Friday, January 3, 2025

ज्वजलपा वाःपौ र कीर्तिपुर सन्देश साप्ताहिकको कार्यक्रममा पुस्तक विमोचन

 ज्वजलपा वाःपौ र कीर्तिपुर सन्देश साप्ताहिकको कार्यक्रममा पुस्तक विमोचन

कीर्तिपुरवाट प्रकाशित भइरहेको एउटै मात्र नेपालभाषाको साप्ताहिक पत्रिका “ज्वजलपा वाःपौ” १५ औं र “कीर्तिपुर सन्देश साप्ताहिक” १३ औं बर्षमा प्रवेश भएको अवसरमा पुष १५ गते सोमवार कीर्तिपुरमा एक विशेष समारोह वीच दुईवटा पुस्तक विमोचन कार्यक्रम भएको छ ।


कार्यक्रममा ज्वजलपा वाःपौ र कीर्तिपुर सन्देश साप्ताहिका प्रकाशक नजरराम महर्जनको “थुनुवाको डायरी” र स्वर्गिय नाति पाकःको नेपालभाषाको गीत संग्रह “नुगः मिखा” पुस्तक बागमती प्रदेशका सांसद एवम् पूर्व मन्त्री पुकार महर्जनले विमोचन गर्नु भयो । 


कीर्तिपुर सन्देश साप्ताहिकका कानुनी सल्लाहकार ज्ञानबहादुर महर्जनको सभापतित्वमा भएको कार्यक्रममा ज्वजलपा वाःपौ र कीर्तिपुर सन्देश साप्ताहिकका सम्पादक श्रीकृष्ण महर्जनले स्वागत मन्तब्य ब्यक्त गर्दै बागमती प्रदेशमा नेपालभाषा र तामाङभाषालाई सरकारी कामकाजि भाषाको रुपमा लागू गर्न भाषा सम्वन्धि ऐन ल्याउन सफल भएतापनि अहिलेसम्म कार्यान्वनमा नआएकोले समुदाय र प्रदेश सांसदहरु सगंसंगै लाग्नुपर्ने बताउनु भयो । उहाँले कीर्तिपुर नगरपालिकाले पनि भाषा ऐन निर्माण गरि लागू गर्नुपर्ने, नगरपालिकाले नेपाल संवतलाई ब्यवहारमा प्रयोग गर्नुपर्ने र कीर्तिपुर सांस्कृतिक संरक्षित क्षेत्र ऐन लागू गर्नका लागि पनि समुदाय र जनप्रतिनिधिहरु लाग्नुपर्ने बताउनु भयो ।


कार्यक्रममा कवि नाति पाकः र नुगः मिखा पुस्तकको बारेमा कुलबहादुर महर्जनले जानकारी दिनु भएको थियो भने “थुनुवाको डायरी” र उक्त डायरीमा भएका कुराका साथ साथै आफूले थुनामा बस्दाखेरी भोगेका कुरादेखि निर्दोष सावित हुदै आएको कुरा समेत पुस्तकका लेखक एवं पत्रिकाका प्रकाशक नजरराम महर्जनले बोल्नु भएको थियो । उक्त थुनुवाको डायरी पुस्तकले नेपालको कानूना कस्तो छ भन्ने जानकारी दिएको छ । जेल बस्न अपराधनै गर्नु पर्छ भन्ने छैन । कसैको जाहेरी पर्ने वितिकै समातेर थुन्छ । महिनौं मुद्दा चल्छ । मुद्दाबाट सफाई पाए पनि उसको बर्बाद भएको इज्जत र समयको मुआब्जा पाउँदैन ।




कीर्तिपुर सन्देश र ज्वजलपा वाःपौका लेखकहरुलाई सम्मान पत्र पनि वितरण गरिएको उक्त कार्यक्रममा विशिष्ट अतिथि कीर्तिपुर नगरपालिकाका उप मेयर शुभलक्ष्मी शाक्य ‘सुनिता’ले भाषा, सहित्य लागयतका क्षेत्रमा नगरपालिका काम गर्न तयार रहेको बताउनु भयो । कार्यक्रममा विशिष्ट अतिथि कीर्तिपुर नगपालिकाका मेयर कृष्णमान डंगोलले भाषा, साहित्य, संगीत, ललितकला क्षेत्रमा काम गर्नका लागि प्रज्ञा प्रतिष्ठान निर्माण्का लागि आफू लागि परेको बताउनु भयो । 



कार्यक्रममा प्रमुख अतिथि बागमती प्रदेशका सांसद एवं पूर्व मन्त्री पुकार महर्जनले बागमती प्रदेशमा नेपालभाषालाई पनि कामकाजि भाषाको रुपमा लागू गर्न आफ्नो र समुदायको पहलमा ल्याउन सफल भएको ऐन कार्यान्वयनका लागि सुमदायसंगसंगै आफू लाग्न तयार रहेको बताउनु भयो । साथै उहाँले कीर्तिपुर नगरपालिकाले पनि भाषा सम्वन्धि ऐन बनाई लागू गर्नुपर्ने बताउनु भयो ।










        पालुवः टोलमा धिमे प्रशिक्षण कार्यक्रम सम्पन्न


बुद्ध महर्जन

          कीर्तिपुर, पालुवः पौष १० २०८१ । कीर्तिपुर नगरपालिका वडा नं. ४ स्थित पालुवः धिमे खलःको आयोजनामा गत २०८१ साउन २१ गतेदेखि २०८१ पौष ९ गते सम्म संचालित धिमे बाजा प्रशिक्षण कार्यक्रमको समापन समारोह भब्य कार्यक्रम बीच पालुवः स्थिति बुद्ध मन्दिरको हलमा सम्पन्न भयो । 

          कार्यक्रममा कीर्तिपुर नगरपालिकाक प्रमुख कृष्णमान डंगोल प्रमुख अतिथि, उपप्रमुख शुभलक्ष्मी शाक्य विशिष्ट अतिथि, कीर्तिपुर न.पा. ४ का वडा अध्यक्ष राजेन्द्र बानियाँ, नगर समिति सदस्य दिनेशचन्द्र दाहाल, अनिल बास्कोटा, सलिना स्यावा त्यसैगरि ढुगाँ पालुवः सना गुठीका थकाली चन्द्रमान महर्जन, कीर्तिपुर ज्ञानमाला संघ तथा नगरमण्डप श्री कीर्ति ज्ञानमाला भजनखलःका सचिव महन्तबहादुर महर्जन साथै कीर्तिपुर नगरपालिका, सामाजिक विकास शाखाका निमित्त प्रमुख सुजिन्द्र महर्जन एवम् अधिकृत पवित्रा अर्याल अतिथिका रुपमा उपस्थित हुनुहुन्थ्यो । पालुवः धिमे खलःका अध्यक्ष जीवन महर्जनको सभापतित्वमा सम्पन्न उक्त कार्यक्रममा धिमे खलःका कजीः जयराम महर्जनको पनि उपस्थिति रहेको थियो । 

Mayer Krishna Man Dangol

               पालुवः धिमे खलःको सो प्रशिक्षण कार्यक्रमका लागि चन्द्रागिरि नगरपालिका वडा नं. ९ साखल्बस्थित मानन्धर धिमे खलःबाट गुरुहरुको ब्यवस्था र अनुगमन, सुपरिवेक्षण गरिएको थियो । सो कार्यक्रममा मानन्धर धिमे खलःलाई धन्यवादपत्र, मूल गुरु सबिन मानन्धर गुरुहरु आर्यन मानन्धर, विक्रम मानन्धर र निरोज मानन्धरलाई ताम्रपत्रसहित दोसल्ला ओढाएर सम्मान गरिएको थियो । त्यसैगरी प्रशिक्षार्थीहरु मध्ये उत्कृष्ट प्रथम (मुसीः) दृष्तान्त महर्जन, दोश्रो प्रनिल महर्जन, तेश्रो सुबिना चौधरी लगायत अन्य विशिष्ट श्रेणीमा उत्तिर्ण हुने प्रशिक्षार्थीहरुलाई प्रमाणपत्र प्रदान गरिएको थियो । 

Vice Mayer Shubha Luxmi Shakya Sunita

               कार्यक्रम सम्बन्धमा जानकारी दिँदै पालुवःधिमे खलःका सचिव सुबिना चौधरीले सो प्रशिक्षण कार्यक्रम नेवारी संस्कृति र परम्परा बमोजिम चन्द्रागिरि मच्छेगाउँबाट नासँ द्योः (नाट्यश्वर) भगवानलाई मन्त्रविधिद्वारा पालुवः स्थित प्रशिक्षण स्थलमा पदार्पण गराई प्रतिस्थापित गरिएको बताउनु भयो । शुरुका ४५ दिन सम्म बोल, तत्पश्चात बाःपूजा, क्षमापूजा जस्ता कार्यक्रमको आयोजना गरी धिमे हस्तान्तरण गरिए पश्चात् बादन प्रशिक्षण शुरु गरिएको जानकारी दिनु भयो । सम्पूर्ण गुरुहरुको समुपस्थितिमा लिइएको परिक्षामा प्रथम मुसी दृष्तान्त महर्जन, दोश्रो प्रनिल महर्जन र तेश्रो स्थानमा सुबिना चौधरीले हासिल गर्नु भएको जानकारी दिनु भयो । कीर्तिपुर नगरपालिका वडा नं. ४ बाट पहिलो पटक बाजागाजा अन्तरगत रु. ३ लाख विनियोजन गरि शुरु गरिएको उक्त प्रशिक्षण कार्यक्रमका लागि मिति २०८१ असोज २२ गते विशेष कार्यक्रमको आयोजना गरी पालुवःधिमे खलःलाई कार्यवाहक वडा अध्यक्ष दिनेशचन्द्र दाहालबाट धिमेबाजा हस्तान्तरण गर्नु भएको पनि बताउनु भयो । २०८१ असोज २३ गतेका दिनमा धिमे पिकायेगु कार्यक्रम सम्पन्न भई प्रशिक्षण कार्यक्रम सम्पन्न हुँदा कूल ११ जना प्रशिक्षार्थीले नियमित रुपमा उपस्थित भई प्रशिक्षित भएको बताउनु भयो । प्रतिष्थापित नासँ द्योः (नाट्यश्वर) भगवानलाई विधिवत् रुपमा विशेष पूजाको आयोजना गरी यथा स्थान मच्छेगाउँस्थित नासँ द्योः स्थानमा २०८१ पुष ६ गते ससम्मान फिर्ता पु¥याईएको बताउनु भयो । 


                समापन कार्यक्रमको उद्घोषण सचिव सुबिना चौधरी, स्वागत मन्तब्य सदस्य बुद्ध महर्जन र नगर समिति सदस्य दिनेशचन्द्र दाहाल, वडा अध्यक्ष राजेन्द्र बानियाँ, विशिष्ट अतिथी कीर्तिपुर नगरपालिकाका उपप्रमुख शुभलक्ष्मी शाक्य र प्रमुख अतिथी कृष्णमान डंगोलले मन्तब्य राख्नु भएको थियो । धिमे खलःको स्थापना गर्नु पालुवः टोलका लागि गौरवमय र ऐतिहासिक रहेको यसलाई निरन्तरता, संरक्षण र सम्वद्र्धनका लागि वडाबाट नियमित वार्षिक बजेटको ब्यवस्था हुन जरुरी भएको कुरा स्वागत मन्तब्यको क्रममा बुद्ध महर्जनले बताउनु भयो । 


           त्यसै गरी वडाका सदस्य दिनेशचन्द्र दाहालले आफुले पालुवः टोलमा माग भएबमोजिम बाजागाजाका लागि बजेट विनियोजन गरेको र पालुवः टोलको सक्रियता सबैका लागि अनुकरणीय रहेको बताउनु भयो । त्यसैगरी वडा अध्यक्ष राजेन्द्र बानियाँले अब आउंदा दिनमा जात्रा संचालन अन्तरगत बुद्ध मन्दिर संरक्षण समिति र पालुवः धिमेखलःका लागि नियमित बजेट विनियोजन गर्न वडा कार्यपालिकाबाट नीतिगत निर्णय गर्ने आश्वासन दिनुभयो । पालुवः टोलले छोटो समयमा गरेका सामाजिक, साँस्कृतिक र पारम्पारिक गतिविधि प्रशंसनीय रहेको बताउनु भयो । 


             विशिष्ट अतिथी कीर्तिपुर न.पा.का उपप्रमुख शुभलक्ष्मी शाक्यले पालुवः टोलको एकता र उत्साहले आफु खुशि भएको र सामुदायिक भवन बनाउन र यसलाई पूर्णता दिनका लागि आफुले सकेको प्रयास गरेको बताउनु भयो । त्यसैगरी प्रमुख अतिथी कीर्तिपुर नगरपालिकाका प्रमुख कृष्णमान डंगोलले “हाम्रो पहिचान नै हाम्रो संस्कृति, संस्कार र परम्परा रहेको र आउँदा दिनमा यसलाई प्रत्यक्ष अप्रत्यक्ष रुपमा आर्थिक उपार्जनसँग जोड्न सके यसको निरन्तरता र संरक्षण सम्वर्धनमा सहज हुने बताउनु भयो । आफु पनि संगीतको फाँटमा निरन्तर लागिरहेको हुँदा यसका समस्याहरु जानकार रहेको तसर्थ यसको महत्व, संरक्षण र सम्वर्धनमा विशेष जोड दिने बताउनु भयो । कार्यक्रमको समापन पश्चात् आयोजकले आयोजना गरेको थईभ्वयेः कार्यक्रममा प्रमुख अतिथि लगायत उपस्थित सबै महानुभावले हर्षाेल्लासका साथ उपस्थिति जनाउनु भएको थियो । 


स्मरण रहोस् पालुवः टोलमा स्थापित धिमे बाजाका कजिः जयराम महर्जनको संरक्षण र अभिभावकत्वमा उक्त धिमे बाजाखलः रहनेछ ।




Thursday, January 2, 2025

हामी कस्ता छौं —१

हामी कस्ता छौं —१




नजरराम महर्जन

कीर्तिपुर सन्देश साप्ताहिकको पुरानो अंकबाट— अंक १८६  ने.सं.११३५ चिल्लागा षष्ठी बुधवाः २०७१ फागुण २७ गते बुधबार

                  सुन्दर शान्त विशाल हाम्रो देश नेपाल विश्वको सबभन्दा बढी उचाई भएको हिमाल सगरमाथा भएको देश नेपाल । विश्व शान्तिका अग्रदूत बुद्ध जन्मेको देश हाम्रो नेपाल ।

