खास हुन्छन् । केही मान्छेहरु भाग्यले भेटिन्छन अनि केही चाहनाले । बाहनाले भेट भएकाहरुलाई चाहनाले आफ्नो जिन्दगीमा राख्नको लागि सम्बन्ध गाँसिने गर्दछन । मानिस नमोरुन्जेल आफुले इच्छाएको व्यक्तिलाई एउटा सम्बन्धको मालामा जोड्दै जान्छ तिमी पनि मेरो लागि त्यही इच्छाले जोडिएको मालाको एउटा अनमोल मोती हो जुन मोतीलाई म मालाका अन्य मोतीसँग तुलना गर्न सक्दिनँ ।

एउटा नाम बिना सम्बन्धको अर्थ मुस्किल हुँदो रहेछ । त्यसो त बेनामका सम्बन्ध झनै खास हुँदो हो, तिमी र म बेअर्थ जोडिएको केलाउँदै नै जाने होस भने तिम्रो र मेरो सम्बन्धको अनेक नाम हुन्छन् होला । म सानी तिमीभन्दा बहिनी भन्ने उपमा दिन तिमीलाई सजिलो नै होला तर बहिनी भनेपछि बहिनी उपमा सँगसँगै जोडिएका जिम्मेवारी तिमीले पुरा गर्न सक्दैनौं अनि तिमीलाई अप्ठ्यारो हुनसक्छ । त्यसैले बहिनी बन्न म सकिन । तिमीलाई मात्र भन्न खोजेकी होइन, म पनि दाइ भनसँगै आउने जिम्मेवारी निभाउन नसक्न सक्छु । साथी भन्ने उपनाम दिन हाम्रो समाजले उठाउने प्रश्नको उतर दिन नसकौला । सम्बन्ध जोड्नु भनेको एउटा बन्धनले बाँधिनु मात्र होइन त्यो सम्बन्धको पनि जिम्मेवारीले पनि बाँधिनु पर्छ । हामीले बुझेको सम्बन्ध र हामीले भोगेको सम्बन्ध फरक छ । सम्बन्ध भनेको त साहस र उर्जा दिने प्रेरणा र हौसला दिने हुनुपर्छ तर सम्बन्धले डर सृजना गरेको हामी आफैलाई थाहा छ । सम्बन्ध गास्नु भनेको जोडिनु हो । जोडिनु आफैमा राम्रो कुरा सुन्दर कुरा हो । जोडिएको सम्बन्धमा सम्बन्ध मात्र हैन हरेक पक्ष् जोडिएको हुन्छ, मान्छे सम्बन्धमा झन दरिलो बन्छ । तर वास्तवमा त्यस्तो हुँदैन । सम्बन्धले हामीलाई झन कमजोर बनाएको छ । गुम्छ कि भन्ने डरले हामीलाई टाढा बनाएको छ ।

जीन्दगीको उतारचढावमा जोडिने सबै सम्बन्धहरु आफ्ना हुन्छन् भन्ने हुँदैन तर मानिस जोडिएको सबै सम्बन्ध आफ्नै हो भन्ने भ्रममा बाँचिरहेको हुन्छ । सायद सम्बन्धको परिधिभित्र पनि स्वतन्त्रताको आभास दिने रुपमा रहिरहन्छ । सम्बन्धले दुई मुटु मात्र होइन दुई इच्छा शक्ति समेत जोड्ने काम गर्दछ । त्यसैले भनिन्छ सम्बन्धमा ठूलो शक्ति हुन्छ । साईनो अनि सम्बन्ध जोडिएको आधारमा कोही मान्छे आफ्नो जिन्दगीको अभिन्न अंग बनिदिन्छ । तिमी मेरो लागि त्यही अभिन्न अंग हौ, नाम दिएको सम्बन्धले आश दिनेहरुको जमातमा तिमीले मलाई बेलामा साथ दिने मान्छे बनिदिनु ल । सम्बन्धमा भएको बेलाका याद अनि सम्झनाहरु निकै मिठा हुन्छन रे । किनकी सम्बन्धमा रहेका व्यक्ति सँधै साथै हुँदैनन् रे ! तिमी त सम्बन्धमा भएर पनि सम्बन्धको नाम नभएको व्यक्ति तिमी र म साथै बसेर त्यो मिठो पल याद गरेर बाँचौ ल जिन्दगी भर ल !


Friday, January 3, 2025

ज्वजलपा वाःपौ र कीर्तिपुर सन्देश साप्ताहिकको कार्यक्रममा पुस्तक विमोचन

 ज्वजलपा वाःपौ र कीर्तिपुर सन्देश साप्ताहिकको कार्यक्रममा पुस्तक विमोचन

कीर्तिपुरवाट प्रकाशित भइरहेको एउटै मात्र नेपालभाषाको साप्ताहिक पत्रिका “ज्वजलपा वाःपौ” १५ औं र “कीर्तिपुर सन्देश साप्ताहिक” १३ औं बर्षमा प्रवेश भएको अवसरमा पुष १५ गते सोमवार कीर्तिपुरमा एक विशेष समारोह वीच दुईवटा पुस्तक विमोचन कार्यक्रम भएको छ ।


कार्यक्रममा ज्वजलपा वाःपौ र कीर्तिपुर सन्देश साप्ताहिका प्रकाशक नजरराम महर्जनको “थुनुवाको डायरी” र स्वर्गिय नाति पाकःको नेपालभाषाको गीत संग्रह “नुगः मिखा” पुस्तक बागमती प्रदेशका सांसद एवम् पूर्व मन्त्री पुकार महर्जनले विमोचन गर्नु भयो । 


कीर्तिपुर सन्देश साप्ताहिकका कानुनी सल्लाहकार ज्ञानबहादुर महर्जनको सभापतित्वमा भएको कार्यक्रममा ज्वजलपा वाःपौ र कीर्तिपुर सन्देश साप्ताहिकका सम्पादक श्रीकृष्ण महर्जनले स्वागत मन्तब्य ब्यक्त गर्दै बागमती प्रदेशमा नेपालभाषा र तामाङभाषालाई सरकारी कामकाजि भाषाको रुपमा लागू गर्न भाषा सम्वन्धि ऐन ल्याउन सफल भएतापनि अहिलेसम्म कार्यान्वनमा नआएकोले समुदाय र प्रदेश सांसदहरु सगंसंगै लाग्नुपर्ने बताउनु भयो । उहाँले कीर्तिपुर नगरपालिकाले पनि भाषा ऐन निर्माण गरि लागू गर्नुपर्ने, नगरपालिकाले नेपाल संवतलाई ब्यवहारमा प्रयोग गर्नुपर्ने र कीर्तिपुर सांस्कृतिक संरक्षित क्षेत्र ऐन लागू गर्नका लागि पनि समुदाय र जनप्रतिनिधिहरु लाग्नुपर्ने बताउनु भयो ।