            यही नामले, बुद्ध जन्मेको देश भएको कारणले विश्वमा नेपाल चिनिएको छ । बुद्ध जन्मेको ठाउँ लुम्बिनीमा विश्वका विभिन्न देशहरुले विभिन्न किसिमको सहयोग गरिरहेका छन । तर यही देश नेपालको एउटा भाग सुर्खेतको कांक्रेविहारमा बुद्धको मूर्तिले थाउँ पाएन । ४० लाख पर्नें २० फुटे मूर्ति स्थापना गर्न खोज्दा प्रहरीले हस्तक्षेप गरी लाठीचार्ज गरे । स्थापना गर्न ल्याएको मूर्तिलाई प्रहरीले लुटेर लगे । एउटा अपराधीलाई जस्तो सो बुद्धको मूर्तिलाई जिल्ला प्रहरी कार्यालयको खुल्ला ठाउँमा उतानो पारेर राखिएको छ ।

कस्तो देश हाम्रो नेपाल ? बुद्ध जन्मेको देश नेपालमा बुद्धको मूर्ति कांक्रेविहारमा राख्न नपाउने देश नेपाल । धर्म निरपेक्ष देश नेपालमा एउटा धर्मको आस्थाको धरोहरलाई यसरी लुटपट गर्दा पनि चोरलाई जस्तो प्रहरी वृतको चौरमा फालिराखे पनि हामी केही भन्न र गर्न सक्दैनौं । किनकी हामी शान्तिप्रिय नेपाली हौं ।

             जन आन्दोलनको बलमा घोषणा भएको धर्मनिरपेक्ष शान्त सुन्दर नेपालमा शिवरात्रीको अवसरमा पशुपति दर्शन गर्न आएका भारतीय एक नेताले नेपाललाई हिन्दूराष्ट्र घोषणा गर्नु पर्ने मांग राखे । एकथरिले त्यसलाई हार्दिक स्वागत गरे । केही धर्मभिरुहरू खुशी भए । विदेशी नेता आएर हाम्रो सार्वभौमसत्ता माथि हस्तक्षेप गर्दा पनि हामी चुपचाप छौं । हिन्दूहरूको नामबाट राखिएको देश हिन्दूस्तानका सत्तापक्षीय नेताले पहिले आफ्नो देशलाई हिन्दूराष्ट्र घोषणा गर्नु पर्ने थियो । तर आफ्नो देशलाई धर्म निरपेक्ष देश कायम राख्ने अनि अर्काको देशलाई हिन्दूराष्ट्र घोषणा गर्ने मांग गर्ने हिम्मत गरे । हामी आपूmलाई सार्वभौम सम्पन्न राष्ट्रका नागरिक ठान्छौं । सार्वभौम देशको आन्तरिक मामिलामा विदेशी नेता आएर यसरी हस्तक्षेप गर्न पाइन्छ ? तर नेपालमा गरिरहेका छन । हामी चुपचाप सहिरहेका छौं । हाम्रो देश कानमा तेल हालेर बसिरहेको छ । किनकी हामी शान्ति चाहन्छौं । हाम्रो देश शान्ति क्षेत्र बनिरहोस भन्ने हामी चाहन्छौं । हाम्रो देशको आन्तरिक मामिलामा विदेशी हस्तक्षेप भइरहेको छ । हामी केही बोल्न सक्दैनौं । बुद्ध नेपालमा जन्मेको सत्य हो । तैपनि आज हामी ९द्यगममजब धबक दयचल ष्ल ल्भउब०ि भनेर चिल्लाइरहनु परेको छ । किनकी भारतले अरबौं रुपैयाँ खर्चेर नक्कली तिलौराकोट निर्माण गरिरहेको छ । बुद्ध नेपालमा जन्मेको होइन भारतको तिलौराकोटमा जन्मेको हो भन्न थालेका छन । लुम्बिनीमा उत्खनन् गरेर प्राप्त केही पुरातात्विक बस्तुहरु चोर बाटोबाट लगेर राखिरहेका छन ।

              भारतले किन यस्तो गरिरहेका छन त ? भारतलाई थाहा छ विश्वमा बुद्ध धर्म मान्नेहरुको जनसंख्या २ अर्बभन्दा बढी छ । हरेक ती जनसंख्याको एक प्रतिशतले मात्र पनि पर्यटक भएर घुम्न आए वर्षको अरबौं रुपैयाँ आम्दानी हुनसक्छ । हामी नेपालीहरू भने बीनाको महत्व नबुझेका कस्तुरी मृगजस्तै भौतारिरहेका छौं । हामीमा कहिले चेतना आउने होला ।

                हामीमा केही बोल्ने क्षमता नै छैनन् । हामीमा सहने क्षमता भने अद्भूत रुपमा कायम छ । हाम्रो देशमा हवाई यातायात सुरु भएको ६५ वर्ष भैसक्यो । तर हामीसँग अन्तर्राष्ट्रिय हवाई मैदान एउटै मात्र छ । हुन त अन्तर्राष्ट्रिय हवाईमैदान बाराको नीजगढ, पोखरा र लुम्बिनीमा बनाउने भनेर कुरा चलेको पनि धेरै वर्ष भइसक्यो । तर काम भने भएको छैन । हामी नेपालीहरूको बानी कामभन्दा कुरा बढी गर्नु रहेको छ । चियाको दोकानमा, मान्छे जम्मा हुने चौतारा र चोकमा हामी राष्ट्र, राज्य र राजनीतिको बारेमा चर्का गफ गछौं तर चाहिने ठाउँमा चूँ सम्म पनि गर्न सक्दैनौं । हाम्रो देश नेपालका नेताहरूले हाम्रो यही कमजोरीको फाईदा उठाउँदै लाभ लिइरहेका छन । आपूmलाई कमिशन नआउने कुनै काम गर्न तयार छैन । यही कमिशनको चक्करमा परेर अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलको निर्माण नभएको हो । देश र जनताभन्दा पनि पार्टीको हित र कमिशनको बढी ख्याल राख्छौं ।

               गत फागुण २० गते बुधबार त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा स्कटिस एयर वेजको एउटा विमान प्राविधिक कारणले रन वे छुने गरी ग्राउण्डेड भयो । देशमा चार दिनसम्म अन्तर्राष्ट्रिय हवाई उडान भएन । हजारौं हजार यात्रुहरुले समस्या भोग्नु प¥यो । देशले आठ अर्ब रुपैया घाटा बेहोर्नु परेको खबर छ । अनि बल्ल बैकल्पिक अन्तर्राष्ट्रिय हवाई मैदानको खाँचो महसुस गरियो । खुबै चर्चा परिचर्चा भयो । चारदिनपछि अन्तर्राष्ट्रिय हवाई सेवा संचालन सुरु भए सँगै ती चर्चाहरु सेलाउँदै गएको छ । नपरेसम्म नचेट्ने हामी नेपालीको बानी हो । समस्या समाधान भए सँगसँगै त्यो चेतना पनि हराएर जान्छ । कारण खोला त¥यो लौरो बिर्सने. हामी नेपालीको महान बानी नै हो । चुनावको बेला नेताहरुले जनतालाई अनेकों आश्वासन दिन्छ । त्यही आश्वासन भरमा जनताले नेतालाई भोत दिएर जिताएर पठाउँछ । राजधानीमा पुगेपछि ती आश्वासन र जनतालाई बिर्सिदिन्छ । जनता निरिह भएर अर्को चुनावको प्रतिक्षामा बसिरहन्छ ।

                    हामी सार्वभौम सम्पन्न स्वतन्त्र राष्ट्रका नागरिक हौं । फसेको हवाईजहाज हटाउन पनि छिमेही देशको सहयोग लिनु पर्ने हामी कति सक्षम छौं भन्ने यसले छर्लंग पारि दिएको छ । हवाई सेवा संचालन भएको यत्रो वर्षमा पनि एउटा हवाईजहाज हटाउने उपकरण राख्ने ह्याउँ नभएको, उपकरण तयार गर्न नसकेको देश नेपालका हामी नागरिक हौं । सोझा सिधा नेपाली हौं । नेताहरुको पछि लागि हिंड्ने जनता हौं । नेताहरुको आश्वासनमा बाच्न मन पराउने हामी नेपाली जनता हौं । नेताहरुको आश्वासनमा बाँच्न मन पराउने हामी नेपाली जनता हौं । हामी परजीवि हौं । जुनसुकै काम पनि सरकार या विदेशी आएर गरि दिनुपर्ने । आफ्नो योग्यता र क्षमता भैकन पनि अर्काको मखु ताक्ने परिसकेका हामी नेपालीमा जाँगर कहाँबाट आउँछ ?

                   काठमाण्डौंमा खानेपानीको हाहाकार छ । सरकारले मेलम्चीको पानी आउँछ भनेर आश्वासन दिएको भरमा हामी काकाकुल भएर मेलम्चीको पानीको प्रतिक्षामा छौं । हाम्रै काठमाडौंमै भएको पानीको स्रोत खोज्ने हामीमा जाँगर चलेको छैन । घरको धाराबाट पानी नआए मिनरल वाटर किनेर पिइरहेका छौं । अरु पानी ट्यांकरमा ओसारेको किनेर काम चलाईरहेका छौं ।

                 मिनरल वाटर कम्पनी खोलेर महंगोमा पानी बेच्न पल्केका व्यापारीहरुलाई पानीको अभाव छैन । ट्यांकरमा पानखी बोक्ने ड्राइभरहरुलाई पानीको अभाव छैन । हामी जनतालाई मात्र पानीको अभाव छ । जनताको समस्याप्रति सरकार कहिल्यै गम्भिर भएन । न त जनताले नै कुनै प्रश्न गर्न सके । ट्यांकरमा पानी बोकेर बेच्ने व्यापारीलाई पानीको अभाव भएन, मिनिरल वाटर वाटर बनाउने कम्पनीलाई कहिल्यै पानीको अभाव भएन किन ? यो कहिल्यै जनताले सोचेका छन ? यो कहिल्यै सरकारले सोचेका छन ? सोचेको भए पानीको अभाव नै हुने थिएन । हामी जनताले सरकारलाई दवाव दिन सकेको भए पो सरकारले सोच्न बाध्य हुन्थ्यो ।

                  हाम्रो कीर्तिपुरकै खानेपानीको कुरा गरौं । पानीको मुहान सिमझवाःहिटी नजिक एकजना व्यक्तिले जमिन किनी प्लटिंग गरेर जमिन बेच्न थालेको छन । उक्त जमिनमा प्लटिंग गरी घर निर्माण गरेपछि पानीको मुहान सुक्ने पक्कै छ । यसको लागि कीर्तिपुरको जनस्तरबाट निर्माण गरिएको सिमझवाःहिटी खानेपानी उपभोक्ता समितिको पहलमा विभिन्न सम्बन्धित निकायमा सम्पर्क राखी सो को जानकारी गराइयो । उक्त ठाउँमा सार्वजनिक जग्गा भएको भन्ने आधारमा जमिन नापी गर्न नापी टोली लिएर जाँदा सो जग्गा प्लटिंग गरिरहेको व्यक्तिले केही व्यक्तिहरुको सहयोगमा नापीसम्म गर्न दिएन । उपभोक्ता समितिलाई धम्क्याएर खाली हात फिर्ता पठाइयो । सम्बन्धित निकाय मौन छ । कीर्तिपुरवासी मौन छन । यो बारेमा कसैले चुँसम्म बोलेका छैनन् । एकजना व्यक्तिको कारण कीर्तिपुरका ६५ हजार जनताको खानेपानीको आधार गुम्न लागेको छ । तैपनि मेलम्चीको आसमा चुपचाप बसिरहेका छन । किनकी हामी शान्तिप्रिय नेपाली जनता हौं । अन्याय गर्नेको विरुद्ध उठ्दा त्यहाँ संघर्ष हुन्छ । संघर्ष भएपछि अशान्ति हुन्छ ।

क्रमश....





राजनीति पेशा व्यवसाय होइन

 राजनीति पेशा व्यवसाय होइन

           राजनीति के हो र यो किन गरिन्छ भन्ने कुरा बुझ्न आम जनतालाई गाह्रो परिरहेको छ । कसैले राजनीतिलाई पेशा भन्छन, कसैले समाजसेवा, कसैले व्यापार पनि भन्ने गरेका छन । वास्तवमा राजनीति पेशा पनि हुन सक्दैन, व्यापार त झन हुनै सक्दैन । असल राजनीति आफ्नो समाज र राष्ट्रको हितमा काम गर्नको लागि गरिने सामुहिक कार्य हो, जिम्मेवारी हो । सरल भाषामा भन्नुपर्दा राजनीति भनेको राज्य चलाउने एउटा व्यवस्था हो । विभिन्न विचार र आस्था भएका मानिसले राज्य चलाउने सिलसिला हो राजनीति । मुलुकमा उपलब्ध स्रोत र साधनको सही तरिकाले उपयोग गरेर जनतालाई सुखसविधा तथा सुरक्षा प्रदान गर्ने उद्देश्य राजनीतिको हुनुपर्छ । सबै राजनीतिज्ञले जनताले तिर्ने करबाट जम्मा हुने राज्यको ढुकुटी चलाउने हो । राज्यको ढुकुटी खर्च गर्ने क्रममा भ्रष्टाचार नगरी सदुपयोग गर्ने नेता समाजसेवी हो । तल्लो तहमा होस या माथ्लो अथवा निर्णायक तहमा जसले राजनीति मर्यादित बनाउँछु भन्ने सोच्छ, उसले राजनीतिसँग केही न केही व्यवसाय या पेशामा आफु सीधा नजोडिएको किन होस जुन व्यवसाय या पेशाले राजनीतिलाई सहयोग पनि गरोस, राजनीतिक गनै व्यक्तलाई आर्थिक संकटबाट बचाउन सकोस् । राजनीतिबारे विश्वेश्वरप्रसाद कोइराजा भन्थे, राजनीति कुनै गहन विषय होइन, राजनीति कपट अनि दाउपेच पनि होइन, राजनीति मुखले एउटा कुरा बोल्ने मनमा एउटा कुरा राख्ने पनि होइन । राजनीति सबैभन्दा ठूलो कुरा हो । तर आज वीपिको यो भनाई ठीक उल्टो हुँदै गएको छ । अहिले नेपालको राजनीति सेवाको भावनाले नभई विशुद्ध पेशा वा कमाइखाने थलोको रुपमा विकास हुन थालेको छ ।

               यसको प्रभाव समग्र राज्यव्यवस्था सञ्चालनमा परेको छ । त्यसले आजको आवश्यकता भनेको राजनीतिलाई व्यापार गर्ने थलोको रुपमा होइन, विशुद्ध सेवाको भावनाले विकास गर्नु हो । विशुद्ध समाज सेवा समाज परिवर्तनको बाहकको रुपमा राजनीतिलाई जबसम्म अगाडि बढाउन सकिंदैन तबसम्म आमजनताले चाहेअनुरुपको परिवर्तन हुन सक्दैन । अचेल राजनीति कमाइखाने भाँडो, अनैतिक काम गर्ने व्यक्तिलाई संरक्षण दिने थलो र सबै ठाउँबाट गलहत्याइएका व्यक्तिको स्थानको रुपमा विकाश भैरहेको छ । यही परिपाटीका कारण आज जुनरुपमा राज्यका हरेक क्षेत्रमा विकास हुनुपर्ने थियो त्यो हुन सकेको छैन । त्यही गलत परिपाटीका कारण सबै पार्टीमा सक्षम दूरदर्शी, इमानदार र शिक्षित व्यक्तिको अभाव हुृँदैछ । आज दैनिक १५ सयभन्दा बढी सक्षम युवा विदेशतिर पलायन हुँदैछन । यस्तो हुनुमा नेतृत्वतहमा रहेका राजनीतिज्ञको नै दोष छ । जब यो परिवर्तित समाजलाई अनेकौं बहानामा अंकुश लगाउन थालिन्छ, तब समग्र प्रणालीमा नै प्रभाव पर्न थाल्छ । सक्षम र राम्राभन्दा पनि हाम्रो र आफ्नो मान्छेको खोजी हुन थाल्छ । जसले देशकै दुर्दशा निम्त्याउँछ । समाज र देशविकाशमा भन्दा पनि आफ्ना मान्छेको विकासलाई महत्व दिइरहेका नेतृत्ववर्ग वर्तमान अवस्थाप्रति संवेदनशील नहुनु दुर्भाग्य हो ।

                          घर चलाउने कार्यमा हामी जुन नैतिकता देखाउँछौं त्यो नैतिकता देश चलाउँदा पनि देखाउनु पर्छ । भनिन्छ नि, घर राम्रो हुनका लागि घरमुली राम्रो हुनुपर्छ । देश राम्रो हुनका लागि त्यस देशलाई दिने पार्टीका शीर्ष नेतृत्व इमानदार, सक्षम र दूरदर्शी हुनु जरुरी छ । जब हरेक पार्टीमा नेता दूरदर्शी हुन्छन् तब देशको विकासलाई उनिहरु आफ्नो विकास ठान्छन् । जबसम्म नेताहरु राजनीतिक भनेको देशलाई विकसित बनाउनु हो, देशको आर्थिक उन्नति भनेको म र मेरा सन्ततिको पनि आर्थिक उन्नति हो, मेरो दायित्व भनेको यो देशलाई समुन्नत, सुन्दर र विश्वकै नमुना देश नेपाल बनाउनु हो भन्ने सोच्दैनन् तबसम्म देशले परिवर्तनको काँचुली फेर्न सक्दैन । अहिले नेपालको राजनीति गलत बाटोतिर उन्मुख हुँदैछ । भ्रष्टाचार गर्ने, आफ्ना र आफन्तलाई मात्र हरेक क्षेत्रमा अवसर दिने, सरुवा बढुवाका लागि आफ्ना मान्छे वा पैसाको खोजी गर्ने अनैतिक काम गर्ने वा लुट मच्चाउने, समाजमा अशान्ति फैलाउने, चन्दा आतंक गुन्डागर्दी लगायत काम गर्नेको संरक्षित थलोको रुपमा राजनीति चिनिंदै गएको छ । यही कारण नै राजनीति र राजनीतिज्ञप्रति आम मानिसको विश्वास गिर्दै गएको छ । तिनले आमजनताबाट पाउनुपर्ने मान सम्मान, इज्जत,  प्रतिष्ठा बिस्तारै ओरालो लाग्दैछ । समाजनै राजनिीतक प्रति नकारात्मक हुँदैछ । त्यसैले अब सबै तह र तप्काका नेतृत्ववर्गले राजनीतिलाई कसरी मर्यादित तथा व्यवहारिक बनाउने भन्ने बारे सोच्नुपर्छ । सबैभन्दा बढी आर्थिक मामिलामा कमजोर भइदिनाले राजनीति विकृत बन्न थालेको देखिन्छ । त्यसको निम्ति पनि राजनीतिज्ञले परिवार चलाउन र आफ्नै पनि दैनिक खर्च चलाउन कुनै छुट्टै पेशा अपनाउन जरुरी छ । समाजले पनि राजनीतिकलाई सबै नकारात्मक आँखाले मात्र नहेरी सच्चिनका निम्ति सहयोग गर्नुपर्छ । त्यसपछि मात्रै देशले खोजेको आमुल परिवर्तनको अपेक्ष ागर्न सकिन्छ । गाउँ, जिल्ला र केन्द्रीय तहमा रहेका नेताले पैसाका लागि लाचार बन्नु पर्ने दिन आउनु हुन्न । यति गर्न सकेमा पनि राजनीतिमा इमानदारी प्रतिबिम्बित हुन थालिहाल्छ । समग्र राजनीतिमा त्यस्तो अवस्था सिर्जना हुनसक्दा मुलुकमा भ्रष्टाचार नियन्त्रण गर्न सकिन्छ । त्यसकारण पनि राजनीतिलाई पेशा व्यवसाय बनाउन नखोजौं त्यसलाई समाजसेवाको भावनाले विकास गरौं । यही सोचबाट नै आमजनताले खोजेको  आमुल परिवर्तन सम्भव हुन्छ । त्यसपछि आम जनताले लामो समयदेखि खोजेको आर्थिक सामाजिक विभेदको अन्त्य भइ समुन्नत नेपाल निर्माण सकिन्छ ।


Wednesday, January 1, 2025

कीर्तिपुर नगरका नवनिर्वाचित नगरप्रमुख कृष्णमान डंगोललाई पहिलो गाँसमै ढुङ्गा परेछ

 कीर्तिपुर नगरका नवनिर्वाचित नगरप्रमुख कृष्णमान डंगोललाई पहिलो गाँसमै ढुङ्गा परेछ

सर्वसाधारणले पूर्व मेयर रमेश महर्जनलाई सम्झन थालेको छ ।

मंसिर १६ गते भएको उपनिर्वाचनबाट निर्वाचित कीर्तिपुर नगरपालिकाका नगर प्रमुख कृष्णमान डंगोल निर्वाचित भएको पनि एक महिना पूरा भइसक्यो । अब पदभार सम्हालेको पनि एक महिना हुनै लागेको छ । उहाँलाई सम्मान ग्रहण गर्न र सभा समारोहमा जाँदा जाँदै आफ्नो कार्यालय भित्र के भइरहेको छ थाहा नै छैन जस्तो लाग्छ । नगरपालिकाभित्र सुशासनको नारा दिएर आउनु भएका नगरप्रमुखले सुशासन कायम गर्न सकेको छैन ।


कुरा हो, नगरपालिकाले आफ्नो जेष्ठ नागरिकहरुलाई सुगर रोग र प्रेशररोगको औषधी वितरण गर्दै आइरहेको छ । यता केही महिनादेखि समयमा औषधी वितरण गर्न सकेको थिएन । गत महिना पनि मंसिर १५ गतेमात्र औषधी वितरण गरिएको थियो । त्यतिबेला किन यसरी ढिला भएको भनेर स्वास्थ्य शाखा प्रमुख शन्तमान मानन्धरसँग सोध्दा औषधी सप्लायर्सले औषधी नपाएर पसल पसलमा गएर किनेर ल्याएको दिएको हो अब अर्को पटक त्यस्तो हुँदैन भन्नु भएको थियो । 

अहिले आज पौषको १६ गते भइसक्यो तैपनि जेष्ठ नागरिकहरुले औषधी पाउन सकेको छैन । पौष १२ गते प्रशासकीय अधिकृत माधव प्रसाद ढकाल र स्वास्थ्य शाखा प्रमुख सन्तमान मानन्धर समक्ष समयमा औषधी वितरण हुन नसकेको कारण सोध्दा उही पुरानै जवाफ दिनु भयो । यदि त्यो औषधी सप्लायरले समयमा औषधी सप्लाई गर्न नसके अर्को सप्लायर राख्नुस भनेर मैले अनुरोध गर्दा आउँछ भन्नुभयो । मैले भनें पौष १६ गतेसम्म औषधी वितरण भएन भने १७ गते कीर्तिपुर सन्देशमा समाचार राख्छु भनेर आएँ । 

आज १७ गते नगरपालिका जाँदा औषधी लिन आएका धेरै जनासँग भेट भयो । उहाँहरुले मेरै अगाडि भन्यो “पहिले रमेशको पालामा हरेक महिनाको २ गतेसम्म वडामा औषधी आउँथ्यो । लिन गएन भने महिला वडा सदस्यहरुले घरमा औषधी पु¥याउन आउँथ्यो ।”

अर्कोले भन्यो, “आधा महिना बितिसक्यो यिनीहरुले अहिलेसम्म औषधी दिन सकेको छैन । नयाँ मेयर कमिशन नमिलेर औषधी नआएको हो कि ?”

फेरि अर्कोले भन्यो, “औषधी कहिले आउँछ भनेर वडामा सोध्न जाँदा जहिले नगरपालिकाले पठाउँछ त्यतिबेला पाउँछ भन्छ, यहाँ आएर सोध्दा पनि जहिले औषधी आउँछ त्यसबेला दिन्छु भन्छ । कहिलेसम्म पाउने ठेगान त दिनु पर्छ । यो रुखमा भोट दिएको अपशोच लाग्यो ।”

“सूर्यवाला जितेको भए यस्तो हुँदैनथ्यो होला हगि ?” यसरी मन लाग्दो किसिमले कुरा काट्न थाल्यो ।

नगरप्रमुखलाई भेटेर यो कुरा गर्छु भनेर नगरप्रमुखकहाँ जाँदा ढोकामा नगरप्रहरी बसिरहेको छ । भित्र अरुहरु भेट्न आइरहेको छ भनेर मलाई भित्र पस्न दिएन । एकछिन बसेर नभेटीकन आएँ । पहिले पूर्व मेयर रमेशको पालामा केही कुरा भन्नु परे स्वाराक्क कोठामा पस्यो, आफ्नो कुरा राखेर आयो । स्व.राजकुमार नकर्मीको पालामा पनि यस्तो थिएन । स्वकिय सचिव राजकपुर श्रेष्ठ भनेपछि उहाँले भेट्न मिलाई दिन्थ्यो ।

कीर्तिपुर नगरपालिकाको यस्तो बेथितिको समाचार तपाईं किन दिनु हुन्न ? भनेर मलाई प्रश्न गर्न थालेको छ । स्व.राजकुमार नकर्मीको देहवसान पछि यस्तो बेथिति भएको थियो । यदि यो कुरा मैले चुनाव अगाडि लेखेको भए सायद अहिलेको मेयरले चुनाव हार्न पनि सक्थ्यो । मनमोहन अधिकारीले जेष्ठ नागरिकलाई रु.१०० दिएर सुरु गरेको सामाजिक सुरक्षा भत्ताको ब्याज एमाले पार्टीले अहिलेसम्म खाइरहेको छ । यदि पछि पनि यस्तै भयो अथवा औषधी दिन सकेन भने ८४ मा नेपाली कांग्रेस पार्टीको पता साफ हुन बेर लाग्दैन ।

नवनिर्वाचित नगर प्रमुखले यस्तो कुरामा ध्यान दिन सक्नु प¥यो । के हारणले समयमा औषधी उपलब्ध गराउन सकेन त्यसको खोजबिन गरेर समयमा औषधी उपलब्ध गराउन नसकेको औषधी आपुर्तिकर्तालाई फेर्नु प¥यो । सर्वसाधारणले शंका गर्ने ठाउँ दिनु भएन ।

नत्र पहिलो गाँसमै ढुङ्गा परेको भन्नुपर्ने छ 


Thursday, November 21, 2024

कीर्तिपुरमा माओवादीका उम्मेदवार शिवशरण महर्जनले सार्वजनिक गरे २८ बुँदे प्रतिबद्धता पत्र

 कीर्तिपुरमा माओवादीका उम्मेदवार शिवशरण महर्जनले सार्वजनिक गरे २८ बुँदे प्रतिबद्धता पत्र




काठमाडौँ । नेकपा माओवादी केन्द्रबाट कीर्तिपुर नगरपालिकाको मेयर पदका उम्मेदवार प्राडा. शिवशरण महर्जनले आफ्नो २८ बुँदे प्रतिबद्धता पत्र सार्वजनिक गरेका छन् । 

‘नगरपालिकाको संस्थागत सुधार समृद्ध कीर्तिपुरको आधार’ ‘भ्रष्टाचार विरुद्ध निरन्तर अभियान–गोलाकार भित्रको हँसिया हथौडामा मतदान’ भन्ने नारासहित उनले आफ्नो चुनावी प्रतिबद्धता पत्र सार्वजनिक गरेका हुन् । 

वाम बुद्धिजिवी तथा लामो समय सामाजिक काममा सक्रिय रहेका उनी २०७९ को निर्वाचनमा चार हजार ९० मत सहित तेस्रो भएका थिए । 

महर्जनले आफूले नगर प्रमुख जितेमा स्ववासी वेनिस्सा(लालपुर्जा)को समस्या समाधान गर्ने, सरकारी पीडितलाई न्याय दिन पहल गर्ने, विद्युत् र खानेपानीको न्यूनतम खपत निःशुल्क गर्ने, त्रिवि हाताभित्र शिक्षण अस्पताल निर्माण सम्पन्न गरी नगरवासीलाई सहुलियत सेवा उपलब्ध गराउने लगायत प्रतिबद्धता जनाएका छन् । 

के छ महर्जनको प्रतिबद्धता पत्रमा ? 