कार्यक्रममा कवि नाति पाकः र नुगः मिखा पुस्तकको बारेमा कुलबहादुर महर्जनले जानकारी दिनु भएको थियो भने “थुनुवाको डायरी” र उक्त डायरीमा भएका कुराका साथ साथै आफूले थुनामा बस्दाखेरी भोगेका कुरादेखि निर्दोष सावित हुदै आएको कुरा समेत पुस्तकका लेखक एवं पत्रिकाका प्रकाशक नजरराम महर्जनले बोल्नु भएको थियो । उक्त थुनुवाको डायरी पुस्तकले नेपालको कानूना कस्तो छ भन्ने जानकारी दिएको छ । जेल बस्न अपराधनै गर्नु पर्छ भन्ने छैन । कसैको जाहेरी पर्ने वितिकै समातेर थुन्छ । महिनौं मुद्दा चल्छ । मुद्दाबाट सफाई पाए पनि उसको बर्बाद भएको इज्जत र समयको मुआब्जा पाउँदैन ।




कीर्तिपुर सन्देश र ज्वजलपा वाःपौका लेखकहरुलाई सम्मान पत्र पनि वितरण गरिएको उक्त कार्यक्रममा विशिष्ट अतिथि कीर्तिपुर नगरपालिकाका उप मेयर शुभलक्ष्मी शाक्य ‘सुनिता’ले भाषा, सहित्य लागयतका क्षेत्रमा नगरपालिका काम गर्न तयार रहेको बताउनु भयो । कार्यक्रममा विशिष्ट अतिथि कीर्तिपुर नगपालिकाका मेयर कृष्णमान डंगोलले भाषा, साहित्य, संगीत, ललितकला क्षेत्रमा काम गर्नका लागि प्रज्ञा प्रतिष्ठान निर्माण्का लागि आफू लागि परेको बताउनु भयो । 



कार्यक्रममा प्रमुख अतिथि बागमती प्रदेशका सांसद एवं पूर्व मन्त्री पुकार महर्जनले बागमती प्रदेशमा नेपालभाषालाई पनि कामकाजि भाषाको रुपमा लागू गर्न आफ्नो र समुदायको पहलमा ल्याउन सफल भएको ऐन कार्यान्वयनका लागि सुमदायसंगसंगै आफू लाग्न तयार रहेको बताउनु भयो । साथै उहाँले कीर्तिपुर नगरपालिकाले पनि भाषा सम्वन्धि ऐन बनाई लागू गर्नुपर्ने बताउनु भयो ।










        पालुवः टोलमा धिमे प्रशिक्षण कार्यक्रम सम्पन्न


बुद्ध महर्जन

          कीर्तिपुर, पालुवः पौष १० २०८१ । कीर्तिपुर नगरपालिका वडा नं. ४ स्थित पालुवः धिमे खलःको आयोजनामा गत २०८१ साउन २१ गतेदेखि २०८१ पौष ९ गते सम्म संचालित धिमे बाजा प्रशिक्षण कार्यक्रमको समापन समारोह भब्य कार्यक्रम बीच पालुवः स्थिति बुद्ध मन्दिरको हलमा सम्पन्न भयो । 

          कार्यक्रममा कीर्तिपुर नगरपालिकाक प्रमुख कृष्णमान डंगोल प्रमुख अतिथि, उपप्रमुख शुभलक्ष्मी शाक्य विशिष्ट अतिथि, कीर्तिपुर न.पा. ४ का वडा अध्यक्ष राजेन्द्र बानियाँ, नगर समिति सदस्य दिनेशचन्द्र दाहाल, अनिल बास्कोटा, सलिना स्यावा त्यसैगरि ढुगाँ पालुवः सना गुठीका थकाली चन्द्रमान महर्जन, कीर्तिपुर ज्ञानमाला संघ तथा नगरमण्डप श्री कीर्ति ज्ञानमाला भजनखलःका सचिव महन्तबहादुर महर्जन साथै कीर्तिपुर नगरपालिका, सामाजिक विकास शाखाका निमित्त प्रमुख सुजिन्द्र महर्जन एवम् अधिकृत पवित्रा अर्याल अतिथिका रुपमा उपस्थित हुनुहुन्थ्यो । पालुवः धिमे खलःका अध्यक्ष जीवन महर्जनको सभापतित्वमा सम्पन्न उक्त कार्यक्रममा धिमे खलःका कजीः जयराम महर्जनको पनि उपस्थिति रहेको थियो । 

Mayer Krishna Man Dangol

               पालुवः धिमे खलःको सो प्रशिक्षण कार्यक्रमका लागि चन्द्रागिरि नगरपालिका वडा नं. ९ साखल्बस्थित मानन्धर धिमे खलःबाट गुरुहरुको ब्यवस्था र अनुगमन, सुपरिवेक्षण गरिएको थियो । सो कार्यक्रममा मानन्धर धिमे खलःलाई धन्यवादपत्र, मूल गुरु सबिन मानन्धर गुरुहरु आर्यन मानन्धर, विक्रम मानन्धर र निरोज मानन्धरलाई ताम्रपत्रसहित दोसल्ला ओढाएर सम्मान गरिएको थियो । त्यसैगरी प्रशिक्षार्थीहरु मध्ये उत्कृष्ट प्रथम (मुसीः) दृष्तान्त महर्जन, दोश्रो प्रनिल महर्जन, तेश्रो सुबिना चौधरी लगायत अन्य विशिष्ट श्रेणीमा उत्तिर्ण हुने प्रशिक्षार्थीहरुलाई प्रमाणपत्र प्रदान गरिएको थियो । 

Vice Mayer Shubha Luxmi Shakya Sunita

               कार्यक्रम सम्बन्धमा जानकारी दिँदै पालुवःधिमे खलःका सचिव सुबिना चौधरीले सो प्रशिक्षण कार्यक्रम नेवारी संस्कृति र परम्परा बमोजिम चन्द्रागिरि मच्छेगाउँबाट नासँ द्योः (नाट्यश्वर) भगवानलाई मन्त्रविधिद्वारा पालुवः स्थित प्रशिक्षण स्थलमा पदार्पण गराई प्रतिस्थापित गरिएको बताउनु भयो । शुरुका ४५ दिन सम्म बोल, तत्पश्चात बाःपूजा, क्षमापूजा जस्ता कार्यक्रमको आयोजना गरी धिमे हस्तान्तरण गरिए पश्चात् बादन प्रशिक्षण शुरु गरिएको जानकारी दिनु भयो । सम्पूर्ण गुरुहरुको समुपस्थितिमा लिइएको परिक्षामा प्रथम मुसी दृष्तान्त महर्जन, दोश्रो प्रनिल महर्जन र तेश्रो स्थानमा सुबिना चौधरीले हासिल गर्नु भएको जानकारी दिनु भयो । कीर्तिपुर नगरपालिका वडा नं. ४ बाट पहिलो पटक बाजागाजा अन्तरगत रु. ३ लाख विनियोजन गरि शुरु गरिएको उक्त प्रशिक्षण कार्यक्रमका लागि मिति २०८१ असोज २२ गते विशेष कार्यक्रमको आयोजना गरी पालुवःधिमे खलःलाई कार्यवाहक वडा अध्यक्ष दिनेशचन्द्र दाहालबाट धिमेबाजा हस्तान्तरण गर्नु भएको पनि बताउनु भयो । २०८१ असोज २३ गतेका दिनमा धिमे पिकायेगु कार्यक्रम सम्पन्न भई प्रशिक्षण कार्यक्रम सम्पन्न हुँदा कूल ११ जना प्रशिक्षार्थीले नियमित रुपमा उपस्थित भई प्रशिक्षित भएको बताउनु भयो । प्रतिष्थापित नासँ द्योः (नाट्यश्वर) भगवानलाई विधिवत् रुपमा विशेष पूजाको आयोजना गरी यथा स्थान मच्छेगाउँस्थित नासँ द्योः स्थानमा २०८१ पुष ६ गते ससम्मान फिर्ता पु¥याईएको बताउनु भयो । 


                समापन कार्यक्रमको उद्घोषण सचिव सुबिना चौधरी, स्वागत मन्तब्य सदस्य बुद्ध महर्जन र नगर समिति सदस्य दिनेशचन्द्र दाहाल, वडा अध्यक्ष राजेन्द्र बानियाँ, विशिष्ट अतिथी कीर्तिपुर नगरपालिकाका उपप्रमुख शुभलक्ष्मी शाक्य र प्रमुख अतिथी कृष्णमान डंगोलले मन्तब्य राख्नु भएको थियो । धिमे खलःको स्थापना गर्नु पालुवः टोलका लागि गौरवमय र ऐतिहासिक रहेको यसलाई निरन्तरता, संरक्षण र सम्वद्र्धनका लागि वडाबाट नियमित वार्षिक बजेटको ब्यवस्था हुन जरुरी भएको कुरा स्वागत मन्तब्यको क्रममा बुद्ध महर्जनले बताउनु भयो । 


           त्यसै गरी वडाका सदस्य दिनेशचन्द्र दाहालले आफुले पालुवः टोलमा माग भएबमोजिम बाजागाजाका लागि बजेट विनियोजन गरेको र पालुवः टोलको सक्रियता सबैका लागि अनुकरणीय रहेको बताउनु भयो । त्यसैगरी वडा अध्यक्ष राजेन्द्र बानियाँले अब आउंदा दिनमा जात्रा संचालन अन्तरगत बुद्ध मन्दिर संरक्षण समिति र पालुवः धिमेखलःका लागि नियमित बजेट विनियोजन गर्न वडा कार्यपालिकाबाट नीतिगत निर्णय गर्ने आश्वासन दिनुभयो । पालुवः टोलले छोटो समयमा गरेका सामाजिक, साँस्कृतिक र पारम्पारिक गतिविधि प्रशंसनीय रहेको बताउनु भयो । 


             विशिष्ट अतिथी कीर्तिपुर न.पा.का उपप्रमुख शुभलक्ष्मी शाक्यले पालुवः टोलको एकता र उत्साहले आफु खुशि भएको र सामुदायिक भवन बनाउन र यसलाई पूर्णता दिनका लागि आफुले सकेको प्रयास गरेको बताउनु भयो । त्यसैगरी प्रमुख अतिथी कीर्तिपुर नगरपालिकाका प्रमुख कृष्णमान डंगोलले “हाम्रो पहिचान नै हाम्रो संस्कृति, संस्कार र परम्परा रहेको र आउँदा दिनमा यसलाई प्रत्यक्ष अप्रत्यक्ष रुपमा आर्थिक उपार्जनसँग जोड्न सके यसको निरन्तरता र संरक्षण सम्वर्धनमा सहज हुने बताउनु भयो । आफु पनि संगीतको फाँटमा निरन्तर लागिरहेको हुँदा यसका समस्याहरु जानकार रहेको तसर्थ यसको महत्व, संरक्षण र सम्वर्धनमा विशेष जोड दिने बताउनु भयो । कार्यक्रमको समापन पश्चात् आयोजकले आयोजना गरेको थईभ्वयेः कार्यक्रममा प्रमुख अतिथि लगायत उपस्थित सबै महानुभावले हर्षाेल्लासका साथ उपस्थिति जनाउनु भएको थियो । 


स्मरण रहोस् पालुवः टोलमा स्थापित धिमे बाजाका कजिः जयराम महर्जनको संरक्षण र अभिभावकत्वमा उक्त धिमे बाजाखलः रहनेछ ।




Thursday, January 2, 2025

हामी कस्ता छौं —१

हामी कस्ता छौं —१




नजरराम महर्जन

कीर्तिपुर सन्देश साप्ताहिकको पुरानो अंकबाट— अंक १८६  ने.सं.११३५ चिल्लागा षष्ठी बुधवाः २०७१ फागुण २७ गते बुधबार

                  सुन्दर शान्त विशाल हाम्रो देश नेपाल विश्वको सबभन्दा बढी उचाई भएको हिमाल सगरमाथा भएको देश नेपाल । विश्व शान्तिका अग्रदूत बुद्ध जन्मेको देश हाम्रो नेपाल ।

            यही नामले, बुद्ध जन्मेको देश भएको कारणले विश्वमा नेपाल चिनिएको छ । बुद्ध जन्मेको ठाउँ लुम्बिनीमा विश्वका विभिन्न देशहरुले विभिन्न किसिमको सहयोग गरिरहेका छन । तर यही देश नेपालको एउटा भाग सुर्खेतको कांक्रेविहारमा बुद्धको मूर्तिले थाउँ पाएन । ४० लाख पर्नें २० फुटे मूर्ति स्थापना गर्न खोज्दा प्रहरीले हस्तक्षेप गरी लाठीचार्ज गरे । स्थापना गर्न ल्याएको मूर्तिलाई प्रहरीले लुटेर लगे । एउटा अपराधीलाई जस्तो सो बुद्धको मूर्तिलाई जिल्ला प्रहरी कार्यालयको खुल्ला ठाउँमा उतानो पारेर राखिएको छ ।