१. स्ववासी वेनिस्सा(लालपुर्जा)को समस्या यथाशीघ्र समाधान गर्न । २. फोहोरमैला निःशुल्क सङ्कलन गर्न ।

३. विद्युत् र खानेपानीको न्यूनतम खपत शुल्क मिनाहा गर्न । ४. घरघरमा खानेपानीको समानुपातिक वितरण तथा सुविधा विस्तार गर्न ।

५. नगरभित्रका सबै स्थानमा सडक सञ्जाल बिस्तार गरी कच्ची सडक रहित सहर बनाउन र यातायात सुलभ बनाउन ।

६. विष्णुदेवी अस्पताललाई भौतिक पूर्वाधारसहित तत्काल २५ शय्याको बनाई नगरवासीलाई निःशुल्क स्वास्थ्य सेवा सुनिश्चित गर्न ।

७. स्थानीय उत्पादनलाई ब्राण्डिङ गरी बजारीकरण व्यवस्थित गर्न ।

८. निर्माण सम्पन्न हुन नसकेको खेल मैदानलाई यथाशीघ्र निर्माण गरी प्रयोगमा ल्याउन ।

९. त्रि.वि. हाताभित्र शिक्षण अस्पताल निर्माण कार्य सम्पन्न गरी कीतिपुरवासीलाई सहुलियतमा उपचार सेवा उपलब्ध गराउन । 


१०. त्रि.वि. सँग समन्वय गरी हरेक क्षेत्रमा कीर्तिपुरवासीलाई निश्चित कोटाको व्यवस्था गर्न ।

११. विद्युत्को अव्यवस्थित तार तथा केवल लाइनलाई व्यवस्थित गरी नगरको मुख्य क्षेत्रमा सि. सि. टि.भि जडानसहित सुरक्षित सहर बनाउन ।

१२. नगरपालिकालाई सुशासन सहित भ्रष्टाचार मुक्त बनाउन । १३. महिलाहरूलाई स्वरोजगार सहित आत्मनिर्भरता सुनिश्चित गर्न दीर्घकालीन विशेष परियोजना सञ्चालन गर्न ।

१४. नगरभित्रका सबै शिक्षालयमा प्राविधिक शिक्षा लागु गरी युवाहरूलाई स्वरोजगारमुखी र स्वावलम्बी बनाउन 

१५. पुष्पलालपार्क–चम्पादेवी हुँदै हेटौँडा जाने बाटो निर्माण गर्न ।

१६. अपाङ्गता (बौद्धिक, मानसिक र शारीरिक) भएका व्यक्तिहरूलाई पुरस्थापना गर्न । अशक्त अपाङ्गका घर घरमा स्वास्थ्य सेवा दिन ।


१७ नगरपालिका भित्रका सबै भूगोलहरूका समानुपातिक वितरण सुनिश्चित गर्न ।

१८. विकास निर्माणसँग सम्बद्ध कार्यहरूलाई सर्वपक्षीय बनाउन र पारदर्शीरुपमा परिचालन गर्न ।

१९. सतुङगल चोभार (सुख्खा बन्दरगाह) सडक निर्माण गर्न । 

२०. पर्यटन विकासका लागि सांस्कृतिक तथा जातीय संग्राहलय स्थापना गर्न । 

२१. कीर्तिपुर नगरपालिकालाई लागु औषध दुर्व्यसनमुक्त पालिका बनाउन । 

२२. कीर्तिपुरका युवा विद्यार्थीहरुका लागि शैक्षिक ऋण सहज उपलब्ध गर्न ।

२३. सूचना प्रविधिमैत्री कीर्तिपुर सहर निर्माण गरी युवाहरूलाई स्वरोजगारणमुखी बनाउन ।

२४.कीर्तिपुरवासी राष्ट्रियस्तरका खेलाडीहरूलाई मासिक भत्ता सुनिश्चित गर्न । 

२५.बालबालिका तथा युवाहरूलाई खेलकुद क्षेत्रमा पहुँच सुनिश्चित गर्न नगर खेलकुद परिषद् गठन गरी परिचालन गर्न ।

२६.चोभारमा अन्तर्राष्ट्रिय स्तरको सम्मेलन हल बनाउन । 

२७.कीर्तिपुरलाई छुवाछूतमुक्त नगर सहित सुकुम्वासी मुक्त क्षेत्र बनाउन । 

२८.सहकारी पीडितलाई बचत रकम फिर्ता गराउन पहल गर्न ।


निस्वार्थ प्रेमकी खानी आमा

 निस्वार्थ प्रेमकी खानी आमा


संगिता उप्रेती श्रेष्ठ

कीर्तिपुर

आज मैले आमाबुबा र एउटा आफुले जन्माएको आफ्नै प्राणभन्दा पनि प्यारो मुटुको टुक्रा सन्तान बीचको एउटा तितो सत्यलाई कलमको सहारा मार्फत केही वास्तविक तितो यथार्थलाई कोर्ने प्रयास गरेको छु । मैले कोरेका यी शब्दहरुले कसैको जिन्दगीमा मेल खाए माफी पनि माग्दछु । किनकी सत्य तितो नै हुन्छ र जीवनमा वास्तविकता र यथार्थ हुन्छ । 

एउटा नारी या छोरी आफ्नो जन्म घरबाट सिन्दूर र पोतेमा बन्धनमा बाँधिएर आफ्नो जन्मदिने आमाबुबा इष्टमित्र सबैलाई छाडेर डोलीमा चढेर एउटा नयाँ संसारमा सुनौलो सपना सजाएर आएकी हुन्छिन् । त्यो पराई घरलाई आफ्नो दिलो ज्यान लगाएर सबैलाई खुशी दिन्छिन् । आपूm पटक पटक मर्दै पराईलाई आफ्नो बनाउँछिन् । एउटा नारीको धेरैवटा रुप र भूमिका हुन्छ । तिनै नारी छोरी हुन्छिन्, उनको नारी भएर अर्थात् छोरी भएर जन्म हुनुको पूर्णता आमा भएपछि पाउँछिन । एउटा सन्तानलाई जन्मदिने क्रममा ति आमाले धेरै कष्ट र संघर्ष गर्नुपर्छ । यस्तै हजारौं संघर्ष गर्दै मिठो सपना देख्दै ९ महिना गर्भमा राखेर जन्मदिन्छिन र यो सुन्दर संसार देखाउँछिन । 

त्यहिी सन्तानको खुशीमा आफ्नो देख्छिन् । त्यही सन्तानको लागि आफ्नो जिउ ज्यान दिन्छिन ।  पढाउँछिन्, लेखाउँछिन आपूm भोकै बसेर आफ्नो सन्तानको पेट भरिदिन्छिन् आपूm कैयौं रात नसुती आफ्नो सन्तानलाई सुताउँछिन जति नै सन्तान भए पनि सबैलाई उतिकै माया ममता, स्नेह दिनसक्ने महान आमाहरु आज उनीहरुलाई आफ्नो सन्तानको आवश्यकता र सहाराको जरुरी हुन्छ । तर त्यही समय कयौं आमा बुबाहरु एक्लै बाँच्नु परेको छ । बेसहाराको जिन्दगी बिताउनु परेको छ । तिनै सन्तानको एक बोली सन्नकै लागि तड्पिनु परेको छ । किन यस्तो हुँदैछ हामी र हाम्रो समाज कतातिर जाँदै छ । सबै पढेलेखेकाहरु छन् । शिक्षितहरु छन तर पनि किन यस्तो हुँदैछ ? यस्तै यस्तै कुराले पिरोलिंदै म एकदिन आफै भित्रभित्रै हराउँदै आफैलाई प्रश्न गर्दै थिएँ । आखिर किन हुन्छ यस्तो ।

अचानक मेरो ध्यान एउटा नाटक भनौं या कथा भनौं मेरो ध्यान अचानक त्यतैतिर केन्द्रित भयो । मैले नाटक सुन्दै गएँ । नाटक पात्र आमा बुबा र छोरा थिए । छोरालाई जन्मदिएको छ महिनामा ति आमाले आफ्नो पति गुमाएकी हुन्छिन् । उनले आफ्नो पतिलाई गुमाइ सकेपछि आफ्नो आफ्नो सारा संसार त्यही छोरामा देख्छिन समय वित्दै गयो । एकदिनको कुरा हो आमा आफ्नो छोरालाई झोलुङ्गोमा सुताएर खेलौना दिएर आपूm काममा व्यस्त भएकी हुन्छिन् ।  त्यही बीच छोरा रोएको आवाज सुनिन्छ । आमा आँतिएर छोरा भए तिर जान्छिन छोराको आँखाबाट रगत बगिरहेको देख्छ । आमा आतिंदै छोरालाई च्यापेर अस्पताल पुग्छिन् । छोराको उपचार गर्न डाक्टर समक्ष अनुरोध गर्दछिन । आफ्नो छोराको उपचारको लागि, ममतामयी ती आमाको एकमात्र सहाराको रुपमा रहेको त्यो सानो छ महिनाको छोराको आँखाले नदेख्ने कुरा डाक्टरले भनेपछि आमा बिन्ति गर्दै रुन थालिन डाक्टर अब म के गरुँ । आमाको यस्तो रोदन सुनेपछि डाक्टरले भन्नुभयो कि कसैले आँखा दान दिएको खण्डमा तपाईंको छोराले फेरी पहिलाको जस्तै यो संसार देख्ने छ । डाक्टरको यस्तो कुरा सुनेपछि आमाले खुशी हुँदै भनिन् कि डाक्टर साब मेरो आँखा झिकेर छोरालाई राखीदिनुस । आमाले यस्तो भनेपछि डाक्टरले पनि आमाको आँखा झिकेर छोरालाई राखिदिए । आमा छोराले आँखा देख्ने भएपछि खुशी हुँदै घर फर्किन् ।

समय बित्दै गयो । छोराले समय समयमा ती आमालाई सोध्ने गथ्र्यो आमा हजुरको आँखा खोइ त । किन हजुरले आँखा नदेख्नु भएको ? आमाले पनि छोरालाई सँधै एउटै जवाफ दिन्थिन, “बाबु मेरो आँखा म जन्मदै थिएन ।” समय बित्दै गयो । छोरा ठूलो हुँदै गयो स्कूल पनि जाने भयो उसलाई आफ्नो आमाको आँखा नभएकोमा लाज लाग्न थाल्यो । कसले कतै पनि आफ्नो आमालाई परिचित गराउन चाहेन आमालाई अपहेलना गर्न थाल्यो । आमाले जसोतसो गर्दै पढाउँदै लेखाउँदै हुर्काइन र छोराको विवाह पनि गरि दिइन । बुहारीले पनि ति सासुलाई आँखा नदेख्नी यस्ती नराम्री बुढी भन्दै अपहेलना गर्न थालिन उसै समय ति बुहारीले आफ्नो लोग्नेसंंग भनिन कि तिम्री आमालाई बृद्धाश्रममा लगेर राख र म यस्तो आँखा नदेख्नी तिम्रो आमाको स्याहार सुसार गर्न सक्दिन । आफ्नो श्रीमतीको कुरा सुनेर त्यो छोराले पनि बृद्धाश्रममा लाने निर्णय गरेर आमालाई बृद्धाश्रमा राखेर आयो ।

आमालाई बृद्धाश्रममा राखेर आएपछि उनीहरु धेरै खुशी भई बस्न थाले । एकदिनको कुरा हो ति आमा हातमा एउटा पूmल र चिठी लिएर छोराको घरको ढोका ढकढक्याउन पुगिन । छोराले ढोका खोल्दै भन्यो “फेरि किन आयौं तिमी यो घरमा ?”

आमाले खुशी हुँदै भन्यो, “छोरा आज तिम्रो जन्मदिन हो । तिमीलाई शुभकामना दिनमात्र आएको हुँ । म जान्छु तिमी चिन्ता नगर” भन्दै आमाले हातमा भएको पूmल र चिठी छोरालाई दिन्छिन र सन्तानबाट सँधैभरि धेरै धेरै खुशी मिलोस बाबु तिमीलाई जन्मदिनको धेरै धेरै शुभकामना छ भन्दै आमा त्यहाँबाट आफ्नो गन्तव्यतिर लाग्छिन । छोरा पनि ढोका बन्द गर्दै आमाले दिएर जानु भएको चिठी खोल्न थाल्यो । उसले त्यो चिठी पढ्यो । चिठीमा लेखेको थियो कि मेरो प्यारो छोरा तिमीले सँधै आमा हजुरको आँखा खौइ त भनेर सोध्दा सदैब ढाँती रहें । आज म तिमीलार्य सही र वास्तविक कुरा भन्दैछु आज तिमीले जुन यो सुनौलो संसार हेरिरहेका छौ नि बाबु त्यो तिम्रो आमाको आँखा हो । मैले नै तिमीलाई आँख दान दिएको थिएँ । जब छोराले आमाको चिठी पढ्यो उ भावुक भयो । आमालार्ई खोज्न थाल्यो । तर जुनबेला उसले आमालाई खोज्यो आमाको निस्वार्थ ममतालाई बुझ्यो । त्यतिबेला निकै ढिलो भइसकेको थियो । आमाले संसार छाडीसक्नु भएको थियो ।

हामीले यो कथाबाट केही सिक्यौं, केही ज्ञान प्राप्त गरौं जति नै सन्तान भए पनि उतिकै निस्वार्थ माया प्रेम स्नेह दिने यस्ती देवी सरी ममतामय आमाबुबालाई सदैव सम्मान गरौं । माया गरौं आमाबुबाको काखमा बस्न पाएकोमा गोरव गरौं । आमाबुबाको त्याग समर्पण संघर्षलाई मनन गरौं भोलि हाम्रो पनि त्यही दिन आउँछ यो एउटा समय चक्र हो । बुझौं आमा बुबाको चाहाना र भावनालाई बुझौं, आफ्नै साथमा राखौं । जुन घरमा आमाबुबाको बास हुन्छ । त्यो घरमा भगवानको पनि बास हुनेछ । भगवान खोज्न कतै जानै पर्दैन भगवान हामीसंगै हुनुहुन्छ ।


Friday, November 8, 2024

कीर्तिपुर नगरको नगरप्रमुख स्वघोषित उम्मेदवार राजमान महर्जनको चर्चा चुलिंदै

 कीर्तिपुर नगरको नगरप्रमुख स्वघोषित उम्मेदवार राजमान महर्जनको चर्चा चुलिंदै

नगर प्रमुखको लागि स्वतन्त्र उम्मेदवार राजमान महर्जन

नेकपा एमाले कीर्तिपुर नगर कमिटीले आउँदो मंसिर १६ गते कीर्तिपुरमा हुन लागेको नगर प्रमुख पदको उम्मेदवारको रुपमा केन्द्रीय सदस्य  सुरेन्द्र मानन्धरको नाम सर्वसहमतिले सिफारिस गरे पछि कीर्तिपुरको राजनीतिमा हलचल ल्याइदिएको छ । सुरेन्द्र मानन्धर वि.सं. २०७० सालको संसदीय चुनावमा प्रचण्ड विरुद्ध एमालेबाट चुनाव लडेका थिए । त्यसबेला नेपाली कांग्रेसका राजेन्द्र कुमार के.सि.ले चुनाव जितेका थिए । सुरेन्द्र दोस्रोमा परेको थियो । प्रचण्ड तेस्रोमा झरेको थियो ।