कस्तो देश हाम्रो नेपाल ? बुद्ध जन्मेको देश नेपालमा बुद्धको मूर्ति कांक्रेविहारमा राख्न नपाउने देश नेपाल । धर्म निरपेक्ष देश नेपालमा एउटा धर्मको आस्थाको धरोहरलाई यसरी लुटपट गर्दा पनि चोरलाई जस्तो प्रहरी वृतको चौरमा फालिराखे पनि हामी केही भन्न र गर्न सक्दैनौं । किनकी हामी शान्तिप्रिय नेपाली हौं ।

             जन आन्दोलनको बलमा घोषणा भएको धर्मनिरपेक्ष शान्त सुन्दर नेपालमा शिवरात्रीको अवसरमा पशुपति दर्शन गर्न आएका भारतीय एक नेताले नेपाललाई हिन्दूराष्ट्र घोषणा गर्नु पर्ने मांग राखे । एकथरिले त्यसलाई हार्दिक स्वागत गरे । केही धर्मभिरुहरू खुशी भए । विदेशी नेता आएर हाम्रो सार्वभौमसत्ता माथि हस्तक्षेप गर्दा पनि हामी चुपचाप छौं । हिन्दूहरूको नामबाट राखिएको देश हिन्दूस्तानका सत्तापक्षीय नेताले पहिले आफ्नो देशलाई हिन्दूराष्ट्र घोषणा गर्नु पर्ने थियो । तर आफ्नो देशलाई धर्म निरपेक्ष देश कायम राख्ने अनि अर्काको देशलाई हिन्दूराष्ट्र घोषणा गर्ने मांग गर्ने हिम्मत गरे । हामी आपूmलाई सार्वभौम सम्पन्न राष्ट्रका नागरिक ठान्छौं । सार्वभौम देशको आन्तरिक मामिलामा विदेशी नेता आएर यसरी हस्तक्षेप गर्न पाइन्छ ? तर नेपालमा गरिरहेका छन । हामी चुपचाप सहिरहेका छौं । हाम्रो देश कानमा तेल हालेर बसिरहेको छ । किनकी हामी शान्ति चाहन्छौं । हाम्रो देश शान्ति क्षेत्र बनिरहोस भन्ने हामी चाहन्छौं । हाम्रो देशको आन्तरिक मामिलामा विदेशी हस्तक्षेप भइरहेको छ । हामी केही बोल्न सक्दैनौं । बुद्ध नेपालमा जन्मेको सत्य हो । तैपनि आज हामी ९द्यगममजब धबक दयचल ष्ल ल्भउब०ि भनेर चिल्लाइरहनु परेको छ । किनकी भारतले अरबौं रुपैयाँ खर्चेर नक्कली तिलौराकोट निर्माण गरिरहेको छ । बुद्ध नेपालमा जन्मेको होइन भारतको तिलौराकोटमा जन्मेको हो भन्न थालेका छन । लुम्बिनीमा उत्खनन् गरेर प्राप्त केही पुरातात्विक बस्तुहरु चोर बाटोबाट लगेर राखिरहेका छन ।

              भारतले किन यस्तो गरिरहेका छन त ? भारतलाई थाहा छ विश्वमा बुद्ध धर्म मान्नेहरुको जनसंख्या २ अर्बभन्दा बढी छ । हरेक ती जनसंख्याको एक प्रतिशतले मात्र पनि पर्यटक भएर घुम्न आए वर्षको अरबौं रुपैयाँ आम्दानी हुनसक्छ । हामी नेपालीहरू भने बीनाको महत्व नबुझेका कस्तुरी मृगजस्तै भौतारिरहेका छौं । हामीमा कहिले चेतना आउने होला ।

                हामीमा केही बोल्ने क्षमता नै छैनन् । हामीमा सहने क्षमता भने अद्भूत रुपमा कायम छ । हाम्रो देशमा हवाई यातायात सुरु भएको ६५ वर्ष भैसक्यो । तर हामीसँग अन्तर्राष्ट्रिय हवाई मैदान एउटै मात्र छ । हुन त अन्तर्राष्ट्रिय हवाईमैदान बाराको नीजगढ, पोखरा र लुम्बिनीमा बनाउने भनेर कुरा चलेको पनि धेरै वर्ष भइसक्यो । तर काम भने भएको छैन । हामी नेपालीहरूको बानी कामभन्दा कुरा बढी गर्नु रहेको छ । चियाको दोकानमा, मान्छे जम्मा हुने चौतारा र चोकमा हामी राष्ट्र, राज्य र राजनीतिको बारेमा चर्का गफ गछौं तर चाहिने ठाउँमा चूँ सम्म पनि गर्न सक्दैनौं । हाम्रो देश नेपालका नेताहरूले हाम्रो यही कमजोरीको फाईदा उठाउँदै लाभ लिइरहेका छन । आपूmलाई कमिशन नआउने कुनै काम गर्न तयार छैन । यही कमिशनको चक्करमा परेर अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलको निर्माण नभएको हो । देश र जनताभन्दा पनि पार्टीको हित र कमिशनको बढी ख्याल राख्छौं ।

               गत फागुण २० गते बुधबार त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा स्कटिस एयर वेजको एउटा विमान प्राविधिक कारणले रन वे छुने गरी ग्राउण्डेड भयो । देशमा चार दिनसम्म अन्तर्राष्ट्रिय हवाई उडान भएन । हजारौं हजार यात्रुहरुले समस्या भोग्नु प¥यो । देशले आठ अर्ब रुपैया घाटा बेहोर्नु परेको खबर छ । अनि बल्ल बैकल्पिक अन्तर्राष्ट्रिय हवाई मैदानको खाँचो महसुस गरियो । खुबै चर्चा परिचर्चा भयो । चारदिनपछि अन्तर्राष्ट्रिय हवाई सेवा संचालन सुरु भए सँगै ती चर्चाहरु सेलाउँदै गएको छ । नपरेसम्म नचेट्ने हामी नेपालीको बानी हो । समस्या समाधान भए सँगसँगै त्यो चेतना पनि हराएर जान्छ । कारण खोला त¥यो लौरो बिर्सने. हामी नेपालीको महान बानी नै हो । चुनावको बेला नेताहरुले जनतालाई अनेकों आश्वासन दिन्छ । त्यही आश्वासन भरमा जनताले नेतालाई भोत दिएर जिताएर पठाउँछ । राजधानीमा पुगेपछि ती आश्वासन र जनतालाई बिर्सिदिन्छ । जनता निरिह भएर अर्को चुनावको प्रतिक्षामा बसिरहन्छ ।