अहिले राजमानको चर्चा यसकारण चुलिएको छ कि यो भन्दा अगाडि केशरत्नलाई टिकट दियो भने हराउनको लागि राजमान महर्जनलाई स्वतन्त्र उम्मेदवारको रुपमा अगाडि ल्याएको भन्ने हल्ला थियो । अहिले केशरत्नको नामको बदला सुरेन्द्र मानन्धरको नाम आएपछि राजमानले उम्मेदवारको नाम फिर्ता लिन्छ भन्ने हल्ला चलाएको छ ।

राजमान महर्जन  २०५३ सालमा कीर्तिपुर नगरपालिका बनेपछि एमाले कीर्तिपुर नगर कमिटिको संस्थापक सचिव हुनुहुन्थ्यो । उहाँकै नेतृत्वमा २०५४ सालको स्थानीय निर्वाचनमा एमालेले कीर्तिपुर नगरपालिकामा नगर प्रमुख, उप प्रमुख र बहुमत वडा अध्यक्ष जितेका थिए । तर २०६० सालदेखि उहाँले एमाले पार्टीबाट अलग रहेर स्वतन्त्र जीवन बिताइरहनु भएको छ । उहाँले लहना विश्व सफाई अभियान चलाएर आइरहनु भएको छ । उपनिर्वाचनको तिथि तय हुने बितिक्कै सर्वप्रथम उहाँले नै नगर प्रमुखको लागि स्वतन्त्र उम्मेदवार घोषणा गर्नु भएको थियो । त्यसपछि हरेक गाउँ, टोल घुमेर चुनाव प्रचारमा लागि सक्नु भएको छ । आउने शनिवार अर्थात कार्तिक २४ गते बिहान बाघभैरव मन्दिर परिषदमा उहाँले चियापानको कार्यक्रम राख्नु भएको छ । 

उहाँले स्वतन्त्र उम्मेदवार नहुने भन्ने हल्ला चलेपछि यस संवाददाताले उहाँसँग जिज्ञासा राख्दा उहाँ भन्नुहुन्छ, “अभियन्ता राजमान मानव बच्चा होइन, यो चुनावलाई खेलौना ठानेको छैन । मैले निर्णय लिए पछि लिएँ लिएँ । कसैको लोभ, लालच, धाक धम्कि कुनै किसिमले पनि पछि हट्ने वाला होइन । यो कीर्तिपुरलाई नमूना कीर्तिपुर बनाउने लक्ष्य लिएर अगाडि बढेको मान्छे म । सबैको सहयोग पाउने आशाका साथ म अगाडि बढिरहेको छु । मैले चालेको कदम पछाडि होइन, निरन्तर अगाडि बढिरहन्छ आफ्नो लक्ष्यमा नपुगेसम्म ।”

उहाँ कतिको निडर र आफ्नो योजनामा अडिग छ भन्ने २०७३ सालमा घटेको एउटा घटनाले प्रष्ट पार्छ । त्यतिबेला प्रहरी बृत्त कीर्तिपुरका इन्चार्ज डिएसपि डा.मेखबहादुर खत्री हुनुहुन्थ्यो । उहाँले कीर्तिपुरमा धेरै ठाउँमा छापा मारेर घरेलु रक्सी बरामद गरी नष्ट गरिदिएको थियो । डिएसपि डा.मेख बहादुर खत्रीले नै नयाँबजारमा एकतर्फि सवारीको नियम लगाएको थियो । जुन अद्यापि कायमै छ । उहाँले घरेलु मदिरा बनाउने ठाउँमा छापा मार्ने क्रममा २०७३ भाद्र १३ गते सोमवार डिएसपि डा.मेख बहादुर खत्रीको नेतृत्वमा गएको प्रहरी टोलीले कीर्तिपुर नगरपालिका वडा नं.१ थाहाँबहालमा रहेको लहना नेवाः रेष्टुरेण्टमा छापा मारे । लहना रेष्टुरेन्ट कीर्तिपुरमा मात्रै होइन राजधानीमा नै चर्चित छ । लामो समयदेखि चर्चामा रहेको सो रेष्टुरेन्टमा प्रहरीले छापा मारेको विषयमा सम्पूर्ण कीर्तिपुरबासीले चासो लिएका थिए ।

महानगरीय प्रहरी वृत्त कीर्तिपुरका डिएसपि डा.मेखबहादुर खत्रीको नेतृत्वमा गएको प्रहरी टोलीले रक्सी बनाउने कत्त, भाँडाकुँडाहरु समेत जफ्त गरेर ९वटा ड्रममा रहेको कत, रक्सी बनाउने फोसि, डुबुली, घैंटो समेत प्रहरी कार्यालयमा ल्याए ।  लहनाको संचालक को हो भन्दा राजमान महर्जन अगाडि आएर म हुँ भनेपछि उहाँलाई अफिसमा ल्यायो । त्यहाँ केलफेल भयो ।

“विक्रम संवत २०६३ साल भाद्र २२ गते नेवाः तजिलजि, संस्कृति जगेर्ना गर्न भनि कीर्तिपुर नगरपालिका वडा नां.१ स्थित थांबहाल टोलमा खोलेको लहना नेवाः रेष्टुरेन्ट हो । जसको उद्घाटन संस्कृतिविद एवं तत्कालिन नेपालभाषा एकेडेमीका चान्सलर सत्यमोहन जोशीले गर्नु भएको थियो । राजमान महर्जनले कुरा राख्नु भएको थियो ।

राजमानलाई किन गिरफ्तार गरेको भनी डिएसपि खत्रीसँग सोध्दा, “दर्ता र कहिं कतैबाट स्वीकृति नलिई भट्टि पसल चलाईरहेको भन्ने जनगुनासो आएपछि हामीले छापा मारेका हौ भनि बताउनु भयो । उहाँका अनुसार “अबैध रुपमा रक्सी बनाएर बेच्नु गैर कानूनी हो, हामीले सबुत प्रमाण सहित गिरफ्तार गरेर ल्याएका छौ । गैर कानूनी काम गर्न हामी कसैलाई छुट दिने छैनौं । अन्तशुल्क कार्यालयमा भाँडाकुँदासहित बुझाउने छु । त्यहाँबाट जे कारवाही हुन्छ, हुन्छ ।”

घरेलु रक्सि बनाउन तयार पारेका कत राख्ने भाँडाकुँडाहरु

यसको जवाफमा राजमान महर्जन भन्नुहुन्छ, “लहना खोलेपछि विभिन्न कार्यालयमा गएर दर्ताको लागि कुरा गर्न गएँ । संग्रहालय दर्ता गर्ने कुनै कानुन बनेको छैन । कानुन बनेपछि सम्पर्क राख्न आउनु होला भनेको थियो । त्यसैले लहना एउटा संग्रहालयको रुपमा संचालित भैरहेको हो । नेवाः परिकार, नेवाः भोज खानको लागि आन्तरिक पर्यटकहरु मात्र होइन विदेशी पर्यटकहरु पनि आउँछन् । नेवाः परिकार मागेपछि त्यसमा रक्सी, जाँड सबै पर्छन । हामीले हामीलाई चाहिने जाँड, रक्सीमात्र उत्पादन गर्छौं । बाहिर ग्यालेन का ग्यालेन बेच्दैनौं । हाम्रो रक्सी बनाउने कत्तको वैज्ञानिक परिक्षण गरियोस शिलबन्दी रक्सीभन्दा कुनै मानेमा कमि छैन ।” 

उहाँले फेरि भन्नुभयो, “मलाई जेल पठायो भने जेलमै सफाई अभियान चलाउँछु । संसार सफाई गर्न हिंडेको मान्छे मलाई केही लोभ छैन । नेवाः लहना अन्तर्गत जाँड रक्सी पर्छ कि पर्दैन, हामीले हाम्रो संस्कृति हाम्रो परम्परा चलाउन पाउने कि नपाउने यो सवाल दह्रो रुपमा उठाउनेछु ।”

राजमान महर्जनको गिरफ्तारी विरुद्ध कीर्तिपुर प्रहरी बृत्तमा स्थानीय महिलाहरु प्लेकार्ड सहित विरोध प्रदर्शन गर्दै

उहाँको गिरफ्तारी पछि स्थानीय मानिसहरु नेवाः पोशाक लगाएर सांस्कृतिक बाजा धिमे बजाएर प्रहरी वृत्त घेर्न आएका थिए । उहाँलाई कलंकीस्थित कर दाता सेवा राजश्व कार्यालयमा लगेको थियो । स्थानीय मानिसहरु त्यहाँ पनि बाजा बजाएरै पुगेका थिए । उहाँको सवालमा नाजवाफ भएर छाडेर ल्यायो । त्यतिबेला देखि लहनामा छाप्न मार्न कसैको हिम्मत भएन ।

राजमान महर्जनको समर्थनमा आन्तरिक राजश्व कार्यालय कलंकीमा धिमे बाजासहित जुलुस प्रदर्शन गर्दै स्थानीयबासीहरु

राजमान महर्जनको नेतृत्वमा २०६७ सालमा ३ दिन कीर्तिपुर महोत्सव गरिएको थियो । त्यसपछि आजसम्म कसैले गर्न सकेको छैन । यही कारण कीर्तिपुर नगरपालिकाका परिवर्तनकामी जनता राजमानप्रति आकर्षित हुँदै गइरहेका छन । त्यसैले त पार्टीका नेताहरु राजमानदेखि डराइरहेका छन । कीर्तिपुरवासी मंसिर १६ को प्रतिक्षामा छन ।


Wednesday, November 6, 2024

प्रा.डा.शिवशरण महर्जन नगर प्रमुखमा माओवादी केन्द्रको उम्मेदवार

प्रा.डा.शिवशरण महर्जन नगर प्रमुखमा माओवादी केन्द्रको उम्मेदवार


               आउने मंसिर १६ गते हुनलागेको कीर्तिपुरका नगरप्रमुखको उपनिर्वाचनको लागि उम्मेदवार घोषणा गर्ने होड चलेको छ । यहि सन्दर्भमा गत कार्तिक १९ गते नेकपा माओवादी केन्द्र कीर्तिपुर नगर कमिटी, प्रदेश ईन्चार्ज अग्नि सापकोटाको प्रमुख आतिथ्यमा बसेको बैठकले प्रा.डा.शिवशरण महर्जनलाई सर्वसहमतिबाट कीर्तिपुर नगर प्रमुखको उम्मेदवारको रुपमा चयन गरिएको छ । त्यस्तै वडा नं.१ को वडा अध्यक्ष उम्मेदवारमा अष्टमान महर्जन र वडा नं. ४ को वडा अध्यक्षमा नारायण विष्टलाई उम्मेदवार छनौट गरिएको छ ।

प्रा.डा.शिवशरण महर्जनको कीर्तिपुरको सामाजिक, आर्थिक हरेक क्षेत्रमा ठूलो योगदान रहँदै आएको छ । कीर्तिपुर डाँडा खानेपानी व्यवस्थापन समितिको संयोजक भई सिमदेखि कीर्तिपुर डाँडासम्म खानेपानी पाईप लाइन बिछाएर पानीको सुविधा उपलब्ध गराउनु भएको थियो । त्यतिबेला पाईप बिछ्याउन कीर्तिपुरका टोललाई यति मिटर पाईप बिछ्याउन खाल्डो खन्ने भनेर जिम्मा दिइन्थ्यो । साराले हाँसी खुसी श्रमदान गरेको थियो । त्यस कामको लागि चाहिने कीर्तिपुरका ४ वटा पंचायत र प्लान इन्टरनेशनलले आर्थिक सहयोग गरेको थियो । कीर्तिपुरमा चल्ने मिनीबसहरुले यात्रुलाई दुःख दिन थालेपछि आफ्नै ठाउँका मानिसहरुको सहभागितामा कीर्तिपुर यातायात सेवा कम्पनी लिमिटेड गठन गरी कीर्तिपुरवासीलाई यातायात सुविधा दिएको थियो । त्यसपछि कीर्तिपुरमा बाहिरका मानिसहरुले सहकारी खोल्न आएपछि कीर्तिपुरको धन बाहिर नजाओस भनेर कीर्तिपुर बचत तथा ऋण सहकारी संस्था लिमिटेड गठन गरियो । जुन आज कीर्तिपुरको नम्बर १ सहकारी कीर्तिपुर बहुउद्देश्यीय सहकारीको रुपमा संचालनमा छन ।

शिक्षा क्षेत्रमा उहाँको योगदान भन्ने हो भने मंगल स्कूल, सहिद स्मारक कलेजमा पनि ठूलो योगदान रहेको छ । यसरी कीर्तिपुरको शालिन बुद्धिजीवि, कीर्तिपुरको सामाजिक,शिक्षा, स्वास्थ्य खानेपानी हरेक क्षेत्रमा योगदान पु¥याउँदै आउनु भएका प्रा.डा.शिव शरणको उम्मेदवार छनौटले कीर्तिपुरवासी उत्साहित भएका छन । स्थानीय तहको विकासको लागि राजनीतिक पार्टीभन्दा बुद्धिजीवि शिक्षीत व्यक्ति चाहिन्छ । 


Friday, November 1, 2024

चिया गफ—स्थानीय चुनाव २०८१ को लागि चर्चित नेपाली कांग्रेसका उम्मेदवारहरू

 चिया गफ—स्थानीय चुनाव २०८१ को लागि चर्चित नेपाली कांग्रेसका उम्मेदवारहरू 


चुनावको मिति जति जति नजिकिंदै गइरहेको छ । हरेक पार्टीमा मेयर पदको उम्मेदवारको अनुमान र चर्चा हुन थालेको छ ।

नेपाली कांग्रेसमा मेयरको टिकट पाउने दावी गर्नेहरु ११ जना भए पनि अहिले आएर स्व.राजकुमार नकर्मीका श्रीमती जमुना नकर्मी, कृष्णमान डंगोल र हिमाल कार्कीे नाम अग्रपक्तिमा छन । त्यो बाहेक कीर्तिपुरबाट राममान सिंह, पाँगाबाट बद्रीलाल महर्जन र जनकलाल महर्जनको नाम चर्चामा छ । 

सबै आ-आफ्नो क्षेत्रमा सक्रिय छन । सबैलाई थाहा भएकै कुरा हो, नेपाली कांग्रेसमा उम्मेदवार दर्ता गर्ने बेलामा मात्र उम्मेदवारको टुंगो लाग्ने गर्छ । अर्थात जसको बुढानिलकण्ठ र चाक्सीबारीसम्म पहुँच छ उसैले टिकट पाउने गरेको छ । हुनत यसपाली दशैंमा दुवै ठाउँमा टिका लगाएर आशिर्वाद लिनेहरुको फोटो फेसबुकमा छरपस्त थियो । 

नेपाली कांग्रेसमा एक थरि कार्यकर्ताहरु कृष्ण मान डंगोललाई दिनुपर्छ । सँधै उहाँलाई अर्को पटक अर्को पटक भनेर छकाउँदै आएका छन । यसपाली त जसरी पनि टिकट दिनुपर्छ भन्छन । अर्को थरी यो सिमित अवधि २ वर्षको लागि पनि के लोभ गर्ने ? बरु ८४ को लागि तयार रहँदा राम्रो हुन्छ । यो छोटो अवधिको लागि लोभ नगरे पनि हुन्छ । 

नेपाली कांग्रेसको अर्को चर्चित उम्मेदवार हिमाल कार्की राजनैतिक दृष्टिकोणले काठमाडौं जिल्ला समिति सदस्य नै २ कार्यकाल बिताइसक्नु भएको छ । धेरैवर्ष पहिलेदेखि मेयरको उम्मेदवार डाँडाभन्दा तलको उम्मेदवार भन्ने मांग गर्दै आएका थिए । यसपाली हिमाल कार्की त्यो पनि गैर नेवाः उम्मेदवार दिंदा इतिहास रचिन्छ । उहाँले जिते पनि इतिहासै रचिन्छ । उहाँका समर्थकहरु यो छोटो अवधिको लागि प्रयोगात्मक रुपमा भए पनि हिमाल कार्कीलाई दिनुपर्छ भन्छन । 

अर्काथरी नेवाःहरुको बाहुल्य भएको नगरपालिकामा गैर नेवाः उम्मेदवार उठाउँदा राम्रो हुँदैन भन्छन । हिमाल कार्कीका समर्थक नेवाः कार्यकर्ताहरु कीर्तिपुरमा नेवाः र गैर नेवाः भन्ने भेदभाव छैन । यदि त्यसो भएको भए २०७४ सालमा एमाले, ने.का र माओवादी ठूला पार्टीहरुले उपमेयरमा तिनै जना गैर नेवाःहरुलाई उम्मेदवार बनाएको थियो । वर्तमान उपमेयर शुभलक्ष्मी शाक्य एक्लै नेवाः समुदायबाट उपमेयरको उम्मेदवार हुनुहुन्थ्यो । यदि नेवाः र गैर नेवाःको कुरा गर्ने होभने त त्यतिबेला शुभलक्ष्मीले चुनाव जित्नु पर्नें, सरस्वती खड्काले कसरी जित्यो ? नेपाली कांग्रेसका कार्यकर्ताहरुको माझमा मात्र होइन सर्वसाधारणले पनि रुचाएका चर्चित नाम हुन राममान सिंह । हरेक क्षेत्रमा सबैलाई सक्दो सहयोग गरिंदै आइरहनु भएका समाजसेवी राममान सिंहको पनि चर्चा चुलिंदै छ । विभिन्न सामाजिक संस्थाहरुमा कार्यरत राममान सिंहलाई नेपाली कांग्रेसको मात्र होइन स्वतन्त्र मतदाताको पनि मत पाउने आंकलन गरिएको छ ।

नेपाली कांग्रेसको नगर प्रमुखको लागि अर्का चर्चित उम्मेदवार पूर्व मेयर स्व.राजकुमार नकर्मीका श्रीमती जमुना नकर्मी हुन । कीर्तिपुर जनताले स्व.राजकुमार नकर्मीलाई ५ वर्षको लागि मेयरमा जिताएका थिए । तर उहाँको रोगका कारण असामयिक निधन भयो । त्यसैले बाँकी अवधिको लागि जमुना नकर्मीलाई नै उम्मेदवार दिनुपर्छ भन्नेहरु पनि छन । उहाँ विभिन्न संघ संस्थाहरुमा कानूनी सल्लाहकार भएर काम गरिरहनु भएको छ । साथै इजलाशमा बहश पनि गर्नुहुने अधिवक्ता  हुनुहुन्छ । अधिवक्ता भएका कारण स्थानीय सरकार कीर्तिपुर नगरपालिकामा कानून बनाउनु पर्ने थुप्रै छन । उहाँ जितेर आएमा कानून बनाउन सजिलो हुन्छ । अर्को थरि भन्छन यसरी भयो भने यो त वंशवाद हुन्छ । यसको जवाफमा जमुनाका समर्थकहरु भन्छन नेपाली राजनीतिमा यो पहिलेदेखि चल्दै आइरहेको छ । गिरिजा पछि उहाँको छोरी सुजाता कोइलारा, गणेशमान पछि प्रकाश मान । अहिलेकै कुरा गर्ने हो भने नेपाली कांग्रेसका नेता नवीन राज जोशीको निधन पछि उहाँको श्रीमती सपना जोशीलाई समानुपातिक बाट सांसद बनाइयो । एमालेका सुवास चन्द्र नेवाङको निधन पछि उहाँका छोरालाई चुनाव लडाएर जितेकै छ । एमालेकै रबिन्द्र अधिकारीको निधन पछि विद्या भट्टराईलाई चुनाव लडायो जितेर आयो । अहिले पनि चुनाव जितेर शिक्षा मन्त्री हुनुहुन्छ । यदि जमुना नकर्मीलाई टिकट दिएमा सहानुभूति मत पाउने आशाका साथ पहिलो पल्ट महिलालाई नगर प्रमुखको उम्मेदवार बनाउँदा महिलाहरुको मत पाउने पनि आशा गर्न सकिन्छ । अहिलेका महिलाहरु धेरैजसो शिक्षित र राजनैतिक चेतना भएकाहरु छन । यदि यो पटक महिलालाई नगर प्रमुखको उम्मेदवार दिंदा जितेन भने महिलाहरुलाई नगर प्रमुख टिकट दिनु हुँदैन भन्ने भाष्य स्थापित हुन्छ । जसले गर्दा पछि महिलाहरु जतिसुकै योग्य र सक्षम भए पनि नगर प्रमुखको टिकट दिंदैन भन्ने उनीहरुलाई थाहा छ । त्यसैले शिक्षित र सचेत महिलाहरुको अत्यधिक मत पाउने आशा राख्न सकिन्छ । कीर्तिपुरका ससिर महर्जन र नगाउँका मीन प्रकाश महर्जनले पनि आंकांक्षा राखेका छन ।


यमराजले बहिनी यमुनालाई के बरदान दिएका थिए ?

 यमराजले बहिनी यमुनालाई के बरदान दिएका थिए ?


    तिहारको सबैभन्दा महत्वपूर्ण दिन हो भाइटीका । लक्ष्मीपूजाको भोलिपल्ट गोवर्द्धन पूजा गरेपछि त्यसको भोलिपल्ट भाइटीका मनाइन्छ । यो वर्ष आइतबार भाइटीका पर्व मनाइँदैछ । वास्वतमा भाइटीकाको इतिहास निकै पुरानो छ, जुन मृत्युका देवटा यमराज तथा उनकी बहिनी यमुनासंग सम्बन्धित छ । यमराज हरेक वर्ष कार्तिक महिनाको शुक्ल पक्षको द्वितिया तिथिको दिन आफ्नी बहिनी यमुनालाई भेट्न उनको घर जान्छन् । बहिनीले पनि उनलाई टीका लगाइदिएर भोजन गराउँछिन् । यमराजले आफ्नी बहिनीलाई एउटा बरदान दिएका थिए, जसका कारण हरेक वर्ष भाइटीका पर्व मनाउन थालिएको हो ।

भाइटीकाको कथा

सूर्य देवकी श्रीमती संज्ञाका दुई सन्तान थिए । छोरा यमराज तथा छोरी यमुना । दुबै दाजु–बहिनीबीचमा गाढा प्रेम थियो । यमुना हरेक वर्ष आफ्ना दाजु यमराजलाई भेट्न उनको घर जाने गर्थिन् । उनको राम्रो–नराम्रो पक्षका बारेमा सोधखोज गर्थिन् । यमराजलाई पनि उनले आफ्नो घरमा बोलाउँथिन् । तर, विभिन्न कारणहरुले गर्दा उनी जान पाइरहेका थिएनन् । एक पटक यमराज पूर्व जानकारी नदिइ र्काितक महिनाको शुक्ल पक्षको द्वितिया तिथिका दिन आफ्नी बहिनी यमुनाको घरमा पुगे । दाजुलाई देखेर यमुना निकै खुशी भइन् । उनले टीका लगाएर दाजुको स्वागत गरिन् । दाजुलाई स्वादिष्ट भोजन गराइन् । यमराजले पनि युमनालाई थुप्रै उपहारहरु दिए । जब उनी आफ्नी बहिनीको घरबाट हिंड्न लागेका थिए, प्रेमवश उनले बहिनीलाई कुनै एउटा वरदान माग्नका लागि आग्रह गरे । त्यसपछि यमुनाले पनि यमराजसंग उनलाई हरेक वर्ष त्यही तिथिमा आफ्नो घरमा आउन र स्वादिष्ट भोजन गर्न आग्रह मात्र गरिनन्, यसैगरी जो दाजु–भाइ उक्त तिथिमा आफ्ना दिदी–बहिनीको घरमा जान्छन्, टीका लगाउँछन् र भोजन गर्छन्, आफ्ना दिदी–बहिनीहरुलाई उपहारहरु दिन्छन्, तपाईंले उनीहरुको सम्पूर्ण मनोकामनाहरु पुरा गरिदिनु होला । यसका साथै उनीहरुलाई तपाईंप्रति कुनै डर रहने छैन । यमराज आफ्नी बहिनीलाई अत्यन्त माया गर्दथे, त्यसैले उनले बहिनीलाई उक्त वरदान दिए । त्यसपछि त्यही दिनदेखि हरेक वर्ष त्यही तिथिमा भाइटीका पर्व मनाउने चलन चलेको धार्मिक मान्यता छ ।

Tuesday, October 22, 2024

सकारात्मक सोच सफल जिन्दगी

 सकारात्मक सोच सफल जिन्दगी


—संगीता उप्रेती श्रेष्ठ

मानिस यस्तो प्राणी हो जसको बास्तविक पहिचान उसको बिचारबाट हुन्छ । मानिसको सोचाई जस्तो सोच्दछ, ऊ त्यस्तै बन्दछ । त्यसैले असल मानि हुन हरेक व्यक्तिले सकारात्मक सोच राख्नु पर्दछ । भनिन्छ सकारात्मक सोच नै मानिसको जीवनको उर्जा हो । बन्दुकको नालमा भन्दा पनि सकारात्मक सोचमा हजारौं गुना बढी शक्ति हुन्छ । हरेक व्यक्तिको मस्ता शक्तियुक्त सकारात्मक सोचाई लाई सही ठाउँमा, सही समयमा, सही तरिकाले प्रयोग गर्न सकियो भने जीवन र जगतको स्वरुपनै अकल्पनीय सुन्दर बन्दछ । तर बिडम्बना हामी सकारात्मक सोच प्रतिदिन गरीब हुँदै गईरहेका छौं । नकारात्मक सोचले भने हामी निकै भरिपुर्ण छौं । यही कारण हाम्रो देशले आसातीत प्रगति गर्न सकिरहेको छैन । तर यसको अर्थ यो पनि होइन कि हाम्रो देशमा केही भएको छैन ।

मानिसको सकारात्मक सोचले कति उपलब्धि हासिल गर्छ भन्ने कुरा कोही सकारात्मक सोचकर्ताको भनाइले पुष्टि गर्दछ । हेनरी मेत्से भन्छन— उसको लागि पूmल सधै अगाडी हाजिर हुन्छ, जो पूmल देख्न चाहन्छ । तर चाहाना पूmल देख्ने नै हुनुपर्छ । विष्लन चर्चिल भन्छन— निराशावादी व्यक्ति हरेक अवसरमा समस्या देख्छ, तर आसाबादी व्यक्ति भने हरेक समस्यामा अवसर देख्छ ।” चर्चिलको यो भनाईले समस्या र अवसर भन्ने कुरा पनि अरु केह िनभएर मानिसको सोचाई मात्र हो भन्ने कुरा देखिन्छ । भनिन्छ नि समस्या मान्छेलाई लडाउन होईन, बरु उठाउन आउँछ । त्यसैले समस्या आउँछ खुट्टा लुलो होईन, दह्रो बनाउनुपर्छ ।

भागवत गीतमा भनिएको—तपाई जस्तो सोच्नुहुन्छ, अन्त्यमा त्यस्तै हुनुहुन्छ । पूर्वजन्म र पनर्जन्ममा समेत विश्वास राख्ने गीतामा कृष्णले अर्जुनलाई भन्छन—प्राण त्याग गर्ने बेला जे सोचिन्छ अर्को जन्ममा सोही भएर जन्मिन्छ । त्यसैले सकारात्मक सोच विश्वले नै महान दार्शनिक ग्रज्थ मानेको गीता दर्शनलाई मान्ने हो भने मानिसले यो जन्ममा सोचेको कुराको प्रभाव अर्को जन्ममा समेत पर्ने देखिएको छ भने यो जन्ममा त नपर्ने कुरै भएन ।

सोचाई सकारात्मक भए पानीले समेत औषधीको काम गर्दछ भन्ने एउटा उदाहरणीय प्रयोग भएको छ । अमेरिकामा सन १९६० तिर मेडिकल अनुसन्धानमा संलग्न अनुसन्धदाताहरुले २ जना पुडकाहरुलाई अग्लो बनाउने दबाई दिएको भनी एउटालाई असली दबाई र अर्कोलाई चाहिं पानी मात्र दिईयो । तर जसलाई पानी दिइएको थियो उसलाई पानी भनेर दबाई नै दिइएको भनिएको थियो । र उसले पानी दबाई नै सोचेर नियमित सेवन गरिरहेको थियो । अन्त्यमा दुबैको उचाइ बढ्यो । सकारात्मक सोच्दा दुबै जनामा सकारात्मक असर परी उचाई बढेको भन्ने अनुसन्धानबाट प्रमाणित भयो । औषधी सोचेर खाँदा पानीले समेत औषधीको काम गरेको सकारात्मक सोचको यो ज्वलन्त उदाहरण हो । जोसंग सकारात्मक सोच छ । ऊ नै सफलताको शिखर चुम्दछ । जोसँग सकारात्मक सोच छैन, ऊ भाग्यलाई दोष दिएर टाउकोमा हात लगाएर दिन गुजार्छ ।