                    हामी सार्वभौम सम्पन्न स्वतन्त्र राष्ट्रका नागरिक हौं । फसेको हवाईजहाज हटाउन पनि छिमेही देशको सहयोग लिनु पर्ने हामी कति सक्षम छौं भन्ने यसले छर्लंग पारि दिएको छ । हवाई सेवा संचालन भएको यत्रो वर्षमा पनि एउटा हवाईजहाज हटाउने उपकरण राख्ने ह्याउँ नभएको, उपकरण तयार गर्न नसकेको देश नेपालका हामी नागरिक हौं । सोझा सिधा नेपाली हौं । नेताहरुको पछि लागि हिंड्ने जनता हौं । नेताहरुको आश्वासनमा बाच्न मन पराउने हामी नेपाली जनता हौं । नेताहरुको आश्वासनमा बाँच्न मन पराउने हामी नेपाली जनता हौं । हामी परजीवि हौं । जुनसुकै काम पनि सरकार या विदेशी आएर गरि दिनुपर्ने । आफ्नो योग्यता र क्षमता भैकन पनि अर्काको मखु ताक्ने परिसकेका हामी नेपालीमा जाँगर कहाँबाट आउँछ ?

                   काठमाण्डौंमा खानेपानीको हाहाकार छ । सरकारले मेलम्चीको पानी आउँछ भनेर आश्वासन दिएको भरमा हामी काकाकुल भएर मेलम्चीको पानीको प्रतिक्षामा छौं । हाम्रै काठमाडौंमै भएको पानीको स्रोत खोज्ने हामीमा जाँगर चलेको छैन । घरको धाराबाट पानी नआए मिनरल वाटर किनेर पिइरहेका छौं । अरु पानी ट्यांकरमा ओसारेको किनेर काम चलाईरहेका छौं ।

                 मिनरल वाटर कम्पनी खोलेर महंगोमा पानी बेच्न पल्केका व्यापारीहरुलाई पानीको अभाव छैन । ट्यांकरमा पानखी बोक्ने ड्राइभरहरुलाई पानीको अभाव छैन । हामी जनतालाई मात्र पानीको अभाव छ । जनताको समस्याप्रति सरकार कहिल्यै गम्भिर भएन । न त जनताले नै कुनै प्रश्न गर्न सके । ट्यांकरमा पानी बोकेर बेच्ने व्यापारीलाई पानीको अभाव भएन, मिनिरल वाटर वाटर बनाउने कम्पनीलाई कहिल्यै पानीको अभाव भएन किन ? यो कहिल्यै जनताले सोचेका छन ? यो कहिल्यै सरकारले सोचेका छन ? सोचेको भए पानीको अभाव नै हुने थिएन । हामी जनताले सरकारलाई दवाव दिन सकेको भए पो सरकारले सोच्न बाध्य हुन्थ्यो ।

                  हाम्रो कीर्तिपुरकै खानेपानीको कुरा गरौं । पानीको मुहान सिमझवाःहिटी नजिक एकजना व्यक्तिले जमिन किनी प्लटिंग गरेर जमिन बेच्न थालेको छन । उक्त जमिनमा प्लटिंग गरी घर निर्माण गरेपछि पानीको मुहान सुक्ने पक्कै छ । यसको लागि कीर्तिपुरको जनस्तरबाट निर्माण गरिएको सिमझवाःहिटी खानेपानी उपभोक्ता समितिको पहलमा विभिन्न सम्बन्धित निकायमा सम्पर्क राखी सो को जानकारी गराइयो । उक्त ठाउँमा सार्वजनिक जग्गा भएको भन्ने आधारमा जमिन नापी गर्न नापी टोली लिएर जाँदा सो जग्गा प्लटिंग गरिरहेको व्यक्तिले केही व्यक्तिहरुको सहयोगमा नापीसम्म गर्न दिएन । उपभोक्ता समितिलाई धम्क्याएर खाली हात फिर्ता पठाइयो । सम्बन्धित निकाय मौन छ । कीर्तिपुरवासी मौन छन । यो बारेमा कसैले चुँसम्म बोलेका छैनन् । एकजना व्यक्तिको कारण कीर्तिपुरका ६५ हजार जनताको खानेपानीको आधार गुम्न लागेको छ । तैपनि मेलम्चीको आसमा चुपचाप बसिरहेका छन । किनकी हामी शान्तिप्रिय नेपाली जनता हौं । अन्याय गर्नेको विरुद्ध उठ्दा त्यहाँ संघर्ष हुन्छ । संघर्ष भएपछि अशान्ति हुन्छ ।

क्रमश....





राजनीति पेशा व्यवसाय होइन

 राजनीति पेशा व्यवसाय होइन

           राजनीति के हो र यो किन गरिन्छ भन्ने कुरा बुझ्न आम जनतालाई गाह्रो परिरहेको छ । कसैले राजनीतिलाई पेशा भन्छन, कसैले समाजसेवा, कसैले व्यापार पनि भन्ने गरेका छन । वास्तवमा राजनीति पेशा पनि हुन सक्दैन, व्यापार त झन हुनै सक्दैन । असल राजनीति आफ्नो समाज र राष्ट्रको हितमा काम गर्नको लागि गरिने सामुहिक कार्य हो, जिम्मेवारी हो । सरल भाषामा भन्नुपर्दा राजनीति भनेको राज्य चलाउने एउटा व्यवस्था हो । विभिन्न विचार र आस्था भएका मानिसले राज्य चलाउने सिलसिला हो राजनीति । मुलुकमा उपलब्ध स्रोत र साधनको सही तरिकाले उपयोग गरेर जनतालाई सुखसविधा तथा सुरक्षा प्रदान गर्ने उद्देश्य राजनीतिको हुनुपर्छ । सबै राजनीतिज्ञले जनताले तिर्ने करबाट जम्मा हुने राज्यको ढुकुटी चलाउने हो । राज्यको ढुकुटी खर्च गर्ने क्रममा भ्रष्टाचार नगरी सदुपयोग गर्ने नेता समाजसेवी हो । तल्लो तहमा होस या माथ्लो अथवा निर्णायक तहमा जसले राजनीति मर्यादित बनाउँछु भन्ने सोच्छ, उसले राजनीतिसँग केही न केही व्यवसाय या पेशामा आफु सीधा नजोडिएको किन होस जुन व्यवसाय या पेशाले राजनीतिलाई सहयोग पनि गरोस, राजनीतिक गनै व्यक्तलाई आर्थिक संकटबाट बचाउन सकोस् । राजनीतिबारे विश्वेश्वरप्रसाद कोइराजा भन्थे, राजनीति कुनै गहन विषय होइन, राजनीति कपट अनि दाउपेच पनि होइन, राजनीति मुखले एउटा कुरा बोल्ने मनमा एउटा कुरा राख्ने पनि होइन । राजनीति सबैभन्दा ठूलो कुरा हो । तर आज वीपिको यो भनाई ठीक उल्टो हुँदै गएको छ । अहिले नेपालको राजनीति सेवाको भावनाले नभई विशुद्ध पेशा वा कमाइखाने थलोको रुपमा विकास हुन थालेको छ ।