एउटै विद्यालयमा एउटै कक्षामा पढेका सकारात्मक सोच भएका विद्यार्थीहरु भविष्यमा नेतृत्वको चुलीमा पुगेका र नकारात्मक सोच भएकाहरु परिवारको बोझ बनेका उदाहरणहरु धेरै छन । खेलकुदमा पनि खेलाडिहरुलार्य सकारात्मक हौसला दिंदा सोचेभन्दा राम्रो परिणाम ल्याएको उदाहरण प्रसस्तै छन । व्यापार व्यवसायमा त झन सकारात्मक सोचको ज्यादै महत्व छ । जति सकारात्मक सोच उति उच्च आर्थिक प्रगति हुन्छ नकारात्मक सोच भएका व्यक्तिभन्दा सकारात्मक सोच भएका व्यक्तिहरु कयौं गुणा छिटो आफ्नो लक्षित गन्तव्यमा पुग्दछन । 

हरेक कुरालाई सकारात्मक नजरले हेर्नु नै सकारात्मक सोच हो । सकारात्मक सोचले हरेक व्यक्तिमा क्षमता र उर्जा सिर्जना गर्दछ । त्यसैले आजकाल सकारात्मक सोच सम्बन्धी तालिमहरु पनि दिइएको छ । मानिसको स्वाभिमानमा वृद्धि नेतृत्वको विकास व्यवसायमा वृद्धि सङ्गठनको प्रगति सबै सकारात्मक सोचका उपज हुन । सफलताको मुलसुत्र नै सकारात्मक सोच हो । त्यसैले सफलताको लागि सकरात्मक कुरा खोज्नु आवश्यक छ । जीवनका बाटाहरुमा समस्यादेखि समस्या नै समस्याको पाहाड भेटिन्छ । समाधान र सफलता देखे जताततै सफलता नै सफलता हात लाग्छ । हरेक व्यक्तिको सफलता अरुको हातमा छैन । आफ्नै हातमा छ । मात्र मन र मष्तिष्क सकारात्मक हुनुपर्छ । सकारात्मक सोच कसैबाट मागेर लिनु पर्दैन, न त यसलाई पैसा हालेर किन्न नै पर्छ । यो त जति सकारात्मक सोच्दै गइन्छ त्यति नै बढदै जान्छ । दिन दोगुना रात चौगुना सकारात्मक सोचको मुहान हामी आफै हो । मात्र आफै । त्यसैले हरेक व्यक्तिले आफुलाई सकारात्मक सोचको महान समुन्द्र बनाउँ ।

नेपाली समाजमा हिजोआज जतासुकै पनि नकरात्मक देख्न र सुन्न पाइन्छ । कहिं कतै समुहमा बसेर छलफल गरिरहेका मानिस हुन वा दुईजना बिचको काराकानीमा होस, सञ्चार माध्यममा होस वा अन्य क्षेत्रमा होस, सबैतिर केवल नकारात्मक कुराकै चर्चा बढी हुने गरेको छ । यस्तो भएन, त्यस्तो भएन भन्ने गुनासा, असन्तुष्टि एवं निराशाले वातावरणलाई दुषित तुल्याएको छ । यसरी वातावरण नै दुषित भएपछि मानिसको मनस्थितिमा समेत स्वाभाविक तवरले नकारात्मक असर पर्छ । समाज नकारात्मक सोचको सिकार बन्दै गईरहेको छ भने त्यो समाजभित्रका पात्र हामी चाहीं सकारात्मक कसरी हुन सकौला ?समाज नकारात्मक सोचले अगाडि बढ्दैन भन्ने पनि थाहा छ, तर पनि नकारात्मक विचारको ओइरो छ ।

नकारात्मक भावनाको विकास हुनुमा केही मात्रमा नेपालको संक्रमणकालीन राजनीतिक अवस्था जिम्मेवारी भए पनि सम्पुर्ण दोष यसैमाथि थुपारेर पन्छिन मिल्दैन । जिम्मेवार नागरिकले अरुलाई दोष दिनुभन्दा आफ्नो तर्फबाट के गर्न सकिन्छ भन्ने कुरामा ध्यान दिनुपर्छ । त्यसो भयो भने केही मात्रमै भए पनि सकारात्मक वातावरण सिर्जना हुन्छ ।

समाजमा विद्यमान सकारात्मक कुराको खोजी एवं पहिचान गरेर सकारात्मक विचार अपनाउनु नै आजको आवश्यकता हो जो व्यक्ति जीवनप्रति सकारात्मक सोचाई राख्छ त्यही व्यक्तिले जीवनमा सफलता पाउन सक्छ । नकारात्मक सोचाई र विचारलाई सकारात्मकमा परिवर्तन गर्न सके हामीले हाम्रो व्यक्तिगत र व्यावसायिक जीवन दुवै ठाउँमा सफलता पाउन सक्छौं ।

सकारात्मक सोचमा ठुलो शक्ति छ । यसको ठिक विपरीत नकारात्मक सोचले शक्ति क्षय गरिदिन्छ । हाम्रा वरिपरि पनि सकारात्मक आँखाले हेरे धेरै उपलब्धिमुलक उदाहरणहरु छन । अशक्त झमक घिमिरे सकारात्मक सोचको उपजले साहित्याकाशमा चम्किन । यदि उनीमा आत्मबल नभएको भए अहिले पनि ओछ्यानमा नै खुम्चिएकी हुन्थिन । अपांगता भएकाहरु सगरमाथा चढिसकेका छन । त्यसैले सफल जीवन जिउन हरेक मानिसमा सकारात्मक सोचको आवश्यकता छ सकारात्मक सोच ।

डा. योगी विकाशानन्द भन्छन— संसारलाई बदल्नु छ भने सुरुवात आफैबाट गर्नुपर्छ । हामीमा पछिल्लो समय सबैकाम अरुले नै गरिदिनु पर्ने र आलोचना खेती चाहिं आपूmले गर्न पाउनुपर्ने दाबी बढ्दो छ । यो विलकुल गलत हो । अरुले यो गरेन त्यो गरेन भनिरहँदा मैले चाहिं के गरे त भन्ने ठाउँबाट प्रश्न सुरु गर्नुपर्छ ।

डा. म्याक ओडेलकाको अनुसार “एउटा महान कार्यको थालनी गर्ने दिन आजै हो रतिभर ढिला नगर्नुस अरुको आलोचना गरेर समय बर्बाद गर्न होइन, आफ्नो काम गरेर समय सदुपयोग गर्नुहोस । सबैप्रति सकारात्मक धारणा बनाउनुस जीवन र जगतलाई सुन्दर देख्नुस । सकारात्मक सोच घर, संस्था, सगठन कार्यालय, समाज सबैमा प्रयोग गर्नुस । याद राख्नुस सकारात्मक सोचको सुरुवात आफैबाट गर्नुस, अहिले नै गर्नुहोस, अनि मात्र अरुमा पनि सकारात्मक सोच आउने छ ।


Monday, October 21, 2024

स्व.नाती महर्जन ‘पाक” या छपू बाखं यःम्ह छय्

 स्व.नाती महर्जन ‘पाक” या छपू बाखं यःम्ह छय्

स्व.नाती महर्जन ‘पाक”

थौं हाम्वः सँल्हु विष्णुदेवी फल्चाय जायक मनूत भजन याना च्वन । समयबजि नकःवःपिं दुगुलिं झिंनिता ई (१२) जुलंनं भजन सिमधःनि । बुरात ल्यायम्हत सकलें मस्त जुया मिखा तिसिना भगवानया भजन यानाच्वन । इमिसं ईवंगु हे मचाः । छेँ च्वंपिनि धाःसा बान्हि जायका तकनं जानः मवया तँ पिकया च्वन ।

बल्ल झिंनिता त्याः (१२ः३०) ई पाखे भजन सिधयका हेरामान दाई द्यः नां काकां छेँ थ्यंकः वल । भौम्ह जानय लिपलाना तमं मिं थें च्यानाच्वन ।

हेरामान दाई द्यः नां काकां स्वाहानय थाहाँ वम्ह भौम्हेसित “ऐ भम्चा जित जा ताना ब्यूवा” धाधां तलय थांवन ।भौम्ह थाहाँ वइथे वइथे, ताउजायका तकनं भौम्ह भुतुली मवसेंलि हानं हेरामान दाईनं भौयात सःतल । भौम्ह थाहाँ मवः । छयम्ह ख्वयाहःगु सः ताल ।

हेरामान दाई ब्वाँय ब्वाँय वया “छाय पुता ? छु जुल ? छाय ख्वयागु ?” धकाः मचाया लिक्क वना हेकल ।मचां बा धकाः वयागु तुति ज्वंवल, ममिं जितः दाल धकाः घयपुना ख्वल । 

“अझ हाला च्वनाला छ ?” धकाः मांम्हं मचायात हानं ल्हाः म्हुल । हेरामान दाईनं भौम्हेसिया मचा खना मखु व थः लिबाक जानःवःगुलिं तँम्वयकूगु धैगु सिइकल ।

“हत्तेरि भम्चा तःधिकःपिनि तँ नं मचातयत दाये धैगु दैला, गजाम्ह छ सु खनां तँ म्वल वयात का ब्वःबी मालला, छु धायेमा धायेगु, छु यायेमाः यायेगु । थजाःपिंं नावालकतयत तँ दिका छु फाईदा ? मचातयसं छु स्यू ? स्यासां मस्यु, पाःसां मस्यु । धायेमाःसा सु खनां तँम्वःगु खः वैत हे धायेगु का ।” हेरामान दाईनं धाल ।

“न्ह्याक्व धारे न्ह्यायपं सिथय वंपिंला थ्व छेँ च्वंपिं छम्ह जक गतिलाःपिं दुला” धकाः भौम्हं दराज चायेकु चायेकुं हानं धाल, “धैगु खँ न्यनीपिं जूसा जि थुलि दुःखसिया च्वने मालीला च्यो भ्वातिं थें न्हिन्हिं न्हिच्छि न्हिच्छि ज्या याना जा छपे हे इलय नयेमदयक च्वनाच्वने मालीला, छु याये जिगु कर्म हे खिनःगु, मनू मखुपिन्थाय लात ।”

भजनं लिबाक वयागुलिं भौम्हं ध्याचू नकूगु धकाः हेरामान दाईनं सिल । वयात नं तँ पिहाँवल । वं भौम्हेसित धाल, “ऐ भम्चा छं छु खँल्हानागु धाये जिल धकाः यःयःथे म्हुती वःथे धायेमते, सु मनू मखुम्ह छँ भातला कि जि, जिपिं मनू मखुपिन्थाय छं थौंतक छु स्वयाच्वना, गारेजू हुँ थःछेँ च्वना नया च्वंसाला जि हे ज्यूनि, का थौं जि जा नःवयागु भचा लिपालाबले थपायसकं तँ पिकया मनू मखु धाइम्ह का छ, छिमित जानयत जिं पियाः च्वनेम्वाः छिमि नयाः च्वंसां ज्यू धकाः सच्छिकः धयाः तयागु दु, नयेमाः का इलय सुनां धया मनसे द्यालाना च्वनेमाः ।”

“थौं धालका नयाच्वंसां ज्यू धकाः, उखुन्हु छकः ज्या वनेमाला न्हापा जा नयाः च्वनाबलय् छु छु धकाः न्यंकाःम्ह मखुला छ, जा च्वापुथें केँ ख्वःपा ख्वः धकाः जाभु हे तज्याइथें च्वंक बँयस्वानाम्ह मखुला छ, थौंकन्हेयापिं भम्चातसें ससःमां, ससःबौ पिन्त हनाबहना मत धकाः पिने दक्वसित कना जुइम्हला खःनि, जित कना महइ धकाः सुनानं थौंकन्हेयापिं भम्चापिंसं खःगु याःसां जस मदु, मखुगु यासां जस मदु” धकाः भौम्हं दराजया खापा तःज्याईथें च्वंक ध्यांङ्क तित ।

भौया कटु वचन न्यना हेरामान दाईया नुगः ख्वल, मिखां ख्वबि भय भय बियावल । वया मदय धुंकूम्ह कलाया ख्वाःजक वया न्ह्योने न्ह्योने वल । छयया ल्हाःज्वना हेरामान दाई थःगु कोठाय दुुहाँवन । थः कला लुमंका हेरामान दाई मिसाथें ख्वल, ख्वयेमते यो बा, ख्वयेमते यो बा, छ ख्वलकि जिनं ख्वये धकाः छयम्ह हेरामान दाईया मिखाय च्वंगु ख्वबि हुइकेगु कुतः यात । मचां गुलि ख्वयेमते धाल उलि उलि हे हेरामान दाईया मिखां ख्वबि वल, मचां हेरामान दाईया ख्वबि दिके मफुत बाज्याम्ह लिसे वनं ख्वख्वं मुलय न्ह्योवय्कल ।

हेरामान दाई न्हापायागु खँ लुमंका मिखां ख्वबि वयेका च्वन । वयागु ख्वबि हाःगु मचाया ख्वालय लानाः मचा न्ह्यलंचायेकल ।

“यो बा नु झी जा नः वनेनु” धकाः दन, हेरामान दाइनं मयो पुता जि जा नये मयो छ, छिमि मांयाथाय हुँ जि पिने छक चाहिला वये धाल । मचा जि नं बानापं वये धकाः निम्हं पिहाँवन । थौंकन्हेयापिं भौ मचात ससःमां, ससःबौपिन्त नोकर थें व्यवहार याइपिं । सुथय वहनि जा छपे नकेत हे थाकुचाःपिं, नोकर बरु ल्याखय् ला ससःमां ससःअबुपिं ल्याखय् मलाः इमित । हेरामान दाईयात भौयागु व्यवहारं याना मदुम्ह कला लुमना हानं मिखा ख्वबि जाया वल ।