               यसको प्रभाव समग्र राज्यव्यवस्था सञ्चालनमा परेको छ । त्यसले आजको आवश्यकता भनेको राजनीतिलाई व्यापार गर्ने थलोको रुपमा होइन, विशुद्ध सेवाको भावनाले विकास गर्नु हो । विशुद्ध समाज सेवा समाज परिवर्तनको बाहकको रुपमा राजनीतिलाई जबसम्म अगाडि बढाउन सकिंदैन तबसम्म आमजनताले चाहेअनुरुपको परिवर्तन हुन सक्दैन । अचेल राजनीति कमाइखाने भाँडो, अनैतिक काम गर्ने व्यक्तिलाई संरक्षण दिने थलो र सबै ठाउँबाट गलहत्याइएका व्यक्तिको स्थानको रुपमा विकाश भैरहेको छ । यही परिपाटीका कारण आज जुनरुपमा राज्यका हरेक क्षेत्रमा विकास हुनुपर्ने थियो त्यो हुन सकेको छैन । त्यही गलत परिपाटीका कारण सबै पार्टीमा सक्षम दूरदर्शी, इमानदार र शिक्षित व्यक्तिको अभाव हुृँदैछ । आज दैनिक १५ सयभन्दा बढी सक्षम युवा विदेशतिर पलायन हुँदैछन । यस्तो हुनुमा नेतृत्वतहमा रहेका राजनीतिज्ञको नै दोष छ । जब यो परिवर्तित समाजलाई अनेकौं बहानामा अंकुश लगाउन थालिन्छ, तब समग्र प्रणालीमा नै प्रभाव पर्न थाल्छ । सक्षम र राम्राभन्दा पनि हाम्रो र आफ्नो मान्छेको खोजी हुन थाल्छ । जसले देशकै दुर्दशा निम्त्याउँछ । समाज र देशविकाशमा भन्दा पनि आफ्ना मान्छेको विकासलाई महत्व दिइरहेका नेतृत्ववर्ग वर्तमान अवस्थाप्रति संवेदनशील नहुनु दुर्भाग्य हो ।

                          घर चलाउने कार्यमा हामी जुन नैतिकता देखाउँछौं त्यो नैतिकता देश चलाउँदा पनि देखाउनु पर्छ । भनिन्छ नि, घर राम्रो हुनका लागि घरमुली राम्रो हुनुपर्छ । देश राम्रो हुनका लागि त्यस देशलाई दिने पार्टीका शीर्ष नेतृत्व इमानदार, सक्षम र दूरदर्शी हुनु जरुरी छ । जब हरेक पार्टीमा नेता दूरदर्शी हुन्छन् तब देशको विकासलाई उनिहरु आफ्नो विकास ठान्छन् । जबसम्म नेताहरु राजनीतिक भनेको देशलाई विकसित बनाउनु हो, देशको आर्थिक उन्नति भनेको म र मेरा सन्ततिको पनि आर्थिक उन्नति हो, मेरो दायित्व भनेको यो देशलाई समुन्नत, सुन्दर र विश्वकै नमुना देश नेपाल बनाउनु हो भन्ने सोच्दैनन् तबसम्म देशले परिवर्तनको काँचुली फेर्न सक्दैन । अहिले नेपालको राजनीति गलत बाटोतिर उन्मुख हुँदैछ । भ्रष्टाचार गर्ने, आफ्ना र आफन्तलाई मात्र हरेक क्षेत्रमा अवसर दिने, सरुवा बढुवाका लागि आफ्ना मान्छे वा पैसाको खोजी गर्ने अनैतिक काम गर्ने वा लुट मच्चाउने, समाजमा अशान्ति फैलाउने, चन्दा आतंक गुन्डागर्दी लगायत काम गर्नेको संरक्षित थलोको रुपमा राजनीति चिनिंदै गएको छ । यही कारण नै राजनीति र राजनीतिज्ञप्रति आम मानिसको विश्वास गिर्दै गएको छ । तिनले आमजनताबाट पाउनुपर्ने मान सम्मान, इज्जत,  प्रतिष्ठा बिस्तारै ओरालो लाग्दैछ । समाजनै राजनिीतक प्रति नकारात्मक हुँदैछ । त्यसैले अब सबै तह र तप्काका नेतृत्ववर्गले राजनीतिलाई कसरी मर्यादित तथा व्यवहारिक बनाउने भन्ने बारे सोच्नुपर्छ । सबैभन्दा बढी आर्थिक मामिलामा कमजोर भइदिनाले राजनीति विकृत बन्न थालेको देखिन्छ । त्यसको निम्ति पनि राजनीतिज्ञले परिवार चलाउन र आफ्नै पनि दैनिक खर्च चलाउन कुनै छुट्टै पेशा अपनाउन जरुरी छ । समाजले पनि राजनीतिकलाई सबै नकारात्मक आँखाले मात्र नहेरी सच्चिनका निम्ति सहयोग गर्नुपर्छ । त्यसपछि मात्रै देशले खोजेको आमुल परिवर्तनको अपेक्ष ागर्न सकिन्छ । गाउँ, जिल्ला र केन्द्रीय तहमा रहेका नेताले पैसाका लागि लाचार बन्नु पर्ने दिन आउनु हुन्न । यति गर्न सकेमा पनि राजनीतिमा इमानदारी प्रतिबिम्बित हुन थालिहाल्छ । समग्र राजनीतिमा त्यस्तो अवस्था सिर्जना हुनसक्दा मुलुकमा भ्रष्टाचार नियन्त्रण गर्न सकिन्छ । त्यसकारण पनि राजनीतिलाई पेशा व्यवसाय बनाउन नखोजौं त्यसलाई समाजसेवाको भावनाले विकास गरौं । यही सोचबाट नै आमजनताले खोजेको  आमुल परिवर्तन सम्भव हुन्छ । त्यसपछि आम जनताले लामो समयदेखि खोजेको आर्थिक सामाजिक विभेदको अन्त्य भइ समुन्नत नेपाल निर्माण सकिन्छ ।


Wednesday, January 1, 2025

कीर्तिपुर नगरका नवनिर्वाचित नगरप्रमुख कृष्णमान डंगोललाई पहिलो गाँसमै ढुङ्गा परेछ

 कीर्तिपुर नगरका नवनिर्वाचित नगरप्रमुख कृष्णमान डंगोललाई पहिलो गाँसमै ढुङ्गा परेछ

सर्वसाधारणले पूर्व मेयर रमेश महर्जनलाई सम्झन थालेको छ ।

मंसिर १६ गते भएको उपनिर्वाचनबाट निर्वाचित कीर्तिपुर नगरपालिकाका नगर प्रमुख कृष्णमान डंगोल निर्वाचित भएको पनि एक महिना पूरा भइसक्यो । अब पदभार सम्हालेको पनि एक महिना हुनै लागेको छ । उहाँलाई सम्मान ग्रहण गर्न र सभा समारोहमा जाँदा जाँदै आफ्नो कार्यालय भित्र के भइरहेको छ थाहा नै छैन जस्तो लाग्छ । नगरपालिकाभित्र सुशासनको नारा दिएर आउनु भएका नगरप्रमुखले सुशासन कायम गर्न सकेको छैन ।


कुरा हो, नगरपालिकाले आफ्नो जेष्ठ नागरिकहरुलाई सुगर रोग र प्रेशररोगको औषधी वितरण गर्दै आइरहेको छ । यता केही महिनादेखि समयमा औषधी वितरण गर्न सकेको थिएन । गत महिना पनि मंसिर १५ गतेमात्र औषधी वितरण गरिएको थियो । त्यतिबेला किन यसरी ढिला भएको भनेर स्वास्थ्य शाखा प्रमुख शन्तमान मानन्धरसँग सोध्दा औषधी सप्लायर्सले औषधी नपाएर पसल पसलमा गएर किनेर ल्याएको दिएको हो अब अर्को पटक त्यस्तो हुँदैन भन्नु भएको थियो । 

अहिले आज पौषको १६ गते भइसक्यो तैपनि जेष्ठ नागरिकहरुले औषधी पाउन सकेको छैन । पौष १२ गते प्रशासकीय अधिकृत माधव प्रसाद ढकाल र स्वास्थ्य शाखा प्रमुख सन्तमान मानन्धर समक्ष समयमा औषधी वितरण हुन नसकेको कारण सोध्दा उही पुरानै जवाफ दिनु भयो । यदि त्यो औषधी सप्लायरले समयमा औषधी सप्लाई गर्न नसके अर्को सप्लायर राख्नुस भनेर मैले अनुरोध गर्दा आउँछ भन्नुभयो । मैले भनें पौष १६ गतेसम्म औषधी वितरण भएन भने १७ गते कीर्तिपुर सन्देशमा समाचार राख्छु भनेर आएँ । 

आज १७ गते नगरपालिका जाँदा औषधी लिन आएका धेरै जनासँग भेट भयो । उहाँहरुले मेरै अगाडि भन्यो “पहिले रमेशको पालामा हरेक महिनाको २ गतेसम्म वडामा औषधी आउँथ्यो । लिन गएन भने महिला वडा सदस्यहरुले घरमा औषधी पु¥याउन आउँथ्यो ।”

अर्कोले भन्यो, “आधा महिना बितिसक्यो यिनीहरुले अहिलेसम्म औषधी दिन सकेको छैन । नयाँ मेयर कमिशन नमिलेर औषधी नआएको हो कि ?”

फेरि अर्कोले भन्यो, “औषधी कहिले आउँछ भनेर वडामा सोध्न जाँदा जहिले नगरपालिकाले पठाउँछ त्यतिबेला पाउँछ भन्छ, यहाँ आएर सोध्दा पनि जहिले औषधी आउँछ त्यसबेला दिन्छु भन्छ । कहिलेसम्म पाउने ठेगान त दिनु पर्छ । यो रुखमा भोट दिएको अपशोच लाग्यो ।”

“सूर्यवाला जितेको भए यस्तो हुँदैनथ्यो होला हगि ?” यसरी मन लाग्दो किसिमले कुरा काट्न थाल्यो ।

नगरप्रमुखलाई भेटेर यो कुरा गर्छु भनेर नगरप्रमुखकहाँ जाँदा ढोकामा नगरप्रहरी बसिरहेको छ । भित्र अरुहरु भेट्न आइरहेको छ भनेर मलाई भित्र पस्न दिएन । एकछिन बसेर नभेटीकन आएँ । पहिले पूर्व मेयर रमेशको पालामा केही कुरा भन्नु परे स्वाराक्क कोठामा पस्यो, आफ्नो कुरा राखेर आयो । स्व.राजकुमार नकर्मीको पालामा पनि यस्तो थिएन । स्वकिय सचिव राजकपुर श्रेष्ठ भनेपछि उहाँले भेट्न मिलाई दिन्थ्यो ।

कीर्तिपुर नगरपालिकाको यस्तो बेथितिको समाचार तपाईं किन दिनु हुन्न ? भनेर मलाई प्रश्न गर्न थालेको छ । स्व.राजकुमार नकर्मीको देहवसान पछि यस्तो बेथिति भएको थियो । यदि यो कुरा मैले चुनाव अगाडि लेखेको भए सायद अहिलेको मेयरले चुनाव हार्न पनि सक्थ्यो । मनमोहन अधिकारीले जेष्ठ नागरिकलाई रु.१०० दिएर सुरु गरेको सामाजिक सुरक्षा भत्ताको ब्याज एमाले पार्टीले अहिलेसम्म खाइरहेको छ । यदि पछि पनि यस्तै भयो अथवा औषधी दिन सकेन भने ८४ मा नेपाली कांग्रेस पार्टीको पता साफ हुन बेर लाग्दैन ।

नवनिर्वाचित नगर प्रमुखले यस्तो कुरामा ध्यान दिन सक्नु प¥यो । के हारणले समयमा औषधी उपलब्ध गराउन सकेन त्यसको खोजबिन गरेर समयमा औषधी उपलब्ध गराउन नसकेको औषधी आपुर्तिकर्तालाई फेर्नु प¥यो । सर्वसाधारणले शंका गर्ने ठाउँ दिनु भएन ।