ख्वयाच्वंम्ह हेरामान दाईयात छय्म्हं योबा नु धयां पिने वनेनु धका ल्हाः ज्वना साल । व छय् छम्हेसें हेरामान दाईयात तसकं माया याना तः । मां बौ नं मखंक वयागु स्कुलय् ज्वना वनीगु, तिफीन ल्यंका बाज्याम्हेसित नके हयाः तः । बाज्याम्हेसिया नं उति हे माया वं । छय्नं छु धाल वहे न्याना बी । साःसाःगु चकलेट विस्कुट धाः धाःगु न्ह्येवःसा न्याना बिया खुसी यानातः । छय् व बाज्या न्ह्याथाय्. वने माःसां पासा थें अतिहे मिलेजू । हेरामान दाइया कला मदुगु न्हय्ला दुबले बूम्ह, बूस्येंनिसें वया न्ह्यवःसा थें, बँय् मतय् थें । व छय् छम्हेसियागु ख्वाः स्वया हे थौंतक हेरा मान दाइनं थःगु दुःख ल्वमंका च्वंगु, न्हिला हाला न्हि छ्यानाच्वंगु । वयात माया याइम्ह धइम्ह वहे छय् छम्ह, काय् भौनं ला वास्ता नं मयाः । काय्नं ला विहा याना बिसेंनिसें ख्वाः हे बांलाक मस्वः । भौनं बिहा याना स्वला प्यला दसेंनिसें जा बजि नकेया पल्सा ध्याचू जक नका जुइगु, सुयागुं आस भरोसा मदु व छय् छम्ह मदुसा वयात । व छय् छम्हेसिया माया मदुगु जूसा उबलेहे विष नया सिई धुंकल जुई व । थजाःपिं काय् भौया ख्वाः स्वया छु म्वाना च्वनेगु धकाः पासापिन्त ग्वकःमछि न्यंके धुंकल ।

हेरामान दाइ मभिंम्ह मनूनं मखु तसकं सोझा सकसियानाप मिले जूम्ह सकसितं न्हिइका ख्याःल्याना जुइम्ह मस्यु छेँ काय भौ नापजक छाय् मिले मजूगु जुइ ? । अथे ल्वाना हालिम्ह थें ला मच्वं बुरा । अथेजूसां छेँ मिले मजु काय भौया मयः । गन यई कमाई मन्त कि सुयां यइमखु । बुराबुरी जुलकि मेपिनि यई बरु काय भौया यईमखु । हेरामान दाइया जक मखु, मेपिं बुराबुरीतय्नं अथेहे खः । गामय् अथे काय् भौनं हेला याका म्वानांच्वंपिं बुरा बुरी ला गुलि दु, गुलि दु का, बुराबुरीया बोझ कुबिइ स्वया जक यई ? ज्या छुँ मयाकुसे इलय् नके त्वंके याये सुया जक मँदई । अथे जुयाका काय् भौपिं बुराबुरी लहिइ कुचाइगु । मचाबलय् थःपिन्त लहिना तःगु लुमनि हे मखु छुयाय् ।

हेरा मान दाइ छय् ब्वना पिहाँवन । लिकतुं पसलय् छय्यात लेज छगु पाकेत न्याना नकाच्वन । काय्म्ह वहे इलय् बसं कुहाँवल । छय्म्ह बौम्ह वःगु खनाः डाडी धकाः सःतल । काय्म्ह लिक्क वया छय्म्हेसिके च्वंगु लेज लाका काल । 

“सुनां न्याना ब्यूगु थ्व लेज नयेमते धकाः गुलि धाय्धुन छन्त, नु छेँ नु ।” धकाः लेज पाकेट हेरामान दाईयाथाय् वां छ्वया मचायात ल्हाः ज्वना ब्वना यन । हेरामान दाईनं काय व खनां तँम्वः धैगु खँ सिइकल ।

काय्नं लेजया पाकेटं हेरामान दाइयात कय्का वंगुलिं हेरामान दाईया तसकं नुगलय् स्यात । थःम्हं गुलि दुःख सिया नसें मनःसें हुर्कय् याना आखः ब्वंकाः ब्वलंकाः तयाम्ह काय्नं हे थपाय्सकं हेला याःगुलिं वयात छेँ दुहाँ वनेहे मास्ति मवल, गन वने बुरा जुल ज्यायाय् फुगु मखुत । म्वाना च्वंतले न्ह्याक्व हे हेला याःसां छुयाय् इमिगु भरय् हे मच्वंसे मगाः, इमिसं न्ह्याक्व हे अन्याय याःसां सहयाना च्वनेगु सिवाय मेगु लँ हे मदु धैगु बिचाः याना दनां छेँ पाखे स्वयावन ।

हेरामान दाइनं थौं तसकं दुःख मन ताय्कल । छेँ वना जा हे मनःसे कोठाय् द्यंवन । भौम्हनं काय्म्हनं जानःवा धकाः छगू वचन हे धयामहः । छय्म्ह कोठाय् वया यो बा छं जा नयेम्वाःला ? धकाः न्यों वःबलय वया छाति हे तःज्याईथें जुल, मन चिनाचिई मफुत मिखाँ ख्वबि स्वःस्वः वल । जि नय्मयः धाधां हिहि लन, बाज्याम्ह हिहि लना ख्वःगु खना मचानं ह्वाँय् ह्वाँय् ख्वल । भौम्ह ब्वाँय् ब्वाँय् वया छु जुल नानु छुजुल वनेमते धाय्क वया छाय् दालला धकाः न्यन । वया स्वय्बले हेरामान दाईनं ब्वबिया ख्वःगुथें च्वन ।

“बा ख्वःगुलिं जिनं ख्वयागु, बा छाय् ख्वःगु मम्मी” मचां न्यन ।

“सुनां स्यू वया यःस्सें ख्वलका जिमिसं छुं धैगु मदु, नु द्यंवनेनु बुरी नवय्क खँल्हाना च्वनेगु मखु” धकाः मचायात ल्हाः ज्वना साला यन ।

हेरामान दाई लासाय् ग्वारतुला च्वन । प्वाः खालि नये पित्याःगुलिं न्ह्यः वय्के हे मफु । मूजक पुला बाचा ई फुत । बल्ल बल्लं सुथया पहराय् तिनि आनांनं न्ह्यःवल । न्ह्यःवय्वं हे वं म्हगसे थः मदुम्ह कलायात खन । यच्चुक लँ फिना हाकु पतासि, तुयुगु गां न्यया दाल ब्यकुंच्याना वःम्ह, वयाथाय् लिक्क वया फेतुवल ।

“ए माया छ सिइगु उलिमछि दय् धुंकल । थौं छाय् जिथाय् वयागु ? जितःनं काः वयागुला” धकाः न्यन ।

“खः, छन्तनं नापं ब्वनां यंके धकाः वयागु । छंगु दुःख स्वये मफया छ न्ह्याबलें ख्वयाजक च्वंगु सिया छन्तनं नापं ब्वनां यंकेत वयागु, नु जि नापं नु, थपाय्सकं काय् भौनं हेला याका छु म्वाना च्वनेगु नु ।”

“छ सिइधुंकूम्ह जित गन ब्वना यने धयागु म्हां ” वं धाल ।

“स्वर्गय् वनेगु स्वर्गय् अनजुसा दुःख नं जुइमखु, सुनानं हेला याका नं च्वने मालीमखु, जि छन्त द्यःथें तयातय्” म्हंगसे वःम्ह कलाम्ह धाल ।

“थौं मखु कन्हे कँस बावुयाके न्यना वय्माःसा वय् आःवय् मखुनि ।”

“अझनं बावु धयाच्वने मानिला व माया वनिला ? अबु मधाःम्ह काय्” हेरामान दाईया कलानं न्यन ।

छुयाये न्ह्याक्वहे काय्नं हेलायाःसां बौ मधाःसां ख्वय्कुसां मा बौया काय् धालकि माया हे वनिगु जुयाच्वन । हेरामान दाइयात व काय्नं अपाय्सकं दुःख याना तलनं वहे कायया थाय्च्वना च्वनेगु विचायात तिनि वं कलानाप वय् धाय् मफुनि । हेरामान दाइ नं काय्याके न्यनेमानि धाय्साथ म्हगसे वःम्ह कलाम्ह वाथाक्क दना अबु छक धाय्म्वाःम्ह काय् त्वःता वय् नुगः स्याःनिका मखुला छं । छ बुरा सुखसिइ मखु छंगु कर्मय् हे सुख सिइगु च्वया हःगु मदु धकाः हर हरं न्हिल । हेरामान दाईया झसंग न्ह्योने चाल ।

ओहो ! गजागु अचम्मगु म्हंगस खंगु धैथें वला छक्क जुल । मनूत सित धाई, उनां खरानी याना छोई तर आत्मा सिइ मखु, अमर धाई धात्थें खःगु खँ खःला, जिमि कलानं सित धाल उना छ्वत । आत्मा आःतक मसिनीला । नत्र जित काय् भौनं दुःख बिया ख्वय्काः तःगु खँ वं गथे सिल जुई ? मसिउगु खःसा जितनं नापं नु धकाः धाः वइहे मखुनि धैगु मतिं तया मिखा पुलुपुलु कनाःच्वन ।

हेरामान दाईनं चांन्हिं वहे म्हगसे खंम्ह कला जक लुमंका नयेगु त्वनेगु त्वतल । भजनय्नं वनेगु त्वःतल । लासां दँ हे मदँसे च्वनेगु याना हल । छय्म्ह च्या विस्कुट बिइहःसां मयो धकाः लित बिया छोई । भौम्हं जा ताना न्ह्यःने तयाः वनी । स्वजक स्वया मनःसे तयातई, वं वया कलानं म्हगसय् धाःथेंहे स्वर्गे च्वंवनेगु विचाः यात, व् झन झन गनां वन ला हिहे मदुथें च्वनावन । खालि सासः छगू जक ल्यंदनि हेरामान दाईया अन्तिम अवस्थाय् थ्येंका तिनि काय्म्ह मायावंक खँल्हाः वल । छु नयेयः, छु त्वनेयः न्यंवय्गु याना हल । हेरामान दाई न काय्म्हेसिया ख्वाः स्वय्गु हे त्वःतल । न्ह्याग्गु न्यंवःसा मयः धकाः धया छ्वत । छन्हु छय्म्हेसित स्याउ सुन्तला बिया हल । छय्म्ह यो बा स्याउ छगः न धकाः तानां हल । हेरामान दाइनं जि नये मफुत पुता जिगु कथुं लःहे घुतुके छ्वय् थाकुल । जि यःम्ह छय् जि छुं नं नये मखुत जि छिमि अजिया थाय् वनेत्यल छिमि अजिं जित काःवल, छ थन बांला ज्ञां दय्का च्वं । छुयाय् पुजा जि छन्त त्वःता वनेला मं मदु । अय्सां छुयाय् पुता छन्हु न्ह्याबलेंसां वनेहेमाः धकाः छय्या ख्वाः स्वस्वं मिखां ख्वबि बा बा वय्कल धकाः छय्या ख्वाः स्वस्वं मिखां ख्वबि बा बा वय्कल ।

हेरामान दाई थौं सिबय् कन्हे, कन्हे सिबय् कँस झन झन कमजोर जुया वन । मिखा बुलुया वन मनू म्हमसिया वन । छय्म्ह न्ह्योने वलकि जक बल बलं न्हिला खँ छगू निगू ल्हाई । बायात छुजूगु, भजनय् छाय् मवनागु धालकि मिखां ख्वबि वय्कि व ख्वलकि छय्नं ख्वई, छय् ख्वलकि थः ख्वय्गु दिना छय्यात ह्येकी ।

थजाःगु बुराबुरी मांबौयात ख्वय्का दुःख याना तइपिं मनूत यक्व हे थासय् दुगु खँ झीसंनं न्यना तयागु दु । थजागु घटना हेरामान दाईया छेँ जक घटय् जुयाच्वंगु मखु । मां बौयात हेला याय्गु संस्कार गामय् सकभनं ब्वलनाच्वंगु दु । द्यःथें मानय् याना तय्माःपिं मांबौयात तिरस्कार याना इमिगु कमि कमजोरीयात मातुमाला कुँ खिना नके मनके याना वास्ता मयासे तइपिं झीथाय् देशय् यक्व दु थ्व काय् मचातय्गु धर्म मखु ।

हेरामान दाइनं काय भौया ल्हातं नकूगु छुं हे मनःसे सिना वनेगु निश्चय यात । थौं गुन्हु झिन्हु दत वं द्यांलाना च्वंगु । छय्नं स्कुलय् तिफिन ल्यंकाः हइगु विस्कुत निपा स्वपा व लः भचा त्वना म्वानाच्वंगु व थौंतक नं ।

थौं नं छय्म्ह स्कुलं वःबलय् विस्कुत व लः ज्वनावल । मांम्हं मखंक हेरामान दाईया कोठाय् वना विस्कुत नकल, लः नं त्वंकल । यो बा जि न्हि न्हिं विस्कुत नके हय् अले छ बःलाई धाल ।

मफु मफु स्याबास पुता छ तसकं ज्ञान दु छं बा गुलि माया वं हला, थःम्हं मनःसे छं जित न्हिंन्हिं विस्कुत नके हल आः जि बःलात पुता हुँ । छ होमवर्क या हुँ धकाः हेरामान दाइनं छय्यात छ्वल ।

छय्नं विस्कुत नाप लःत्वंकूगु ला वया लागि गंगाजल समान जुल । छय्नं त्वंकूगु लः प्वाथय् मथ्यवं हे हेरामान दाइनं प्राण त्वःतल । काय्या ल्हातं लः छफुति हे मत्वंसे हेरामान दाई सिनावन । छय्म्ह होमवर्क याये सिधय्का क्वाहाँ वःबलय् न्वं मवाय् धुंकल । छय्नं यो बा यो बा धकाः गुलि सःतलं नं हई मधाः छय्म्ह बाज्याया लिक्वय् हे सुंक फेतुत व नाबालकं बाज्या छु जूगु छुं मस्यू । हेरामान दाईनं थः प्राण सिबें माया वंम्ह छय्यात मंमदु मंमदु त्वतावन । काय्म्ह कुहाँ वया मचा काःवःबलय् हेरामान दाई ख्वाउँसे च्वने धुंकल, प्राण वने धुंकल ।

योबा, योबा धकाः अंगलय् कपाः हाकाः हेरामान दाईया काय् ख्वल । हेरामान दाईनं हइ मधाल । त्वाःबाःयापिं वल बान्थय् हे सिथँ यंकल । बाज्या सित आः वैमखुत धइगु सिया मचांनं नयेगु त्वनेगु त्वतल बल्ल बल्ल अस्पतालय् यंकाः प्यन्हु न्यान्हु तयाः हसेंलिं मचायात बाज्या ल्वमंगु थें जुल । आःनं मचाया बाज्यायागु किपा खनकि योबा छ गन वनाच्वनागु धकाः किपायाके न्यनाच्वनी, माम्हेसिके नं बा भजन याः वंम्ह छाय् आतकं मवःनि धकाः न्यनी । स्कुलं छेँय् थ्यनकि किपा न्ह्योने च्वना यो बा यो बा धकाः ख्वयाच्वनी । मांम्ह बाम्हं मचा ख्वःगु स्वय् मफया छन्हू थःबौयागु किपा हे मचां मखंक वांछ्वय् यंकल ।