नत्र पहिलो गाँसमै ढुङ्गा परेको भन्नुपर्ने छ 


Thursday, November 21, 2024

कीर्तिपुरमा माओवादीका उम्मेदवार शिवशरण महर्जनले सार्वजनिक गरे २८ बुँदे प्रतिबद्धता पत्र

 कीर्तिपुरमा माओवादीका उम्मेदवार शिवशरण महर्जनले सार्वजनिक गरे २८ बुँदे प्रतिबद्धता पत्र




काठमाडौँ । नेकपा माओवादी केन्द्रबाट कीर्तिपुर नगरपालिकाको मेयर पदका उम्मेदवार प्राडा. शिवशरण महर्जनले आफ्नो २८ बुँदे प्रतिबद्धता पत्र सार्वजनिक गरेका छन् । 

‘नगरपालिकाको संस्थागत सुधार समृद्ध कीर्तिपुरको आधार’ ‘भ्रष्टाचार विरुद्ध निरन्तर अभियान–गोलाकार भित्रको हँसिया हथौडामा मतदान’ भन्ने नारासहित उनले आफ्नो चुनावी प्रतिबद्धता पत्र सार्वजनिक गरेका हुन् । 

वाम बुद्धिजिवी तथा लामो समय सामाजिक काममा सक्रिय रहेका उनी २०७९ को निर्वाचनमा चार हजार ९० मत सहित तेस्रो भएका थिए । 

महर्जनले आफूले नगर प्रमुख जितेमा स्ववासी वेनिस्सा(लालपुर्जा)को समस्या समाधान गर्ने, सरकारी पीडितलाई न्याय दिन पहल गर्ने, विद्युत् र खानेपानीको न्यूनतम खपत निःशुल्क गर्ने, त्रिवि हाताभित्र शिक्षण अस्पताल निर्माण सम्पन्न गरी नगरवासीलाई सहुलियत सेवा उपलब्ध गराउने लगायत प्रतिबद्धता जनाएका छन् । 

के छ महर्जनको प्रतिबद्धता पत्रमा ? 

१. स्ववासी वेनिस्सा(लालपुर्जा)को समस्या यथाशीघ्र समाधान गर्न । २. फोहोरमैला निःशुल्क सङ्कलन गर्न ।

३. विद्युत् र खानेपानीको न्यूनतम खपत शुल्क मिनाहा गर्न । ४. घरघरमा खानेपानीको समानुपातिक वितरण तथा सुविधा विस्तार गर्न ।

५. नगरभित्रका सबै स्थानमा सडक सञ्जाल बिस्तार गरी कच्ची सडक रहित सहर बनाउन र यातायात सुलभ बनाउन ।

६. विष्णुदेवी अस्पताललाई भौतिक पूर्वाधारसहित तत्काल २५ शय्याको बनाई नगरवासीलाई निःशुल्क स्वास्थ्य सेवा सुनिश्चित गर्न ।

७. स्थानीय उत्पादनलाई ब्राण्डिङ गरी बजारीकरण व्यवस्थित गर्न ।

८. निर्माण सम्पन्न हुन नसकेको खेल मैदानलाई यथाशीघ्र निर्माण गरी प्रयोगमा ल्याउन ।

९. त्रि.वि. हाताभित्र शिक्षण अस्पताल निर्माण कार्य सम्पन्न गरी कीतिपुरवासीलाई सहुलियतमा उपचार सेवा उपलब्ध गराउन । 


१०. त्रि.वि. सँग समन्वय गरी हरेक क्षेत्रमा कीर्तिपुरवासीलाई निश्चित कोटाको व्यवस्था गर्न ।

११. विद्युत्को अव्यवस्थित तार तथा केवल लाइनलाई व्यवस्थित गरी नगरको मुख्य क्षेत्रमा सि. सि. टि.भि जडानसहित सुरक्षित सहर बनाउन ।

१२. नगरपालिकालाई सुशासन सहित भ्रष्टाचार मुक्त बनाउन । १३. महिलाहरूलाई स्वरोजगार सहित आत्मनिर्भरता सुनिश्चित गर्न दीर्घकालीन विशेष परियोजना सञ्चालन गर्न ।

१४. नगरभित्रका सबै शिक्षालयमा प्राविधिक शिक्षा लागु गरी युवाहरूलाई स्वरोजगारमुखी र स्वावलम्बी बनाउन 

१५. पुष्पलालपार्क–चम्पादेवी हुँदै हेटौँडा जाने बाटो निर्माण गर्न ।

१६. अपाङ्गता (बौद्धिक, मानसिक र शारीरिक) भएका व्यक्तिहरूलाई पुरस्थापना गर्न । अशक्त अपाङ्गका घर घरमा स्वास्थ्य सेवा दिन ।


१७ नगरपालिका भित्रका सबै भूगोलहरूका समानुपातिक वितरण सुनिश्चित गर्न ।

१८. विकास निर्माणसँग सम्बद्ध कार्यहरूलाई सर्वपक्षीय बनाउन र पारदर्शीरुपमा परिचालन गर्न ।

१९. सतुङगल चोभार (सुख्खा बन्दरगाह) सडक निर्माण गर्न । 

२०. पर्यटन विकासका लागि सांस्कृतिक तथा जातीय संग्राहलय स्थापना गर्न । 

२१. कीर्तिपुर नगरपालिकालाई लागु औषध दुर्व्यसनमुक्त पालिका बनाउन । 

२२. कीर्तिपुरका युवा विद्यार्थीहरुका लागि शैक्षिक ऋण सहज उपलब्ध गर्न ।

२३. सूचना प्रविधिमैत्री कीर्तिपुर सहर निर्माण गरी युवाहरूलाई स्वरोजगारणमुखी बनाउन ।

२४.कीर्तिपुरवासी राष्ट्रियस्तरका खेलाडीहरूलाई मासिक भत्ता सुनिश्चित गर्न । 

२५.बालबालिका तथा युवाहरूलाई खेलकुद क्षेत्रमा पहुँच सुनिश्चित गर्न नगर खेलकुद परिषद् गठन गरी परिचालन गर्न ।

२६.चोभारमा अन्तर्राष्ट्रिय स्तरको सम्मेलन हल बनाउन । 

२७.कीर्तिपुरलाई छुवाछूतमुक्त नगर सहित सुकुम्वासी मुक्त क्षेत्र बनाउन । 

२८.सहकारी पीडितलाई बचत रकम फिर्ता गराउन पहल गर्न ।